Meningspeiling Statenkwartier - hoe gaat u verwarmen, douchen en koken in de komende jaren? - Statenwarmte

La page est créée Didier Lemoine
 
CONTINUER À LIRE
Fijn dat
u meedoet
Leestijd informatie
   ±15 minuten
  Online enquête

                      Meningspeiling
    ±5 minuten

                      Statenkwartier
                      hoe gaat u verwarmen, douchen
                      en koken in de komende jaren?
                      Aanleiding: wijkenergieplan in 2021
                      In heel Nederland zijn plannen in de maak om over te stappen op duurzame energie om de
                      klimaatverandering tegen te gaan. Nu zijn we bijna helemaal afhankelijk van aardgas en olie.
                      Bij de verbranding ervan komt CO₂ vrij. Door teveel CO₂ warmt de aarde op en verandert het
                      klimaat: overstromingen en lange perioden van droogte zijn het gevolg. In de toekomst gaan we
                      in het hele land dan ook alleen nog maar schone energie uit aarde, water en zon gebruiken om
                      huizen te verwarmen, te koken en te douchen. Ook in Den Haag werkt de gemeente samen met
                      bewoners, ondernemers en andere partners aan plannen hiervoor. Dat betekent eerst energie
                      besparen en woningen en gebouwen isoleren. Daarna stappen we over op nieuwe vormen van
                      schone energie. Daarbij blijft het wooncomfort behouden en worden de wensen van de bewoners
                      gerespecteerd. Het Statenkwartier is één van de wijken waar actieve bewonersgroepen hier
                      nu al mee bezig zijn.

                      Wat betekent dit voor u?
                      Op dit moment verandert er nog helemaal niets aan de manier waarop u uw huis verwarmt,
                      kookt en doucht. De initiatiefnemers van deze brief, de bewonersgroep Statenwarmte, willen
                      u zo goed mogelijk betrekken bij de plannen die in de wijk worden gemaakt voor de overgang
                      naar schone energie. Wij horen heel graag van u wat uw mening hierover is. Vandaar deze
                      meningspeiling, u leest hier verderop meer over. Wij vinden het belangrijk dat u uw stem laat
                      horen. Ook als u zorgen heeft over zaken als de kosten, de technische haalbaarheid of de
                      snelheid waarmee er aan de plannen wordt gewerkt.

                      Initiatief Statenwarmte
                      De bewonersgroep Statenwarmte is een initiatief van, voor en door wijkbewoners. Ons doel
                      is de wijk zo goed mogelijk te betrekken en voor te bereiden op de overgang naar schone energie.
                      Daarnaast wil Statenwarmte invloed uitoefenen op de besluiten van de gemeente.
                      In samenwerking met de gemeente ontwikkelen we hier een plan voor: het wijkenergieplan.
                      Vanaf de zomer van 2018 tot het voorjaar van 2020 hebben we zoveel mogelijk bewoners
                      gesproken. Er zijn bijeenkomsten, interviews, enquêtes en koffietafelgesprekken georganiseerd.
                      Zo probeerden we erachter te komen wat wijkbewoners belangrijk vinden bij de overgang naar
                      schone energie, oftewel de energietransitie. Dit zijn de meest gehoorde punten:
                          Inspraak en invloed door de wijkbewoners; zij willen mee kunnen bepalen wat het alternatief
                          wordt voor aardgas zodat de oplossing past bij hun woningen en ze zich daarop kunnen
                          voorbereiden.
                          Kosten, betaalbaarheid; bewoners willen niet te veel gaan betalen.
                          Duurzaamheid.
In 2019 heeft Statenwarmte technisch onderzoeksbureau DWA opdracht gegeven te
onderzoeken welke verschillende vormen van schone energie geschikt zouden zijn voor
onze wijk. Daarbij is vooral gekeken naar de technische en financiële haalbaarheid voor de
woningen en eigenaren. De gemeente financierde dit onderzoek. In maart 2020 is de uitkomst
gepresenteerd in aanwezigheid van 200 wijkbewoners en wethouder Liesbeth van Tongeren
(meer informatie over dit onderzoek leest u op: www.statenwarmte.nl). In de nu volgende
meningspeiling leggen wij de uitkomsten van het DWA-onderzoek aan u voor, zodat wij van u
horen wat uw mening is over de verschillende scenario’s voor schone energie. Wij doen dit in
nauwe samenwerking met de gemeente.

