Duurzame Ontwikkelingsdoelen: alle hens aan dek - Belgium.be
←
→
Transcription du contenu de la page
Si votre navigateur ne rend pas la page correctement, lisez s'il vous plaît le contenu de la page ci-dessous
VOOR EEN DUURZAME WERELD
Duurzame
Ontwikkelingsdoelen:
alle hens aan dek
Speciale bijlage: 15 jaar
Millenniumdoelen
België steunt
vluchtelingen
Titicacameer onthult
zijn geheimen
Nr 4/ 2015 • DRIEMAANDELIJKS OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015
P308613 • AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X
Overzicht
OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015
THEMATISCHE FICHE > 26/27 > 28/29 >
15 jaar Belgische humanitaire hulp Titicacameer,
Millenniumdoelen: onvol- in conflictgebieden historische schatkamer
doende, maar hoopgevend van Bolivia
> DOSSIER
DUURZAME
ONTWIKKELINGS-
DOELEN
4-5 Nieuwe doelen voor 16 Hoe duurzaam zijn
een betere wereld de duurzame doelen?
6-7 8 vragen over de SDG’s 17 Solvay en de SDG’s
8-9 Doelen door en 18 Ook België maakt
voor iedereen werk van de SDG’s
Gratis
10
‘Het is nu aan de lidstaten’ 19-21 2030 in de kristallen bol abonnement op:
www.glo-be.be
11 De hele wereld doet mee! 22-24 50 jaar ontwikkelings
samenwerking in Peru of per mail aan:
12 Steden nemen het voortouw info.dgd@diplobel.fed.be
25 Cultuur in het land der (ook voor opzegging)
13 Geen ontwikkeling duizend heuvels
zonder vrede
30-31 Rondom de Glo.be Wil je de laatste nieuwtjes over
14-15 Ongelijkheid : ligt de de Belgische Ontwikkelings-
lat hoog genoeg? samenwerking ontvangen?
Volg ons op facebook
(Diplomatie.Belgium)
of op www.dg-d.be en Glo-be.be
BESCHIKBAAR IN
TABLETVERSIE
2 OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 I
VOOR EEN DUURZAME WERELD
De onmogelijke
droom dromen
O
De SDG’s kunnen mee helpen bouwen aan een p 25 september 2015 vond in New York een mega-evenement plaats.
duurzamere, vredevollere wereld. De jaarlijkse Algemene Vergadering van de Verenigde Naties had dit
© Fotolia / Mwp
jaar inderdaad iets bijzonder feestelijk. Niet alleen bestaat de VN 70 jaar,
ook de langverwachte Agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling zou officieel
bekrachtigd worden. Een nieuwe set Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s)
als opvolger van de Millenniumdoelen voor de betere wereld waar we al lang
van dromen: duurzamer, vreedzamer, rechtvaardiger, socialer … Voor het eerst
Driemaandelijks magazine ook een agenda die de traditionele Noord-Zuidverhouding wil overstijgen: de
van de Belgische SDG’s gelden voor alle landen! Rocksterren, de paus, ministers, staatshoofden,
Ontwikkelingssamenwerking
koningen, bedrijfsleiders, activisten, allen kwamen drie dagen bijeen om dit
Redactie : speciale moment de nodige luister te bezorgen. Ook om te benadrukken dat het
Ontwikkelingssamenwerking – DGD nu echt menens moest zijn. En ja, een neerslag van het gebeuren kwam hier en
Karmelietenstraat 15 daar in de algemene pers terecht, ook in onze nationale pers.
B-1000 Brussel
Tel. +32 (0)2 501 48 81 U leest dit allicht terwijl u zich voorbereidt op de eindejaarsfeesten. De
E-mail : info.dgd@diplobel.fed.be klimaattop in Parijs is geschiedenis. Op nieuwjaarsdag 2016 gaan de SDG’s
www.diplomatie.be • www.dg-d.be officieel van start. In de pers heerst stilte rond de SDG’s. Wat bleef er over
Redactiesecretariaat : van de welgemeende goodwill in september? Worden dit de zoveelste goede
editoriaal
Chris Simoens, Stefanie Buyst, voornemens die maar weinig veranderen?
Mia Van Aken, Linde Desmaele,
Christophe Van Ende, Benoit Dupont, Sommigen keuren het al te idealistische of zelfs schijnheilige karakter van de
Dominique Jacques, Roland Droulans SDG’s af. Maar wat is de aantrekkingskracht van een makke agenda? De mens
kan niet anders dan zoals Jacques Brel zijn ‘onmogelijke droom dromen’. Al bij
Layout en productie : al was het een succes op zich dat alle lidstaten zich akkoord verklaarden met
www.mwp.be
deze uiterst ambitieuze agenda voor mens en planeet.
Met dank aan:
Pieter Leenknegt, Kris Panneels,
De voornemens waarmaken zal inderdaad een behoorlijk revolutionaire
Ludo Rochette, Wim Schaerlaekens, transformatie van onze wereld vergen. De titel van Agenda 2030 luidt niet voor
Tim Bogaert, Peter Van Acker, niets: ‘Transforming our World’. We hebben nood aan een alternatief voor ons
Tania Braems huidig groei- en consumptiemodel, grove ongelijkheid dient weggewerkt te
worden, de excessen in de financiële wereld moeten verdwijnen, multinationals
De artikels geven niet noodzakelijk het
officiële standpunt weer van DGD of van
dienen eerlijk hun belastingen te betalen … Stuk voor stuk ingrijpende
de Belgische regering. Overname van de transformaties die veel politieke wilskracht en geld behoeven. Hier ligt dan
artikels is toegestaan mits bronvermelding ook een mooie taak weggelegd voor de civiele samenleving: zij kunnen de
en een kopie voor de redactie. wereldleiders aan hun voornemens herinneren en zo het vuur brandend
houden. Maar ook ieder van ons heeft zijn/haar rol. Met onze keuzes hebben
Glo.be verschijnt 4 maal per jaar
om de 3 maanden. we meer impact dan we vermoeden.
Gedrukt op 100% gerecycleerd papier. Misschien bracht de klimaattop in Parijs niet het verhoopte resultaat,
hardnekkige conflicten blijven wanhopige vluchtelingen hun land uitdrijven, het
De Belgische Ontwikkelingssamenwerking ijvert met haar milieu en de oceanen slikken nog steeds hun dagelijkse portie polluenten en
partners voor een rechtvaardige, eerlijke en duurzame
wereld waar iedereen in vrede, veiligheid en vrijheid plastics, staatsleiders die zich vastklampen aan hun macht veroorzaken ook
kan leven, zonder armoede. Om dat te bereiken bepaalt vandaag onrust en geweld … Toch laten we de ‘onmogelijke droom’ niet los.
ze het beleid en de activiteiten, gefinancierd door de Modellen als ‘vivir bien’ van de Amerindianen – harmonieus samenleven met
federale overheid, die voornamelijk uitgevoerd worden
door de Belgische Technische Coöperatie BTC en door
medemens en natuur - tonen aan dat er wel degelijk alternatieven bestaan.
non-gouvernementele en multilaterale actoren. Daarom wensen we onze lezers aan de vooravond van 2016 niet alleen een
gelukkig nieuwjaar, maar ook een boeiende volgende 15 jaren waarin we
allemaal samen die droom waarmaken.
DE REDACTIE
I OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 3
GEEN ARMOEDE
Vandaag leven vele mensen
in ontwikkelingslanden met
minder dan 1,25 dollar per
dag. Bedoeling is om armoede GEEN HONGER
op nationaal vlak te halveren
tegen 2030. Uiteindelijk moet 1 Iedereen heeft toegang tot
betaalbare voeding. Nieuwe 2
armoede de wereld uit. landbouwtechnieken zullen
gezond en kwalitatief voedsel
op een duurzame manier
verbouwen. Zo heeft elk
mens voedselzekerheid.
GOEDE
GEZONDHEID
EN WELZIJN NIEUWE DOELEN
VOOR EEN
Kinder- en moedersterfte moeten
dalen. Hetzelfde geldt voor drank-
en druggebruik. Informatie over
BETERE WERELD
besmettelijke ziektes is noodzakelijk
om de verspreiding ervan tegen te
gaan. De VN wil mentale ziektes meer
onder de aandacht brengen en pleit
voor minder verkeersdoden.