Meningspeiling
Deze meningspeiling heeft als doel om van zoveel mogelijk wijkbewoners meningen en
voorkeuren te horen. Deze worden verwerkt in het wijkenergieplan. De gemeente heeft
toegezegd rekening te houden met de uitkomst van de meningspeiling. De peiling verspreiden
we in de zomer eerst onder een representatieve groep bewoners uit de wijk. Na de zomer gaat
de peiling naar alle huishoudens in het Statenkwartier.

Wat nu?
  Lees de informatie goed door.
  Ga naar www.statenwarmte.nl/meningspeiling. Hier vindt u een link naar de digitale enquête.
  Vul deze zo volledig mogelijk in.

Heeft u vragen? Of heeft u geen computer maar wilt u wél meedoen aan de meningspeiling?
Neem dan contact met ons op via info@statenwarmte.nl of 06-18081711, of kom naar het
zaterdagochtend-spreekuur bij Doppio op de Frederik Hendriklaan (zie www.statenwarmte.nl) .
Dan zoeken we samen naar een oplossing.

De scenario’s
Op basis van het onderzoek van DWA en de gesprekken in de wijk leggen we u vier scenario’s
voor waarover u uw mening kunt geven.
1. Individuele oplossing, all-electric met een warmtepomp;
2. Collectieve oplossing in de vorm van een warmtenet;
3. Hernieuwbare gassen;
4. Wachten, later een besluit nemen.

Een uitgebreidere omschrijving leest u in een overzichtelijk schema en vier uitgebreide
scenario-bladen. Meer informatie leest u ook op www.statenwarmte.nl. Heeft u nog vragen
of heeft u hulp nodig? Neem dan contact op met info@statenwarmte.nl.

  De vier scenario’s nader uitgewerkt
  Alle genoemde bedragen zijn indicatief en kunnen per woning verschillen. We hebben
  een bandbreedte geïntroduceerd op basis van woningen waar nog niets aan gedaan is
  wat betreft isolatie. Heeft u al wel maatregelen genomen? Dan worden genoemde
  bedragen lager.

  De informatie die u hier krijgt, baseren we op het DWA-rapport van maart 2020
  (www.statenwarmte.nl/rapport). Daarin wordt uitgegaan van woningen in het
  Statenkwartier die op dit moment worden verwarmd met een CV-ketel op aardgas.
  In de berekeningen zijn drie woningtypen doorgerekend, variërend van een appartement
  van 75 m² tot een herenhuis van 230 m².

  We hebben ons voor ieder scenario beperkt tot drie belangrijke voor- en nadelen.

MENINGSPEILING STATENKWARTIER - STATENWARMTE
De vier scenario’s in het kort
Scenario’s A, B en C zijn routes naar een aardgasvrij Statenkwartier.
Hieronder een praktische samenvatting van het DWA-rapport 2020.
Het hele rapport staat op www.statenwarmte.nl/rapport.

                                          Scenario A         Scenario B         Scenario C       Scenario D
                                         Individuele         Collectieve       Hernieuwbare       Wachten,
                                          oplossing,         oplossing,           gassen      later een besluit
                                      ‘all electric’ met     warmtenet                             nemen
                                     een warmtepomp           70 graden

  Lukt het om binnen 10 jaar
                                                ja                 ja              nee               *
  aardgasvrij te zijn

  Investering bewoners in de
                                          € 39.600             € 12.200           € 5.300         € 1.900
  woning eenmalig

  Jaarlijkse kosten voor bewoners
  voor afname warmte (gas,                     € 900            € 1.600           € 3.700         € 1.700
  warmte, elektriciteit)

  Totale kosten over 30 jaar
  per woning, voor en achter
                                          € 78.300             € 47.300          € 85.800         € 53.400
  de voordeur van de woning
  (woning, netwerk, bronnen)
  CO₂-emissie per jaar
  (“duurzaamheid”, hoe meer kg            1.300 kg              700 kg            400 kg          3.300 kg
  uitstoot, hoe ongunstiger)

  Geluidsoverlast in de woning,
                                          beperkt                 nee              nee               *
  b.v. door een warmtepomp

  Veiligheid in de woning             geen gas in huis     geen gas in huis     gas in huis      gas in huis

  Aanpassing aan de woning
  (er moet veel gebeuren, b.v.                  ja             beperkt             nee               *
  isolatie en vervangen leidingen)

  Extra ruimtebeslag in de
                                                ja                nee              nee               *
  woning (b.v. groot apparaat)