De Verenigde Naties hebben 17 ambitieuze doelstellingen (of SDG’s) opgesteld
3 om de wereld te verbeteren tegen 2030. De eerste 15 doelen stemmen
overeen met de 3 pijlers van duurzame ontwikkeling: people (sociaal), planet
(ecologisch) en prosperity (economisch). De 2 laatste doelen scheppen het
onmisbare kader: peace (SDG16 - vrede en veiligheid) en partnerschap
(SDG17). Een bondig overzicht.
SB/CS/CVE/KP
SCHOON WATER
KWALITEITS- EN SANITAIR
Eenieder heeft recht op veilig
ONDERWIJS drinkbaar water en sanitaire
Jongens en meisjes kunnen vrij
naar de lagere en middelbare 4 6 voorzieningen. De waterkwaliteit
zal verbeteren, onder meer
school gaan. Ze krijgen ook de door vervuiling te verminderen,
kans om verder te studeren. te stoppen met chemicaliën te
Technisch, beroeps- of universitair dumpen en afvalwater met de
onderwijs moet vrij toegankelijk helft te reduceren. Waterschaarste
zijn, ongeacht geslacht of afkomst. moet aangepakt worden.
BETAALBARE EN
GENDERGELIJKHEID DUURZAME ENERGIE
5 We moeten komaf maken
met genderongelijkheid: het
Energie moet efficiënter
geproduceerd en gebruikt 7
glazen plafond, de loonkloof en worden. Iedereen krijgt
gendergeweld. Vrouwen hebben, toegang tot moderne,
net zoals mannen, recht op een betaalbare en duurzame
goede gezondheid en kennis over energie. Hernieuwbare bronnen
seksualiteit en voortplanting. worden steeds belangrijker.
© foto’s : Michael G. Chan - WFP - SLCD - Curt Carnemark / The World Bank - Eduardo Luzzatti Buyé/Istockphoto - Camille Goret - Elena Elisseeva/shutterstock - 2013 Bloomberg - BTC CTB/Dieter Telemans - Tuca
Vieira - IRD - 2012 Arne Hoel/World Bank - Adrian Young/Istock - James D. watt - Tim Hester/Fotolia - UN Photo/Eric Kanalstein - UN Photo/Rick Bajornas
4 OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 I
DUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELEN
ONGELIJKHEID
VERMINDEREN DUURZAME
Ongelijkheid – zowel tussen landen STEDEN EN
onderling en binnen landen zelf
– moet aangepakt worden. Lage
GEMEENSCHAPPEN
lonen kunnen bijvoorbeeld sneller De huisvesting van de toekomst dient
groeien en ontwikkelingslanden rekening te houden met een groeiende
moeten meer inspraak krijgen bevolking. Dat gaat gepaard met
in de besluitvorming van veilig, proper en duurzaam bouwen.
internationale financiële en Woongebieden krijgen meer groen en
economische instellingen. natuur. Degelijk openbaar vervoer biedt
een antwoord op verkeersvervuiling.
12 13
10 11 VERANTWOORDE KLIMAAT ACTIE
CONSUMPTIE EN PRODUCTIE De klimaatverandering treft elk land in
elk continent. Daarom dient het beleid
Onze consumptiemaatschappij maatregelen te voorzien en moeten
produceert veel afval. Grondstoffen burgers zich bewust worden van
duurzaam beheren en efficiënt manieren van klimaataanpassing. De
gebruiken is dan ook een must. VN wil kwetsbare naties weerbaarder
Wereldwijd moeten mensen maken tegen natuurrampen.
warm gemaakt worden voor een
groenere levensstijl. Verder wil
men de voedselverspilling indijken
en minder afval produceren.
INDUSTRIE, INNOVATIE
EN INFRASTRUCTUUR
Een sterke economie en
maatschappelijk welzijn LEVEN IN HET WATER
9 14
steunen op een degelijke Zeeën en oceanen lopen
duurzame infrastructuur. gevaar en moeten beschermd
Ook innovatieve industrie en worden. Overbevissing, afval
internet voor iedereen zijn en illegale visserij staan haaks
essentieel. op een duurzaam beleid.
Subsidies voor dergelijke
praktijken zullen verdwijnen.
EERLIJK WERK
ECONOMISCHE GROEI PARTNERSCHAP
Vooral de minst ontwikkelde landen
OM DOELSTELLINGEN
hebben nood aan economische groei. TE BEREIKEN
Veilige werkomstandigheden, waardig De VN verwacht meer samenwerking:
werk voor mannen, vrouwen en jongeren tussen bedrijven, regeringen, burgers
en bescherming van de arbeidsrechten en organisaties, maar ook tussen
kunnen daartoe bijdragen. De VN wil alle spelers onderling. Technologie,
slavernij, dwangarbeid en kinderarbeid het delen van kennis, handel,
uitroeien. Economische groei financiën en data zijn heel belangrijk.
mag in geen geval schade Samenwerking vormt de sleutel
15 16
toebrengen aan het milieu. voor verdere duurzame groei.
8 17
VREDE, VEILIGHEID
EN STERKE
PUBLIEKE DIENSTEN
LEVEN OP HET LAND Vrede, veiligheid en rechtszekerheid
Ecosystemen op land zoals zijn essentieel voor een betere wereld.
bossen, moerassen en gebergten Daarbij hoort ook de bescherming van
dienen beschermd te worden. kinderen tegen misbruik of mishandeling
Behoud van de biodiversiteit en de strijd tegen corruptie. Mensen
is prioritair. Aangetaste hebben recht op competent en
natuurgebieden worden hersteld. eerlijk bestuur op alle niveaus.
Ontdek alle SDG’s en doelwitten op www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/
I OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 5
8 vragen over de
In september 2015 gingen alle lidstaten van de VN akkoord met een ambi- Zijn de SDG’s niet te ambitieus?
De SDG’s zijn zeker ambitieus en dat
tieuze ‘agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling’. Een nieuwe set ontwik-
is ook de bedoeling. De SDG’s vor-
kelingsdoelen zag het licht: de duurzame ontwikkelingsdoel(stelling)en of men namelijk een soort gezamen-
SDG’s 1! En dit keer is het alle hens aan dek. De SDG’s gelden immers voor lijke droom met nobele streefdoelen
alle landen. Maar ook elke individuele burger wordt geacht zijn/haar steentje voor een betere wereld: iets om naar
te reiken. Neem SDG16 over vrede
bij te dragen. Een eerste kennismaking. en recht. Natuurlijk zullen Israël en
Palestina hun streven naar vrede
CHRIS SIMOENS ook een stuk ambitieuzer. Zo willen niet op dezelfde manier invullen. En
ze de armoede niet halveren maar zullen dictatoriale regimes die de
Wat houden die ‘duurzame volledig uitbannen. Bovendien bena- SDG’s onderschrijven niet meteen
ontwikkelingsdoelen’ of SDG’s drukken ze sterk de duurzaamheid: Veel van het roer omgooien. Maar de SDG’s
precies in? we moeten ervoor zorgen dat ook de SDG-en- betekenen wel een stimulans. Heel
Met de 17 ‘duurzame ontwikke- onze nakomelingen op een gezonde gagementen subtiel worden alle landen meege-
lingsdoelen’ wil de VN grondig werk planeet kunnen leven. trokken in een proces waardoor de
maken van een betere wereld en verwijzen SDG’s zelfs in de moeilijkste landen
dat al in 2030. Dat betekent onder Zijn er niet te veel? naar reeds vruchten kunnen afwerpen. Ook het
meer een wereld ‘vrij van armoede, We leven nu eenmaal in een com- gemaakte ‘economisch groeidenken’ zal zich
honger, ziekte, waarin elk individu plexe wereld. In tegenstelling tot de door de SDG’s niet plots netjes inpas-
een vervullend leven kan leiden’. MDG’s gaan de SDG’s veel breder.
internationale sen in de grenzen van de planeet.
Alles staat netjes omschreven in een Zo omvatten ze ook mensenrechten, verbintenis- Maar ook hier zetten de SDG’s een
stevig document: ‘Transforming our vrede en veiligheid, respect voor de sen elders, die proces in gang. Hoewel niet bindend,
world: the 2030 agenda for sustai- rechtsstaat en goed bestuur. Daarbij wél juridisch gaat er hoe dan ook een morele
nable development’.‘Agenda 2030’ mag je niet uit het oog verliezen kracht uit van een agenda die door
steunt op 5 pijlers: mens (leven in dat geen enkel SDG los staat van
bindend zijn” alle landen is ondertekend. Veel van
waardigheid), planeet (de planeet een ander. Zo heb je om armoede de SDG-engagementen verwijzen
beschermen), voorspoed (een leven (SDG1) of honger (SDG2) uit te bovendien naar reeds gemaakte
dat ontplooiingskansen biedt), vrede roeien, ook alle andere SDG’s nodig. internationale verbintenissen elders,
(vrij van angst en geweld) en part- De SDG’s – hoe divers ook - vor- die daar wél juridisch bindend zijn
nerschap (een vernieuwde mondiale men één agenda voor een leefbare WAT BETEKENT (bijvoorbeeld de ILO-Conventies
solidariteit waar iedereen aan mee- wereld, ook voor onze kinderen en ‘DUURZAAM’ omtrent ‘waardig werk’ waarover
doet opdat niemand achterblijft). kleinkinderen. Al blijft het natuurlijk NU OOK WEER? SDG8 het heeft).
De 17 SDG’s worden nauwkeuriger minder vlot werken met 17 doelen
Een ontwikkeling
omschreven in 169 doelwitten. (en 169 doelwitten) dan met 8. Hoe moet je dat allemaal meten
is duurzaam als ze
‘tegemoetkomt aan en opvolgen?
Waarin verschillen de SDG’s En het kostenplaatje? de noden van het De VN volgt de SDG’s op aan de hand
van de MDG’s? Schattingen lopen uiteen van 3,5 heden zonder de van een 300-tal indicatoren. Maar
15 jaar Millenniumdoelen (of MDG’s) biljoen tot 5 biljoen dollar per jaar. behoeftevoorziening deze kwamen nog niet aan bod op
zorgden voor heel wat verbetering Een kolossaal bedrag. Maar dat van de toekomstige de VN-conferentie in september. In
(zie centrale bijlage). Maar de noden geld hoeft niet allemaal van ont- generaties in het maart 2016 is daarover een nieuwe
blijven hoog. Te meer omdat de wikkelingshulp te komen. Vandaag gedrang te brengen’ (technische) top voor de statistici.
wereld in zijn geheel voor serieuze bedraagt het wereldwijde ontwik- (Brundtland-rapport In juni volgt een bijeenkomst op
1987). Dat gaat
uitdagingen staat, om alleen de kli- kelingsbudget 135 miljard dollar, hoog niveau voor ‘opvolging en
dus veel verder dan
maatverandering en de aantasting een recordhoogte, ook al halen veel herziening’. Een dergelijke top zal
‘lang meegaan’. Het
van het milieu te noemen. Precies landen de 0,7% (van hun BNI) niet. komt neer op een dan jaarlijks plaatsvinden.
omdat de kopzorgen mondiaal zijn, Andere bronnen worden steeds holistische visie die Data zijn hier essentieel. Alleen
gelden de duurzame ontwikkelings- belangrijker: remittances (geld de aarde leefbaar zo kom je te weten wat de mondi-
doelen voor alle landen en alle men- dat migranten naar hun thuisland wil houden voor het ale tendensen zijn. Van belang is
sen. De MDG’s daarentegen dienden sturen), inkomsten uit belastingen nageslacht: gezond ook dat je kan ‘differentiëren’. Een
vooral als richtsnoer voor het (arme) (en de strijd tegen ‘onrechtmatige milieu, vervanging algemeen cijfer over bijvoorbeeld
Zuiden, daarbij ondersteund door geldstromen’), investeringen (bin- van een economie toegang tot onderwijs zegt niet veel.
het (rijke) Noorden via schuldver- nenlands en buitenlands, privaat en die grondstoffen Je moet weten hoe de verdeling is:
publiek) … Vooral de minst ontwik- uitput naar een die
mindering, handel en hulp. Maar over jongens en meisjes, stad en
ze recycleert (kring-
de klassieke Noord-Zuidverhouding kelde landen en de fragiele staten platteland, rijk en arm. Als je merkt
loopeconomie) en
gaat vandaag niet meer op. ‘We are blijven evenwel nog sterk afhankelijk zo meer. dat het platteland achterblijft, kan je
all in this together.’ De SDG’s zijn van ontwikkelingshulp. je beleid daaraan aanpassen.
6 OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 I
DUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELEN
SDG’s
Maar hoe raak je aan betrouwbare Zijn de SDG’s voor alle landen
cijfers? Door tellingen en enquêtes, gelijk? MEER INFO OP
die afgelegen gebieden niet mogen Jazeker, de SDG’s zijn voor alle landen DE TABLETVERSIE
overslaan. Dat is niet eenvoudig. dezelfde. Maar natuurlijk verschilt de
Gelukkig komen er extra manieren context van land tot land. Zo moet DR
bij om informatie in te zamelen. Zo Congo armoede en honger anders
© UN Photo/Cia Pak
probeert men in Oeganda enquêtes aanpakken dan België. Elk land zal
te doen met een mix van radio en dus voor zichzelf moeten uitmaken
sms (Trac.fm). Of je kan gebruik hoe het de SDG’s wil halen. Dat geldt
maken van ‘OpenStreet Map’: vrij ook voor België (p. 18).
toegankelijke kaarten waar iedereen
toe kan bijdragen zoals bij Wikipe- Wat kan ik zelf bijdragen aan de
dia. Op die manier kunnen afgelegen SDG’s?
gebieden overal ter wereld beter in De SDG’s richten zich inderdaad
kaart gebracht worden. ook tot de individuele burger. Vooral
Qua verwerking van data spreekt SDG12 (duurzame consumptie en
men van een ‘datarevolutie’. In verge- productie) is op maat van de burger
lijking met de aanvangsperiode van gesneden. Door bewuste keuzes te
de MDG’s in 2000 zijn de computers maken kan je als individu immers
vandaag veel krachtiger geworden bedrijven dwingen duurzamer te werk
en de verwerkingsprogramma’s te gaan. Zo komt de kleding uit Zara
veel doeltreffender. In die zin dat en H&M grotendeels uit het buitenland
het mogelijk moet zijn om in ‘real (Bangladesh, Ethiopië…) waar de wer-
time’ (op elk moment) de tenden- komstandigheden niet altijd koosjer
sen te kunnen aflezen. Veel werk zijn (zie www.schonekleren.be). Je
voor de statistici van VN-organisa- kan ook kiezen voor groene energie
ties als WFP (voedselhulp), WHO of om minder de auto te nemen. Meer
(gezondheid), UNICEF (kinderen) tips vind je in Glo.be 3/2015 (p. 16)
en UNEP (milieu)! Maar gunstig voor of op www.bewustverbruiken.be en
het beleid dat vlot op tendensen www.milieuadvieswinkel.be.
moet kunnen inspelen. 1
Sustainable Development Goals
ONLINE
https://sustainabledevelopment.un.org/
Het VN-hoofdkwartier in New York tijdens
de Top over de SDG’s in september 2015.
I OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 7
DOELEN DOOR EN
© UN Photo/Loey Felipe
Dat alle 193 lidstaten van de Verenigde Naties zich scharen achter
een ambitieuze agenda voor mens en planeet, is een succes. Hoe heeft
de VN dat klaargespeeld? Een blik achter de schermen.