  Overlast in de straat
                                          beperkt                  ja            beperkt             *
  (straat moet b.v. open)

  Deelname nodig van de
  gehele buurt of groot deel                   nee                 ja               ja               *
  van de buurt

  Afhankelijkheid van exploitant
  warmtelevering (zit je b.v. vast             nee                ja**              ja               *
  aan een monopolist)

  Zelf tijdstip van overstappen
                                                ja             beperkt           beperkt             *
  kunnen bepalen

  Gebruik kunnen maken van een
                                          beperkt                  ja            beperkt             *
  ‘lokale’ duurzame warmtebron

  Extra ruimtebeslag energie­
  centrale stad, er moet b.v. een
                                               nee                 ja            beperkt             *
  extra gebouw komen ergens
  in de stad

 * Leeg gelaten door DWA
 ** Coöperatiemodel geeft minder afhankelijkheid van exploitant (monopolist)

MENINGSPEILING STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Scenario A
Individuele oplossing, ‘all electric’
met een warmtepomp
In dit scenario organiseert een bewoner zijn/haar eigen warmtevoorziening.
Met zeer goede isolatie en een warmtepomp* kan de woning aardgasvrij
worden gemaakt.

Kernpunten
1. Verwarmen van de woning: met een warmtepomp die warmte uit de lucht haalt,
   zowel in de zomer als in de winter.

2. Warm kraanwater: met dezelfde warmtepomp, in combinatie met een boilervat.

3. Koken: u gaat elektrisch koken, bijvoorbeeld met een inductiekookplaat.

4. Isolatie: de woning moet zeer goed geïsoleerd worden (zie rapport DWA: pakket B).

5. Infrastructuur: u blijft aangesloten op het elektriciteitsnet; uw gasaansluiting wordt
   afgesloten of verwijderd.

6. Type oplossing: individueel. U bent niet afhankelijk van wat anderen in de wijk gaan doen.

Voordelen
  Jaarlijkse kosten voor warmte zijn laag. Denk aan een bandbreedte van € 700 - € 1.200 per jaar.
  Moment van overstappen kunt u zelf bepalen.
  U bent niet afhankelijk van warmteleveranciers.

Nadelen
  Ingrijpende maatregelen zijn nodig, veel isolatie en extra radiatoren/convectoren of
  vloerverwarming.
  Investeringen/verbouwing zijn relatief hoog. Denk aan een bandbreedte van € 34.000 -
  € 67.000,-.
  Overlast in de straat: als veel bewoners overstappen op all-electric moet het elektriciteitsnet
  wellicht worden verzwaard (graafwerk)

Punt van aandacht
  Duurzaamheid: Als u groene stroom afneemt van uw leverancier of zelf elektriciteit opwekt
  met zonnepanelen dan is dit een echt duurzaam scenario. Als u ‘grijze’ stroom afneemt, is dit
  een minder duurzame oplossing.

* Een warmtepomp is een elektrisch apparaat ter vervanging van de cv-ketel dat warmte opneemt
  uit de lucht en die warmte afgeeft aan de radiatoren/convectoren/vloerverwarming in uw woning.
  Behalve de warmtepomp zelf is een boiler/buffervat nodig voor de opslag van warm water voor het
  verwarmingssysteem en voor warm kraanwater. De apparaten komen te staan/hangen op de plek waar
  nu uw cv-ketel hangt, maar hebben wel meer ruimte nodig. Een eventuele buitenunit kan op het dak of
  in de tuin worden geplaatst.” (Bron: factsheet Buurtenergie Statenkwartier)

MENINGSPEILING STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Scenario B
Collectieve oplossing, warmtenet
van en voor de wijk
In dit scenario wordt een warmtenet* aangelegd in het Statenkwartier.

Kernpunten
1. Verwarmen van de woning: met een warm waterleiding die bij de voordeur uw woning
   binnenkomt en wordt aangesloten op uw centrale-verwarmingssysteem.

2. Warm kraanwater: wordt ook verwarmd met de warmte van het warmtenet.

3. Koken: u gaat elektrisch koken, bijvoorbeeld met een inductiekookplaat.

4. Isolatie: de woning moet in lichte mate geïsoleerd worden (zie rapport DWA: pakket A)

5. Infrastructuur: nieuw aan te leggen warmtenet; uw gasaansluiting wordt afgesloten of
   verwijderd.

6. Type oplossing: collectief. U sluit aan op een wijkvoorziening.

Voordelen
  Jaarlijkse kosten voor warmte zijn laag, vergelijkbaar met huidig kosten voor aardgas.
  Denk aan een bandbreedte van € 1.300 - € 2.000 per jaar.
  Duurzaamheid: van de scenario’s die voor het jaar 2030 uitvoerbaar zijn, draagt dit scenario
  het meeste bij aan CO₂-besparing.
  Aanpassingen aan de woning zijn beperkt.