LINDE DESMAELE Duurzame ontwikkeling en armoe- maar ook het maatschappelijk
D
debestrijding vormen immers de middenveld en de private sector
e Duurzame Ontwik- twee zijden van eenzelfde medaille: – bij het onderhandelingsproces te
kelingsdoelen of SDG’s zonder doeltreffende armoedebe- betrekken. Resultaat: een inclusief
zijn de vrucht van een strijding geen duurzame ontwikke- proces waar werkelijk iedereen –
lang onderhandelings- ling, en vice versa. Bijgevolg besloot landen, middenveld én experten
proces dat via twee sporen liep. men in september 2013 om beide – de kans kreeg om zijn zegje te
Enerzijds werd sinds 2010, onder processen samen te voegen en naar doen over de kern van de duur-
leiding van de VN-Secretaris-Gene- Meer dan een universele en alomvattende set zame ontwikkelingsagenda.
raal Ban Ki-Moon, al nagedacht over 8 miljoen van doelstellingen toe te werken. En inderdaad, de recentelijk
opvolgers van de Millenniumdoelen bekrachtigde post-2030-agenda
(MDG’s) die eind dit jaar aflopen.
mensen Iedereen draagt zijn komt voort uit een uitgebreide
Deze doelen liggen aan de basis van wereldwijd steentje bij reeks aanbevelingen die vanuit
de meest succesvolle anti-armoede- lieten weten Met 193 landen overeenkomen zeer uiteenlopende fora werden
beweging in de geschiedenis. Toch welke speci- dat er nood is aan een univer- uitgewerkt. Zo was er bijvoor-
blijven ongelijkheden bestaan en is sele ontwikkelingsagenda is één beeld het High Level Panel – een
de vooruitgang vaak ongelijkmatig fieke thema’s ding. Maar de uitdaging ligt in groep van 27 regeringsleiders,
verdeeld. zij belangrijk de concrete invulling ervan. In stakeholders en academici - dat
Anderzijds heeft de Rio+20-Con- vonden” tegenstelling tot de MDG’s vormen in mei 2013 een reeks concrete
ferentie in 2012 duurzame ontwik- de SDG’s het resultaat van een aanbevelingen voorlegde aan Ban
keling als topprioriteit naar voren opvallend open, transparant en Ki-Moon. Ook de VN-instellingen
geschoven. Hoewel de VN het inclusief onderhandelingsproces. stelden hun expertise ter beschik-
concept duurzame ontwikkeling al Vooral de ontwikkelingslanden king en legden een doordacht
sinds 1987 gebruikt, besliste de ijverden van meet af aan voor een voorstel op tafel. Daarnaast vonden
organisatie pas in 2012 om er – naar proces gestuurd vanuit de VN-le- een aantal zogenaamde mondiale
analogie met de MDG’s - concrete den. Zij verzetten zich fel tegen gesprekken plaats, waaronder de
doelstellingen aan vast te knopen. een agenda van technocraten, grote online-enquête ‘Mijn Wereld’.
Een speciale ‘Open Working Group gebaseerd op louter en alleen Meer dan acht miljoen mensen
on Sustainable Development Goals’, de input van een gesloten groep wereldwijd namen eraan deel en
bestaande uit vertegenwoordigers experten. Aanvankelijk zorgde konden zo laten weten welke speci-
van meer dan 70 landen, kreeg deze dat voor een zekere ongerustheid fieke thema’s zij belangrijk vonden.
taak toegewezen. binnen de Europese Unie (EU). Opvallend was dat de antwoorden
Al snel bleek overlapping tussen Daarom probeerde de EU alsnog in de verschillende landen gelijke
beide agenda’s onvermijdelijk. allerlei externe partijen – experts, tred hielden.
8 OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 I
DUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELEN
VOOR IEDEREEN
© UN Photo/Eskinder Debebe
© UN Photo/Mark Garten
VAN ‘DUURZAME ONTWIKKELING’TOT SDG’S
1987 Juni 1992 2010 Juni 2012 Sept 2013 Sept 2015 Dec 2015 Jan 2016
Brundtland Eerste VN-top Startschot Rio+20-Conferentie Opvolgers MDG’s Bekrachtiging Einde Start Duurzame
Rapport over rond duurzame onderhandelingen met lancering en duurzame Duurzame Millenniumdoelen Ontwikkelingsdoelen
duurzame ontwikkeling in post-MDG-agenda concept duurzame doelen worden één Ontwikkelingsdoelen (tot eind 2030)
ontwikkeling Rio de Janeiro ontwikkelingsdoelen ontwikkelingsagenda
Unanimiteit en allemaal van een gezamenlijk over- en ‘seksuele en reproductieve
flexibiliteit eengekomen line to take maar gezondheid en rechten’ zorgden
Uiteindelijk werd een document, kregen wel de vrijheid om eigen voor onenigheid. In het verleden
voorgelegd door de Open Working accenten te leggen. verhinderden diepgewortelde
Group in juli 2014, de concrete In september ’14 keurde de Alge- tegenstellingen tussen conser-
basis voor de SDG’s. Aangezien mene Vergadering het einddocu- vatieve en progressieve landen
er aanvankelijk te veel kandidaten ment van de Open Working Group significante vooruitgang op deze
waren voor een slechts beperkt - met verwijzing naar 17 doelstellin- vlakken. Maar na ruim vier jaar
aantal zitjes in de groep, besloot gen en 169 bijhorende doelwitten onderhandelen over de SDG’s is
men via een ‘troika’-systeem te – goed. Het werd dé basis voor de hier een beduidende stap vooruit
werken: drie zitjes per land. Dat nieuwe agenda. Het transparant gezet. Door vage VN-teksten te
systeem betekende voor de EU proces aan de basis van de agenda vertalen naar concrete en tastbare
een geluk bij een ongeluk. De VN heeft ervoor gezorgd dat iedereen doelwitten kan vandaag veel meer
werkt immers op basis van geogra- er iets relevant voor zichzelf in kan openlijk worden gecommuniceerd
fische groepen. Deze komen echter terugvinden. Hoewel de agenda naar de buitenwereld toe. Ook al
niet overeen met de buitengrenzen niet formeel bindend is, zal de druk blijft elke uitspraak rond seksuele
van de EU. Frankrijk en Duitsland vanuit het middenveld beleidsma- rechten genuanceerd, toch kan nu
vormen bijvoorbeeld een groep kers ongetwijfeld ter verantwoor- een zekere druk worden uitge-
met Zwitserland, en Nederland en ding roepen. De universaliteit van oefend door verwijzing naar de
het Verenigd Koninkrijk zitten aan de agenda maakt immers dat hij universeel geldende doelwitten.
tafel met de Verenigde Staten. Deze iedereen aanbelangt. Eenzelfde redenering geldt voor
werkwijze maakt het erg moeilijk migratie. Ook de link tussen de
voor de EU om als één geheel te Tastbare nieuwe agenda en de uitkomst van
onderhandelen, en om consequent doelstellingen de financieringsconferentie in Addis
de eerder onderhandelde EU-po- Zoals bij elk multilateraal onderhan- Abeba bleek een harde noot om te
sitie aan te houden. Bijgevolg werd delingsproces gaven ook in deze kraken. Uiteindelijk werd algemeen
de EU gedwongen haar traditionele context bepaalde voorstellen aan- erkend dat, ondanks de universele
manier van onderhandelen licht leiding tot verhitte discussies. Vooral agenda, de specifieke context van MEER INFO OP
DE TABLETVERSIE
aan te passen. Lidstaten vertrokken paragrafen inzake mensenrechten elk land een andere aanpak vraagt.
I OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 9
DUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELEN
‘Het is nu
© UN Photo Marc Garten
aan de
lidstaten’
Macharia Kamau, Keniaans
ambassadeur bij de Verenigde
Naties in New York, is één van de
architecten van de SDG’s. Glo.be
legde hem enkele vragen voor.