Nadelen
  Moment van overstappen: collectief systeem, dus minder flexibel dan bij scenario all-electric.
  Investering in de woning: de totale kosten voor isolatie en woningaanpassing bedragen
  tussen de € 12.000 - € 15.000,-.
  Afhankelijkheid van een leverancier: u krijgt waarschijnlijk te maken met 1 warmteleverancier.

Punt van aandacht
  Comfort: het warme water van het warmtenet heeft een temperatuur van ongeveer
  70 graden**. Woningen met vloerisolatie, dakisolatie en dubbel glas zijn hiermee goed warm
  te houden.

* Wat is een warmtenet? Een warmtenet is een netwerk van ondergrondse leidingen in de straat
  waardoor warm water stroomt. Die leidingen worden aangesloten op de woningen en het warme
  water verwarmt huizen en gebouwen. De warmte kan van allerlei verschillende bronnen komen.
  (bron: Klimaatbureau HIER)

** In de Vruchtenbuurt en Vogelwijk is een proef gedaan met het op 70 graden zetten van de CV-ketels.
   Resultaat: nauwelijks comfortklachten.

MENINGSPEILING STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Scenario C
Hernieuwbare gassen
In dit scenario gaat uw voorkeur uit naar hernieuwbaar gas, zoals waterstof
of biogas.

Kernpunten
1. Verwarmen van de woning: u blijft uw woning verwarmen met een CV-ketel, maar dat is dan
   een nieuw model dat hernieuwbaar gas gebruikt in plaats van aardgas.

2. Warm kraanwater: wordt geleverd door de nieuwe CV-ketel.

3. Koken: u gaat waarschijnlijk elektrisch koken, bijvoorbeeld met een inductiekookplaat*.

4. Isolatie: is niet echt nodig voor het warm houden van de woning, maar levert wel besparing
   op van stookkosten; denk aan een terugverdientijd van 5 - 15 jaar afhankelijk van het type
   maatregel (indicatie investeringskosten € 12.000 - € 15.000)

5. Infrastructuur: het hernieuwbare gas stroomt door het bestaande gasnetwerk dat slechts
   beperkt hoeft te worden aangepast aan het nieuwe gas.

6. Type oplossing: collectief. Deze oplossing is afhankelijk van wat er in de rest van de stad gaat
   gebeuren met het bestaande gasnet.

Voordelen
  Investering in de woning: laag. Denk aan € 5.300 per woning voor een nieuwe CV- ketel en
  kooktoestel.
  Aanpassingen aan de woning: u hoeft op de korte termijn niets te doen. Als u op langere
  termijn omschakelt naar hernieuwbaar gas zullen in ieder geval uw verwarmingsketel en
  kooktoestel aangepast moeten worden.
  Duurzaamheid: zeer duurzaam bij gebruik van duurzaam geproduceerde waterstof
  (groene waterstof).

Nadelen
  Haalbaarheid binnen 10 jaar: niet. Waterstof is de komende jaren in beperkte mate
  beschikbaar en dan vooral voor industrie en transport. Volgens het landelijk beleid is waterstof
  geen optie voor bestaande woningen, tenzij er echt geen enkel ander alternatief is.*
  De gemeente volgt dit landelijke beleid in het Stedelijk Energieplan
  (https://denhaag.raadsinformatie.nl/document/8651510/1/RIS305064_bijlage).
  Jaarlijkse kosten voor warmte: hoog. Denk aan een bandbreedte van € 2.600 - € 4.900 per jaar.
  Onduidelijkheid: er is nog veel onduidelijk over toepasbaarheid, veiligheid, beschikbaarheid,
  duurzaamheid en betaalbaarheid van waterstof.

* Als waterstof niet haalbaar lijkt, waarom legt Statenwarmte dit scenario dan toch voor? Omdat
  bewoners ons in 2019 hebben verzocht hernieuwbaar gas (waterstof) mee te nemen in het onderzoek
  van DWA. Nu is gebleken dat het niet haalbaar is binnen 10 jaar.
  De gemeente benadrukt dat met geen enkele zekerheid uitspraak gedaan kan worden over het
  beschikbaar komen van hernieuwbaar gas (waterstofgas) voor het Statenkwartier.

MENINGSPEILING STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Scenario D
Wachten, later een besluit nemen
In dit scenario gaat uw voorkeur ernaar uit om voorlopig aangesloten te
blijven op aardgas.

Kernpunten
1. Verwarmen van de woning: u blijft uw huis verwarmen met aardgas.

2. Warm kraanwater: u blijft hiervoor gebruik maken van aardgas.

3. Koken: u blijft koken op aardgas.

4. Isolatie: is niet echt nodig voor het warm houden van de woning, maar levert wel besparing
   op van stookkosten; denk aan een terugverdientijd van 5 - 15 jaar afhankelijk van het type
   maatregel (indicatie investeringskosten € 12.000 - € 15.000)

5. Infrastructuur: u blijft gebruik maken van het bestaande aardgasnetwerk.

Voordelen
  Investering in de woning is laag.
  Jaarlijkse kosten voor warmte op dit moment: laag, vergelijkbaar met het warmtenet.
  Aanpassingen aan de woning: geen

Nadelen
  Duurzaamheid: niet duurzaam, u blijft gebruik maken van fossiele brandstoffen. Dit is het
  scenario met de meeste CO₂-uitstoot per jaar.
  Afhankelijkheid externe partijen: groot. De gemeente gaat op termijn wijken aansluiten op
  schone energiebronnen.* Door af te wachten hebben bewoners minder of mogelijk geen
  invloed op de uiteindelijke oplossing.
  Jaarlijkse kosten voor warmte op termijn: worden hoger. Het Rijk heeft aangegeven de
  energiebelasting op aardgas te gaan verhogen en omgekeerd duurzame energie-oplossingen
  te stimuleren met subsidies. Daarmee zal het gebruik van aardgas financieel steeds
  ongunstiger worden.

* De gemeente moet in 2021 een besluit nemen over de toekomstige schone energieoplossingen
  per wijk. Dan wordt dus ook duidelijk wanneer er geen aardgas meer beschikbaar zal zijn in het
  Statenkwartier.

MENINGSPEILING STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Meer information:

www.statenwarmte.nl
info@statenwarmte.nl
Vragenlijst Statenwarmte
Ga naar www.statenwarmte.nl/meningspeiling en vul de digitale enquête in.
Heeft u geen computer of komt u er niet uit? Neem dan contact met ons op via
info@statenwarmte.nl of 06-18081711 of kom naar het zaterdagochtend-spreekuur bij
Doppio op de Frederik Hendriklaan (zie www.statenwarmte.nl).

                                                                    a.   Wijkbijeenkomsten
     Uw gegevens zullen uiteraard vertrouwelijk
                                                                    b.   Interviews/enquêtes
     behandeld worden conform de AVG. Het invullen van
                                                                    c.   Anders, nl. .....
     dit formulier is op geen enkele wijze juridisch bindend
                                                                    d.   Nee, geen van deze
     en schept geen verplichtingen.
                                                                7   In de Statenkoerier zijn regelmatig artikelen
                                                                    gepubliceerd over het thema Statenwarmte.
Inleidende vragen                                                   Heeft u één of meer van deze artikelen gelezen?
 1     Op welke adres woont u? (Adres + postcode)                   a. Ja, ik heb één of meer artikelen gelezen
       .....                                                        b. Nee, ik heb daarover geen artikelen gelezen
                                                                    c. Ik lees de Statenkoerier niet
 2     Bent u eigenaar of huurder van deze woning?                  d. Ik ken de Statenkoerier niet
       a. Eigenaar
       b. Huurder
       c. Indien huurder, wie is de eigenaar?                  Bereidheid investeren in isolatie
          (indien mogelijk naam en telefoonnummer of            8   Heeft u reeds geïnvesteerd in isolatie voor uw
          emailadres, dan kunnen wij contact opnemen om             woning?
          de eigenaar de mogelijkheid te geven zijn/haar            a. Ja, dubbel glas
          mening te laten horen)                                    b. Ja, vloerisolatie
                                                                    c. Ja, dakisolatie
 3     Hoe lang woont u al in deze woning?                          d. Ja, andere maatregelen, nl. .....
       a. 0 - < 5 jr                                                e. Nee, ik heb nog niet geïnvesteerd in isolatie
       b. 5 jr - < 10 jr
       c. 10 jr - , 20 jr                                       9   Bent u van plan in de komende 10 jaar in
       d. 20 jaar of langer                                         (aanvullende) isolatie te investeren?
                                                                    a. Ja, dubbel glas
 4     Heeft u plannen om binnen 5 jaar te verhuizen?               b. Ja, vloerisolatie
       a. Ja                                                        c. Ja, dakisolatie
       b. Nee                                                       d. Ja, in andere maatregelen, nl. .....
       c. Weet niet                                                 e. Nee