CHRIS SIMOENS doeltreffendheid van de hulp. Ont- zie figuur). Ook staan de natio-
Macharia Kamau speelde
wikkelingssamenwerking wordt nu een sleutelrol bij de tot- nale diensten voor statistiek voor
eenmaal voornamelijk besteed op standkoming van de SDG’s. een serieuze uitdaging om tijdig
Hoe staan de ontwikkelings- bilaterale basis - van land tot land - Zo was hij co-voorzitter geschikte, kwaliteitsvolle en opge-
landen tegenover de SDG’s? wat het vrij complex maakt. tijdens het intergouverne- splitste data te verzamelen. Want zij
mentele proces waarbij de
De meeste ontwikkelingslanden visies werden ingezameld moeten immers rapporteren over
hebben hun visie kunnen doorduwen De SDG’s zijn behoorlijk ambi- van de VN-lidstaten en rele- de vooruitgang van elke indicator.
via hun associatie met de G77-groep tieus. Hoe haalbaar zijn ze? vante betrokkenen. Uit die
en China. Of ze er ook allemaal 100% De VN-lidstaten sturen de realisatie visies heeft hij vervolgens Heeft u nog een boodschap
een eerste set doelen en
achter staan is moeilijk te zeggen. van de SDG’s zelf. Elk land is verant- over de SDG’s?
doelwitten gedestilleerd
Feit is dat de SDG’s veel aandacht woordelijk voor zijn eigen ontwik- en voorgelegd aan de lid- We hebben ons deel gedaan, nu
besteden aan de problemen van keling. Natuurlijk vormt het behalen staten. Bovendien stuurde is het aan de lidstaten. Zij moeten
ontwikkelingslanden: armoede, van de SDG’s het ultieme doel, maar hij het hele onderhande- de SDG’s uitvoeren en rapporteren
gezondheid, onderwijs, werkloos- dat zal afhangen van de nationale lingsproces dat uiteindelijk over de vooruitgang in de diverse
heeft geleid tot het akkoord
heid, water, energietekort … capaciteiten en omstandigheden. over de finale doelen en opvolgingsfora.
Elk ontwikkelingsland heeft natuur- doelwitten.
lijk eigen prioriteiten en capaci- Bent u zelf tevreden over
teiten, en dus ook verschillende de 17 SDG’s en 169
ambities tegenover de doelen en doelwitten? Ziet u sterke PEOPLE
doelwitten. en zwakke punten? Armoede en honger in
al zijn vormen uitroeien
De SDG’s zijn tot stand gekomen via en waardigheid en
Welke rol zal ontwikkelings- een intergouvernementeel proces. gelijkheid garanderen
samenwerking spelen bij het We zijn best tevreden dat we de
bereiken van de SDG’s? visies van alle lidstaten goed hebben PLANET
De natuurlijke
Ontwikkelingssamenwerking kunnen afwegen en meenemen. De hulpbronnen van de
planeet en het klimaat PROSPERITY
speelt vooral een aanvullende doelen en doelwitten zijn universeel beschermen voor Een welvarend
rol. Ze heeft een hefboomfunctie en omspannen de 3 dimensies van toekomstige
generaties Duurzame en zinvol bestaan
garanderen in
om andere financiering binnen te duurzame ontwikkeling op een Ontwikkeling harmonie met de
natuur
halen, zoals binnenlandse inkomsten evenwichtige manier.
via belastingen of buitenlandse De communicatie rond de 17 doelen
investeringen. en 169 doelwitten vormde een zwak
Om de exacte rol van ontwikke- punt. We hebben dat gedeeltelijk PARTNERSHIP
lingssamenwerking te ontrafelen kunnen opvangen met het voor- De agenda in praktijk
brengen via een stevig PEACE
bij het behalen van de SDG’s, zou woord van de Agenda 2030 voor globaal partnerschap Vredevolle, rechtvaardige en
elk land de ontvangen hulp moe- Duurzame Ontwikkeling (waarin inclusieve gemeenschappen
bevorderen
ten opsplitsen per doel en doelwit. onder meer de 5 P’s of pijlers wor-
Ze kunnen dat doen binnen het den verklaard: people, planet, pros-
kader van hun evaluaties van de perity, peace, partnership - nvdr,
10 OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 IDUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELEN
DE HELE WERELD
DOET MEE!
De duurzame ontwikkelingsdoelen gelden niet alleen voor het Zuiden: alle landen moeten
ernaar streven om duurzaamheid in te bouwen in de ontwikkelingsmodellen die ze hanteren.
Er bestaan immers amper nog problemen die niet universeel zijn; enkel de context verschilt.
CVE/CS/SB/KP bevolking in België te kampen met het leven in het Zuiden. Vooral de
T
de vraag of er een volgende maaltijd uitstoot van broeikasgassen leidt
egenwoordig hebben komt. Maar Belgen houden er wel tot klimaatverandering. Historisch
naties dikwijls te kampen een heel ongezond voedingspatroon gezien hebben vooral de traditionele
met gelijkaardige proble- op na: veel fastfood, frisdrank en industrielanden hiertoe bijgedragen,
men. Of het nu armoede verzadigde vetten. Een groot deel maar sedert enkele jaren overstijgt
betreft, ongelijkheid, sociale proble- van de volwassenen lijdt dan ook aan de uitstoot van ontwikkelingslanden
men rond gender, religie of geweld: obesitas (22.1%). In landen zoals Mali die van de rijke landen. Vietnam en
elk land heeft ermee af te rekenen. en Somalië schommelt dat tussen de Filipijnen kenden pas de laatste
Het verschil ligt alleen in de grootte de 4% à 5%. Daar worstelt men met 25 jaar een sterke economisch
en de aard van het probleem. Zo treft ernstige voedselonzekerheid en is groei. Daardoor blijft hun aandeel in
armoede zowel burgers in ontwikke- ondervoeding schering en inslag. het veranderend klimaat enigszins
beperkt. Beide landen kiezen er nu
al voor om hun economie in een
© UN Photo/Kibae Park
duurzame richting te stuwen. India
en China - vandaag zware vervui-
© UN Photo/Kibae Park
lers - zetten eveneens voorzichtige
stappen naar meer duurzaamheid.
Zij kijken echter vooral naar de
ontwikkelde landen en verwachten
meer inspanningen van hen.
Omdat de problemen die onze
wereld beheersen steeds meer
© UN Photo/Kibae Park
naar elkaar toegroeien, hebben
de Verenigde Naties logischerwijs
gekozen voor echte ‘werelddoelen’.
We zitten inderdaad allemaal in
hetzelfde schuitje.
© IRD
lingslanden als in ontwikkelde lan- Ook gezondheid beslaat meerdere
den. In België bijvoorbeeld leeft nog dimensies. In ontwikkelingslanden
steeds 15% (2015) van de mensen komen kinder- en moedersterfte maar
onder de armoedegrens tegenover al te vaak voor. Ze hebben dikwijls
63% (2012) in Congo. Maar die grens een tekort aan ziekenhuisbedden en
verschilt natuurlijk omwille van de uit- bekwaam medisch personeel. Dat
eenlopende levensduurte. Dus al zijn staat in fel contrast met ontwikkelde
© Eric Parker
de duurzame ontwikkelingsdoelen landen, waar veel depressies, kanker
(SDG’s) dezelfde voor alle landen, en zelfdoding voorvallen.
naargelang de context dient elk land Duurzame energie en klimaatver-
ze anders in te vullen. andering zijn meer voor de hand
Elke doelstelling omvat verschillende liggende mondiale problemen.
doelwittten.Voedsel draait bijvoor- Steenkoolcentrales in India en bos-
beeld niet enkel om voedselzeker- sen die gekapt worden in Indonesië
heid, maar ook om de kwaliteit van of Brazilië hebben ook elders in de
het voedingspatroon. In tegenstel- wereld een impact. Anderzijds: als
ling tot vele ontwikkelingslanden, België milieuonvriendelijke bedrijfs-
heeft slechts een klein deel van de wagens subsidieert, raakt dat ook
I OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 11DUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELEN
© IRD/Sylvain Robert
STEDEN
NEMEN HET VOORTOUW
Tegen 2050 wonen 2 op 3 mensen in een stad. Bovendien kunnen steden doeltreffend maatregelen treffen zoals
in de strijd tegen klimaatverandering en milieuvervuiling. 10 van de 17 SDG’s hangen voor hun welslagen recht-
streeks of onrechtstreeks af van steden. Een aparte SDG - SDG11 - voor steden (en gemeenschappen) is dan ook
meer dan zinvol.
CHRIS SIMOENS
© UN Photo/Kibae Park
S
teden bieden een waaier
aan voorzieningen: werk,
wonen, goederen, vertier.