Bekendheid met de energietransitie en                          Voorkeursscenario
Statenwarmte                                                   In de informatiefolder die u van ons heeft ontvangen,
 5     De gemeente Den Haag streeft ernaar om in 2030          staat een beschrijving van vier scenario’s met een
       over te stappen op schone energie. Bent u               praktisch schema waarin ze worden vergeleken. Deze
       daarvan op de hoogte?                                   informatie kanbehulpzaam zijn bij het beantwoorden van
       a. Ja                                                   de volgende vragen.
       b. Nee
                                                               Ingenieursbureau DWA presenteerde in maart 2020 een
 6     In het Statenkwartier heeft een groep bewoners          aantal scenario’s voor het Statenkwartier. DWA gaf aan
       het initiatief genomen om een toekomstplan              dat alles overwegende variant B (de collectieve oplossing
       Statenwarmte op te stellen. In de periode zomer         ‘warmtenet op 70 graden’) voor de woningen in het
       2018 tot voorjaar 2020 is een dialoog met de            Statenkwartier “beter lijkt te scoren dan de rest”.
       buurtbewoners georganiseerd via bijeenkomsten,
       interviews, enquêtes en koffietafelgesprekken.          10   Deelt u die mening?
       Heeft u aan een of meer van deze activiteiten                a. Ja
       meegedaan? Indien ja: aan welke?                             b. Nee

MENINGSPEILING STATENKWARTIER - STATENWARMTE
11   Zo nee, wat maakt dat deze variant voor u niet                  gezamenlijk warmtenet van, voor en door de
     beter scoort?                                                   wijk voor een bedrag van € 1.000,- / € 5.000,- /
     .....                                                           € 10.000,- / € 30.000,- / > € 30.000,-, waarbij
                                                                     mijn definitieve beslissing mede afhankelijk is van
Onafhankelijk van wat ingenieursbureau DWA vindt, kan                rendement, rente, risico, garanties, looptijd, etc.
uw voorkeur voor uw eigen woning anders uitpakken.                b. Ja, als het risico beperkt is en het verwachte
                                                                     rendement 5 %. Dan spreek ik de intentie uit om
12   Naar welke van de volgende scenario’s gaat uw                   mee te investeren in een gezamenlijk warmtenet
     voorkeur uit voor uw eigen woning?                              van, voor en door de wijk voor een bedrag van
     a. Individuele oplossing, all-electric met een                  € 1.000,- / € 5.000,- / € 10.000,- / € 30.000,- /
        warmtepomp                                                   > € 30.000, waarbij mijn definitieve beslissing
     b. Collectieve oplossing, een warmtenet van en                  mede afhankelijk is van rendement, risico,
        voor de wijk                                                 garanties, looptijd, etc.
     c. Hernieuwbare gassen                                       c. Nee, ik zal niet mee-investeren in een warmtenet
     d. Wachten, later een besluit nemen                          d. Weet niet / ik kan / wil niet antwoorden
     e. Ik kan/wil uit bovenstaande vier opties geen
        keuze maken
                                                             Achtergrond kenmerken.
13   Wat is (zijn) de reden(en) voor uw voorkeur?            16   In wat voor soort woning woont u?
     .....                                                        a. Herenhuis
                                                                  b. Bovenwoning/benedenwoning/appartement
                                                                  c. Anders, .....
Bereidheid meedoen/investeren in een
warmtenet                                                    17   Hoe groot is uw woning ongeveer?
Het is nog niet duidelijkwelkscenario de voorkeur zal             (in m² vloeroppervlak)
krijgen. Mocht de voorkeur uitgaan naar een warmtenet,            a. …
dan is het belangrijk om te weten of er bij ons                   b. Weet niet
bewoners van het Statenkwartier draagvlak is om een
bewonerscoöperatie op te richten die een belang neemt        18   Wat is uw leeftijd?
in een nieuw aan te leggen warmtenet. Zo’n coöperatie             a. < 20
bundelt krachten en beperkt de kosten van warmte                  b. 20-35
zoveel mogelijk, waardoor deze voordelig kan worden               c. 35-50
aangeboden aan de leden.                                          d. 50-65
                                                                  e. 65-80
14   Voor de gemeente en voor bedrijven die                       f. > 80
     overwegen te investeren in een mogelijk te
     realiseren warmtenet is het van belang enig zicht       19   Uit hoeveel personen bestaat uw huishouden?
     te krijgen op het mogelijke aantal aansluitingen in          a. 1
     de wijk. Heeft u de intentie om uw woning aan te             b. 2
     sluiten op een – met steun van wijkbewoners –                c. 3
     aan te leggen warmtenet? Uw definitieve beslissing           d. 4 of meer
     zal mede afhankelijk zijn van het precieze aanbod,
     in termen van duurzaamheid, kosten, etc.                20   In welke bruto inkomensklasse zit uw huishouden?
     a. Ja, ik heb de intentie om mijn woning aan te              a. 0 - 40.000
        sluiten.                                                  b. 40.000-80.000
     b. Nee, ik heb geen intentie om mijn woning aan              c. > 80.000
        te sluiten.                                               d. Geen antwoord