Ze produceren zowat 75%
van de welvaart in de wereld. Van-
daar ook de grote aantrekkings-
kracht, zeker voor plattelandsmen-
sen uit ontwikkelingslanden die
nauwelijks in hun levensonderhoud
Steden en kunnen voorzien. Vandaag woont al
gemeen- 54% van de wereldbevolking in ste- De nieuwkomers van het platteland
den, in 2050 zou dat 66% bedragen: komen terecht in sloppenwijken.
schappen zijn maar liefst twee op de drie mensen! Daar zijn meer mogelijkheden dan
vaak beter in de dorpen, maar het leven blijft
Liggen de grootste steden vandaag
lastig.
geplaatst dan nog in de rijke en opkomende lan-
den (Tokyo, Shanghai, Mexico City,
nationale Mumbai, São Paulo …), ook in ontwik- ter harte en zoekt oplossingen voor moet verminderen, er moeten jobs
overheden” kelingslanden boomen ze (Manila, leefbare steden: optimale openbare komen voor iedereen. Het werk moet
Jakarta, Dhaka, Caïro, Lagos, Kin- ruimte, degelijk openbaar ver- gebeuren.’ Almaar meer steden
shasa …). De plattelandsbevolking voer, veiligheid, cultureel erfgoed, nemen inderdaad het heft in eigen
daarentegen zal tegen 2050 licht gezonde lucht, werkzekerheid en handen. Groeperingen zoals de ‘100
afnemen: van 3,4 miljard mensen zo meer. resilient cities’ van de Rockefeller
vandaag naar 3,2 miljard. SDG11 omvat doelwitten zoals dege- Foundation en de ‘C40 Cities Climate
Dat alles zorgt voor de nodige pro- lijke huisvesting, duurzaam transport, Leadership Group’ verenigen meer-
blemen. Het stadsverkeer loopt vast, groene ruimtes en afvalbeheer. Maar dere steden om een duurzamere
de vervuiling wordt ondraaglijk, en steden en gemeenschappen zijn wereld te creëren. Zo omvat het
de nieuwkomers van het platteland ook essentieel voor het welslagen C40-netwerk 80 megasteden (met
komen terecht in sloppenwijken. van de SDG’s in hun geheel. 10 van onder meer Beijing, Dar es Salaam,
Daar zijn meer mogelijkheden dan de 17 SDG’s (armoede, klimaat, Istanbul, Dhaka, Delhi, Hanoi …) die
in de dorpen, maar het leven blijft veiligheid, werkgelegenheid …) samen zoeken naar oplossingen
lastig. Velen overleven via informele hangen er rechtstreeks of onrecht- voor de klimaatverandering waar
jobs of desnoods met illegale activi- streeks van af. Bovendien zijn steden zij nu al de prangende gevolgen
teiten. Na 15 jaar Millenniumdoelen en gemeenschappen vaak beter van ondervinden. C40 alleen al staat
leven nog steeds 880 miljoen men- geplaatst dan nationale overhe- voor 25% van het mondiale bnp en
sen in sloppenwijken. den: ze staan dicht bij de mensen, 1 op 12 mensen wereldwijd. Steden
Daarnaast verbruiken steden 78% weten goed wat er leeft, kunnen blijken effectief het voortouw te
van alle energie wereldwijd, hoewel sneller actie ondernemen en zijn nemen en daar kan de wereld alleen
ze maar 2% van de totale landopper- veel praktischer ingesteld. Filosoof maar wel bij varen.
vlakte beslaan. Ze stoten ook meer Benjamin Barber1 meent zelfs dat
dan 60% van alle CO2 uit, naast een steden de nationale instellingen
pak andere broeikasgassen. overbodig maken. Een verregaande
ONLINE
http://unhabitat.org/
Steden worden dus steeds belang- conclusie, maar feit is dat steden www.c40.org
rijker, als opportuniteit én als pro- van onschatbare waarde zijn om www.100resilientcities.org
bleem. Een apart ontwikkelingsdoel de wereldproblemen op te lossen.
- SDG11 - weerspiegelt dat belang. ‘Steden wachten steeds minder op 1
Auteur van het boek ‘If Mayors Ruled
De VN-organisatie UN-Habitat hun regering’, stelt Barber. ‘Het vuilnis the World – Dysfunctional Nations, Rising
neemt de stedelijke ontwikkeling moet opgehaald worden, de uitstoot Cities’ (2013)
12 OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 IDUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELEN
GEEN ONTWIKKELING
ZONDER VREDE
© Geneeskunde voor de Derde Wereld
Vrede vormt één van de vijf pijlers van de VN-Agenda 2030 voor Duurzame. Er wordt ook een apart SDG
aan gewijd: SDG16. Hypocriet? Of net essentieel voor een waarachtig duurzame ontwikkeling?
CHRIS SIMOENS begrip op te brengen voor diverse van het milieu kunnen aanleiding
W
visies. Conflicten vermijden lost niets geven tot conflict. Beide kunnen
‘ e zijn vastbesloten op, integendeel het laat spannin- immers grote gebieden onleefbaar
om te bouwen aan gen voortsudderen. Een vredevolle maken waardoor miljoenen mensen
vredevolle, recht- samenleving is in de eerste plaats op de vlucht slaan. Dat kan tot onrust
vaardige en inclu- een samenleving met respect voor leiden. Daarom zijn klimaat, milieu
sieve samenlevingen, vrij van angst uiteenlopende meningen. en migratie eveneens belangrijke
en geweld. Er kan geen duurzame Natuurlijk blijft het essentieel om aandachtspunten bij de SDG’s.
ontwikkeling bestaan zonder vrede de aanleiding tot onenigheid zoveel Ten slotte wil SDG16 - hét vredes-
en geen vrede zonder duurzame mogelijk weg te nemen. En die aan- doel - illegale geldstromen, wapen-
ontwikkeling.’ Aldus het voornemen leiding ontstaat wanneer burgers een handel en corruptie tegengaan en
geformuleerd onder de pijler ‘vrede’ Een vrede- tekort ervaren om een menswaardig degelijke, betrouwbare instellingen
in de duurzame ontwikkelingsa- leven te leiden terwijl anderen dat uitbouwen. Iedereen dient toegang
volle samen-
genda en dus onderschreven door wel kunnen. Vandaar dat de SDG’s te hebben tot een correct rechtssys-
alle VN-lidstaten. VN-Secretaris-Ge- leving is in de vooropstellen dat elk mens in zijn teem, alsook tot informatie. En bij
neraal Ban Ki-moon voegde daaraan eerste plaats behoeften moet kunnen voorzien, de besluitvorming moet elk individu
toe: ‘En al evenmin zonder respect een samen of het nu gaat om voedsel, water, zijn zeg kunnen doen.
voor mensenrechten.’ huisvesting, gezondheid, werk of De Agenda 2030 voor Duurzame
Heel mooi, maar klinkt dat niet wat al
leving met gelijke rechten. Ontwikkeling biedt dus wel degelijk
te onrealistisch? Inderdaad luidt de respect voor SDG10 spitst zich toe op ongelijk- een stramien voor een vredevolle(re)
kritiek: wat heeft dat voor betekenis? uiteen- heid (p. 14). Niet alleen qua inkomen, wereld. Natuurlijk blijven het idealen,
Ook dictators plaatsen hun hand- lopende maar ook wat betreft de toegang streefdoelen. De formulering maakt
tekening waarna ze onverstoord tot opportuniteiten, zowel sociaal, ze in elk geval concreet. Bovendien
hun machtspolitiek van geweld meningen” economisch als politiek. ‘Niemand gaat er hoe dan ook een morele
voortzetten. Het wereldplaatje van mag achterblijven.’ SDG4 pleit voor kracht uit van deze agenda die door
bloedige conflicten oogt inderdaad onderwijs dat een cultuur van vrede alle landen ondertekend werd (p.
weinig hoopgevend, om alleen maar en geweldloosheid promoot, naast 6). Het toont in elk geval aan dat de
het Midden-Oosten, Afghanistan, wereldburgerschap en de waarde- mensheid zijn aloude droom van
Somalië en Oekraïne te noemen. ring van culturele verschillen. een vredevolle wereld niet opgeeft,
Kwam er in de geschiedenis van de Ook klimaatverandering en aantasting ook al ziet de realiteit er anders uit.
mens één moment voor waarop er
overal vrede heerste?
We kunnen de vraag ook anders
stellen: hoe realistisch is een ambi-
tieuze ontwikkelingsagenda die
geen rekening houdt met vrede en
veiligheid? Waar oorlog woedt, waar
mensen zich niet veilig voelen, kan
ontwikkeling niet opbloeien. Want
dan overheerst de bekommernis
om te overleven en ontbreekt de
motivatie – en de mogelijkheid - om
zich ten volle in te zetten.
© UN Photo/Eric Kanalstein
Toch betekent vrede niet dat con-
flicten ophouden te bestaan. Con-
flicten zijn des mensen. Opinies en
standpunten verschillen nu eenmaal.
Het komt erop aan met conflicten
te leren omgaan, ze uit te praten,
I OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 13ONGELIJKHEID : LIGT DE
Dat er een aparte SDG bestaat gewijd aan ongelijkheid, is voor een groot dan het inkomen uit arbeid, zoals
Thomas Piketty in zijn spraakmakend
deel te danken aan de inspanningen van de civiele samenleving. Glo.be laat
werk ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’ heeft
Oxfam International, één van de pleitbezorgers, aan het woord. aangetoond. Zo valt het bijvoorbeeld
te betreuren dat er geen rekening
extreme concentratie van rijkdom werd gehouden met het voorstel
LEÏLA BODEUX
in de handen van enkelen waardoor van Joseph Stiglitz: het inkomen na
OXFAM-SOLIDARITEIT
de vicieuze cirkel van ongelijkheid belasting van de rijkste 10% mag
in stand wordt gehouden. niet hoger zijn dan het inkomen na
Grote ambities transferts van de armste 40% van de
17 SDG’s en 169 doelwitten om Wanneer de 1% de bevolking (Palma-ratio).
extreme armoede uit te roeien dans leidt
in het kader van een duurzame Oxfam klaagt het feit aan dat bin- Weg met fiscale
ontwikkeling. Sceptici zullen met nenkort 1% van de wereldbevolking paradijzen
spijt vaststellen dat het een lange meer dan de helft van de wereldrijk- De ‘machtsovername’ door een elite
‘shopping list’ is. Optimisten zul- dom zal bezitten en dat 7 personen die wetten en politieke beslissin-
len zich dan weer verheugen over op 10 in een land leven waar de gen in haar eigen voordeel beïn-
een meer systematische aanpak economische ongelijkheid in de vloedt, wordt ook miskend. Dat 1700
van de armoede waarbij getracht afgelopen 30 jaren is toegenomen. lobbyisten trachten de financiële
wordt meer te doen dan symptomen Het overheersende neoliberale eco- hervormingen van de EU uit te hol-
bestrijden. Ook Oxfam verheugt zich De nieuwe nomische model heeft de positie van len, heeft bijvoorbeeld negatieve
over de nieuwe, meer holistische ontwikkelings- de staat ingeperkt alsook zijn rol bij gevolgen. Het samenspannen van
agenda die ‘niemand aan de zijlijn de herverdeling van de rijkdom en de politiek en de verdedigers van
agenda
wil laten staan’. Dat sluit immers aan de financiering van basisdiensten economische belangen ondermijnt
bij onze inzet voor de mensenrech- blijft te zoals gezondheidszorg of onderwijs, de democratie en het sociaal con-
ten en onze strijd tegen alle vormen bescheiden en met de ondermijning van de sociale tract tussen de staat en de burgers.
van ongelijkheid die armoede en stelt ook onze cohesie tot gevolg. Vooraanstaande Volgens de ngo Transparency inter-
uitsluiting in stand houden. Maar economen, Barack Obama, Paus national is 70% van de Belgen van
de weg is nog lang …
manier van Franciscus, de Bretton Woods-in- mening dat de regering de belangen
SGD10 heeft tot doel ‘de ongelijkheid produceren en stellingen erkennen unisono dat van de elite steunt. De wereldwijde
binnen en tussen landen te vermin- consumeren de groeiende ongelijkheid en het ongelijkheid en armoede die ook
deren’ en de betreffende doelwit- niet in vraag” gebrek aan herverdelende beleids- 123 miljoen Europeanen bedreigen,
ten hebben onder andere betrek- maatregelen de economische en kunnen niet worden aangepakt zon-
king op het fiscale en budgettaire menselijke ontwikkeling afremmen. der te raken aan de privileges van
beleid, de sociale bescherming, Door enkel in te zetten op de verbe- de rijkste 1% terwijl Jan met de pet
de regulering van de financiële tering van het inkomen van de armste verder gebukt gaat onder de almaar
markten of nog op een inclusieve 40% van de bevolking en aandacht nieuwe besparingsmaatregelen.
besluitvorming. Het doelwit inzake te hebben voor de vergelijking van Het is onmenselijk en onlogisch
inkomensongelijkheid luidt als volgt : hun inkomen met de groei van het dat sinds 2009 één miljoen vrou-
ervoor zorgen dat tegen 2030 het bnp gaat het VN-programma inzake wen gestorven zijn bij de bevalling
inkomen van de armste 40% van duurzame ontwikkeling aan de kern omdat ze geen toegang hadden
de bevolking sneller stijgt dan het van het probleem voorbij. Het is tot gezondheidsdiensten, terwijl
gemiddeld nationaal inkomen, en absoluut nodig de kloof te dich- in dezelfde tijdspanne het aantal
wel op een duurzame wijze. Dat mag ten tussen de extreem rijken en de miljardairs is verdubbeld.
een stap in de goede richting zijn, meerderheid van de bevolking om De fiscale ongelijkheid moet worden
maar met deze formulering werd de ervoor te zorgen dat het inkomen uit bestreden om de ongelijkheid te ver-
kans gemist iets te doen tegen de kapitaal niet langer meer opbrengt minderen, maar ook opdat de staat
14 OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 IDUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELEN
LAT HOOG GENOEG?
klimaat- en milieuproblematiek:
© G.M.B. Akash/Panos Pictures
20% van de wereldbevolking doet
aan overconsumptie en verbruikt
80% van de natuurlijke hulpbronnen
waarvan de armsten afhankelijk zijn
en draagt zo bij tot de milieuschade.
Een ingrijpende verandering van het
mondiale economisch en financieel
bestuur werd ook van de agenda
geschrapt. Verder is er ook geen
sprake van een grondige wijziging
van de handelsregels die het pad
effenen voor de overconsumptie
van de natuurlijke hulpbronnen, de
flexibilisering van de werknemers
en de verschuiving van de winsten
van multinationale bedrijven naar
de ontwikkelde landen.
In hun redevoeringen hebben de
Belgische leiders aandacht voor
sociale inclusie en erkennen ze dat
een ongelijke groei niet goed is voor
de meerderheid van de bevolking.
opnieuw zijn herverdelende taak kan over een aangepast systeem van Deze thema’s komen zowel in de
vervullen en de openbare diensten sociale bescherming. Elk jaar glijden beleidsnota over ontwikkelingssa-
kan financieren. Rijke en arme lan- 100 miljoen mensen af in de armoede menwerking van minister De Croo
den zitten in hetzelfde schuitje en door de medische kosten die ze als in de rede van premier Charles
zijn overgeleverd aan een mondiaal moeten betalen. Een sterke politieke MEER WETEN Michel voor de Algemene Verga-
fiscaal systeem dat versnipperd en wil is cruciaal om het geld dat in een « Even It Up : time dering van de VN aan bod. Het is
verouderd is. De staten wedijveren losgeslagen financieel systeem als to end extreme inmiddels hoog tijd om ambitieus
met elkaar en leggen de lat almaar sneeuw voor de zon verdwijnt, te inequality » & plannen op te stellen in de strijd
lager om bedrijven en andere grote mobiliseren voor de financiering « Making it happen. tegen ongelijkheid!