15   Als u de kans krijgt om mee te investeren in een        21   Tot slot met betrekking tot de overgang naar
     warmtenet in onze wijk, waardoor bewoners meer               schone energie het Statenkwartier.
     invloed krijgen en een lagere prijs betalen, zou u           Als u nog iets met ons wilt delen, zoals zorgen of
     dan overwegen om mee te doen?                                wensen, dan kunt u dat hier doen: .....
     (kruis aan en omcirkel bedrag)
     a. Ja, alleen als het risico nul is; ik accepteer dan
        een laag rendement (rond 1%). Dan spreek ik          Dank u voor het invullen van deze meningspeiling!
        de intentie uit om mee te investeren in een          Team Statenwarmte

MENINGSPEILING STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Thank you
for participating
    Reading time
 information approx.
      15 minutes
    Survey approx.
       5 minutes
                       Survey
                       Statenkwartier
                       how will you heat your home, shower
                       and cook in the coming years?
                       Why now: 2021 Statenkwartier energy plan
                       Current Dutch policy aimes at switching to sustainable energy in order to combat climate
                       change. At the moment we are almost entirely dependent on natural gas and oil. This involves
                       undesirable CO₂ emission. Too much CO₂ warms up the earth and changes the climate resulting
                       in floods and long periods of drought. To counteract such consequences in the future, the
                       Netherlands aims to switch towards utilizing only clean energy from geothermal sources (heat
                       from the Earth), water and the sun to enable us to heat our homes, cook and shower.

                       In The Hague, also, the municipality is planning this switch together with residents, entrepreneurs
                       and other partners. This is achieved by firstly saving energy and insulating homes and buildings,
                       and then switching to new forms of clean energy. It is a prerequisite that the comfort in your
                       homes is maintained and the wishes of the residents are respected. The Statenkwartier is one
                       of the neighborhoods in which an active resident group is planning ahead.

                       What does this mean for your situation?
                       At the moment, nothing changes in the way you heat your home, cook and shower.
                       The initiators of this flyer, the residents group ‘Statenwarmte’, want to involve you as much
                       as possible in the plans that are being made in the Statenkwartier for the transition to clean
                       energy. We look forward to receiving your opinion on this subject. Hence this survey. You can
                       read more about the different options below. We think it is important that you participate even
                       if you have concerns about issues such as costs, technical feasibility or the speed with which plans
                       are being made.

                       Initiative Statenwarmte
                       The resident group Statenwarmte is an initiative for and by local residents. Our goal is to involve
                       the neighborhood as much as possible and to prepare for the transition to clean energy.
                       In addition, Statenwarmte wants to make sure our voice is being heard when decisions are being
                       made by the municipality. We are developing a plan for this in collaboration with the municipality:
                       the district energy plan. We have spoken to as many residents as possible since the summer of
                       2018. Meetings, interviews, surveys and coffee table discussions were organized. By doing this
                       we tried to find out what neighborhood residents consider important in the transition to clean
                       energy, or the ‘Energietransitie’. These are the most frequently heard points:
                          Participation and influence by the residents of the Statenkwartier; they want to be able to
                          help determine the alternative for natural gas so that the solution suits their homes and they
                          can prepare for it.
                          Costs, affordability; residents do not want to pay too much.
                          Sustainability.
In 2019, Statenwarmte commissioned technical research agency DWA to investigate which
different forms of clean energy would be suitable for our neighborhood. Particular attention
was paid to the technical and financial feasibility for the homes and owners. The municipality
funded this research. The outcome was presented in March 2020 in the presence of 200
residents and alderman Liesbeth van Tongeren (more information about this research can be
found at: www.statenwarmte.nl). In the following survey, we present the results of the DWA
research so that we can hear from you what you think about the various clean energy scenarios.
We organize this survey in close collaboration with the municipality.