Oxfam’s proposals
kapitalen toch maar het meest voor- van deze onvolkomenheden.
for the post-2015
delige fiscaal stelsel aan te bieden, framework »,
zoals bleek bij het LuxLeaks- en Een echte ommekeer Oxfam (2014),
ONLINE
SwissLeaks-schandaal.Vooral ontwik- is nodig www.oxfam.org
www.oxfam.org
kelingslanden trekken aan het kortste De nieuwe ontwikkelingsagenda
eind.Volgens de VN lopen ze elk jaar blijft te bescheiden en stelt onze
100 miljard dollar mis door belasting- manier van produceren en con- MEER INFO OP
ontduiking van bedrijven. Driekwart sumeren niet in vraag. Er bestaat DE TABLETVERSIE
van de wereldbevolking beschikt niet namelijk ook ongelijkheid in de
© UN Photo/Kibae Park
I OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 15DUURZAMEDE
OBJECTIFS
DÉVELOPPEMENT DURABLE
ONTWIKKELINGSDOELEN
Een werkelijk duurzame economie is op zijn
minst een kringloopeconomie: de meeste afval
dient als grondstof. Alle producten (bijvoorbeeld
auto’s) moeten er zodanig ontworpen worden
dat alle onderdelen na gebruik opnieuw kunnen
opgenomen worden in een technologische
en/of biologische kringloop.
© Rainer Plendl - Fotolia
Hoe duurzaam zijn
de duurzame doelen?
Ons samenleven op de planeet kreunt onder de ongebreidelde, armoede te tillen. Zelfs degrowth-aan-
hangers erkennen dat de armen groei
niet-duurzame economische groei. Een nieuw model is nodig.
nodig hebben om een menswaardig
Houden de SDG’s daar voldoende rekening mee? leven te kunnen leiden. Voorts brengt Iedereen beseft
SDG8 wel aan dat de mens ‘efficiënter dat we met
CHRIS SIMOENS in elk geval legio: vernietiging van moet omspringen met grondstoffen de huidige
G
natuur, vervuiling, klimaatopwarming, en dat economische groei moet los-
roei blijft een veelge- blijvende ongelijkheid … En maken gekoppeld worden van milieuverval’. niet-duurzame
hoorde mantra. Want de hebbedingetjes die de bedrijven De ontwikkelde landen dienen daarbij groei onze
groei blijkt broodno- ons altijd weer opdringen ons echt het voortouw te nemen. Ook SDG12 nakomelin-
dig om onze welvaart gelukkiger? In de VS is de Genuine (duurzame consumptie en productie)
gen een zwaar
veilig te stellen. Bedrijven halen er Progess Indicator – een index voor stipt diverse aspecten aan: natuurlijke
hun winst uit en de overheid haar levenskwaliteit – nauwelijks geste- hulpbronnen duurzaam en efficiënt verminkte
belastingen. Groei hangt dus nauw gen ondanks een decennialange gebruiken, voedselverspilling en planeet
samen met ons economisch model, forse groei. afval vermijden, chemicaliën en afval nalaten”
het kapitalisme. Als we het menselijk bestaan op de duurzaam beheren doorheen de
planeet willen redden hebben we levenscyclus, subsidies voor fossiele
Smerig en brutaal nood aan een nieuw model. Maar brandstoffen afbouwen … Verder
Voor 1800 was er geen sprake van we zijn zo verankerd in het oude dat gaat aandacht naar proper water,
groei. De levensverwachting in Europa we er moeilijk afstand van kunnen bescherming van natuur en oceanen
bedroeg 30 jaar. ‘Het leven was arm, nemen. Klassieke economen zien heil en veel meer.
smerig, brutaal en kort’ (Hobbes). in een minder materiële groei: eco- De SDG’s geven dus op zijn minst een
Tijdens de 18de eeuw begon het te nomische meerwaarde door meer en aanzet voor een werkelijk duurzame
dagen dat ‘egoïsme’ een trekker van betere zorg voor kinderen en ouderen, wereld. Maar er is nog heel wat werk
vooruitgang kon zijn. Eigen gewin in gezondheid, onderwijs, onderzoek, en onderzoek vereist om dat allemaal
een vrije markt zou de samenleving kunst, … De degrowth-stroming pleit in de praktijk te brengen. De talrijke
ten goede komen. Toch hechtte Adam dan weer resoluut voor een model initiatieven die her en der opborrelen
Smith, peetvader van het kapita- zonder groei. Feit is dat nog niemand – repair cafés, delen van toestellen, MEER WETEN
lisme, evenveel belang aan solida- een echt bevredigend model zonder geefkast, samentuinen… - kunnen Een scharniermoment
riteit. Bovendien was tijdelijke groei groei heeft uitgedokterd. Wel lijkt alvast inspireren. Of aloude modellen om de juiste
keuzes te maken
slechts een middel om tot een staat men het erover eens dat we naar een zoals buen vivir van de Amerindianen:
(Dimensie 3 – 2/2009)
van genoeg te komen: een paradij- kringloopeconomie moeten evolue- leven in harmonie met mens en natuur,
Eindeloze groei op
selijk tijdperk waarin alle behoeften ren. Daarin vormt afval de grondstof zonder dat de een meer wil dan de een eindige planeet?
van de mens vervuld zouden zijn. voor nieuwe producten. ander. Er bestaat alvast een common (Dimensie 3 – 5/2011)
ground: iedereen beseft dat we, met We moeten onszelf
Degrowth Agenda 2030 de huidige niet-duurzame groei, onze heruitvinden
Ruim 2 eeuwen later heeft groei ons, En wat zegt ‘Agenda 2030 voor duur- nakomelingen een zwaar verminkte (Dimensie 3 – 2/2013)
althans in de rijke landen, een com- zame ontwikkeling’? SDG8 stelt dat planeet nalaten. Bovendien is het hoog Krijtlijnen voor een
fortabel bestaan geschonken. Maar de minst ontwikkelde landen een tijd om solidariteit en samenwerking duurzame economie
(Gunter Pauli)
is het systeem niet op hol geslagen? jaarlijkse groei nodig hebben van weer uit de kast te halen. Werk aan (Dimensie 3 – 1/2014)
De schadelijke neveneffecten zijn minstens 7% om hun mensen uit de de winkel voor elk van ons!
16 OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 I15 JAAR
MILLENNIUMDOELEN
ONVOLDOENDE, MAAR HOOPGEVEND
In deze brochure blikken we terug op 15 jaar Millenniumdoelen (2000-2015).Welke doelen
werden behaald en welke rol heeft de ontwikkelingssamenwerking daarin gespeeld?
Tijdens de Millenniumtop van september 2000 ondertekenden alle lidstaten Doorheen de jaren kregen de MDG’s een steeds prominentere rol binnen
van de Verenigde Naties een politieke verklaring over de ambities van de de ontwikkelingssamenwerking. Zowel in arme landen in het Zuiden als in
wereldgemeenschap voor het nieuwe millennium. Vrede, veiligheid en voor- rijke landen in het Noorden stuurde het MDG-kader hoe langer hoe meer de
spoed vormden sleutelelementen. Nog geen jaar later boorden de door Al beleidsformulering en vooruitgangsrapportering.
Qaida gekaapte vliegtuigen zich in de WTC-torens. Dat legde een loodzware In België legde de Wet van 14 juni 2005 aan de regering op om jaarlijks over
hypotheek op de vredes- en veiligheidswensen van het millenniumgebeuren. de vooruitgang omtrent de Millenniumdoelen te rapporteren aan het parle-
Toch kende de millenniumagenda inzake samenwerking en ontwikkeling een ment. De MDG’s vonden ook hun weg in wettelijke teksten over internationale
gunstiger gevolg. Op basis van de millenniumverklaring werden immers acht samenwerking en in strategienota’s van de administratie.
‘Millenniumdoelstellingen’ (MDG’s) geformuleerd die het algemene kader Ook de partnerlanden hanteerden de Millenniumdoelen meer en meer als
schetsten voor de internationale ontwikkelingssamenwerking tot 2015. De referentiekader om de gemaakte vooruitgang op te volgen.
halvering van armoede en honger stond er centraal. Nu de deadline van de MDG’s bereikt is, blikken we terug op de inspanningen
van de laatste vijftien jaar. Welke doelen werden behaald en welke rol heeft
de ontwikkelingssamenwerking daarin gespeeld?
I OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2015 1Vous pouvez aussi lire