Survey
The aim of this survey is to hear the opinions and preferences of as many neighborhood
residents as possible. The results will be incorporated in the district energy plan. The
municipality has promised to take into account the outcome of the survey. This summer,
we first distribute the survey to a representative group of residents of the neighborhood.
After the summer, the survey will go to all households in the Statenkwartier.

What next?
  Please read the information below carefully.
  Go to www.statenwarmte.nl/meningspeiling. You will find a link tot the digital survey.
  Fill in the survey as completely as possible.

Do you have any questions? Or do you want to participate in the survey but don’t have a
computer? Please contact us via info@statenwarmte.nl or 06-18081711, or come to the
Saturday morning consultation hour at Doppio at the Frederik Hendriklaan from 9 - 12 AM.
We will try and find a solution for you.

The scenarios
Based on the research by DWA and the input we received from residents in the past,
we present four scenarios on which you can give your opinion.
1. Individual solution, all-electric with a heat pump;
2. Collective solution for the Statenkwartier (district heating or ‘warmtenet’);
3. Renewable gasses;
4. Wait, and decide later.

Enclosed you will find a more detailed description in a clear diagram and four extensive
scenario sheets. You can also get more information on www.statenwarmte.nl. Please contact
info@statenwarmte.nl if you have any questions or need help.

  The four scenarios elaborated further
  All costs mentioned are indicative and may differ per home. We introduced a bandwidth
  based on homes that have not yet been insulated. Please note that when your home has
  been (partially) insulated the costs will be lower.

  The basis of the information is the DWA report of March 2020 (www.statenwarmte.nl/
  rapport). This is based on homes in the Statenkwartier that are currently heated with
  a natural gas central heating boiler. In the calculations, three housing types have been
  considered, varying from an apartment of 75 m² to a house of 230 m².

  We have limited ourselves to three important pros and cons for each scenario.

SURVEY STATENKWARTIER - STATENWARMTE
The four scenarios in short
Scenarios A, B and C are pathways to a natural gas-free Statenkwartier.
Summary of the 2020 DWA report. The entire report is available on
www.statenwarmte.nl/rapport.

                                          Scenario A          Scenario B           Scenario C         Scenario D
                                           Individual         Collective        Renewable gasses       Wait, and
                                            solution,      solution, district                        decide later
                                       all-electric with      heating at
                                         a heat pump          70 degrees
                                                                Celsius

  Can you be natural gas free
                                             yes                  yes                  no                  *
  within 10 years?

  One-off investment for
                                           € 39,600            € 12,200              € 5,300            € 1,900
  residents

  Annual costs for residents for
  the purchase of heat (gas, heat,          € 900               € 1,600              € 3,700            € 1,700
  electricity)

  Total costs over 30 years per
  home (inside and outside,               € 78,300             € 47,300             € 85,800           € 53,400
  network, sources)
  CO2 emissions per year
  (“sustainability”, the more kg           1,300 kg              700 kg              400 kg            3,300 kg
  emissions, the less favorable)

  Noise pollution in the home,
                                           limited                no                   no                  *
  e.g. by a heat pump

  Safety in the home                         no gas              no gas
                                                                                 gas in the house   gas in the house
                                         in the house        in the house

  Adaptation to the home
  (a lot has to be done, e.g.                yes                limited                no                  *
  insulation and replacing pipes)

  Extra space requirement in the
                                             yes                  no                   no                  *
  home (e.g. large appliances)

  Inconvenience in the street
                                           limited                yes                limited               *
  (e.g. digging, excavating)

  Need of participation of
  the entire or a large part of               no                  yes                  yes                 *
  the neighborhood

  Dependency on operator
                                              no                 yes**                 yes                 *
  of heat supply

  Ability to switch at the moment
                                             yes                limited              limited               *
  of your own choosing

  Ability to use a "local"
                                           limited                yes                limited               *
  sustainable heat source

  Extra use of space for the
  power plant in the city, e.g.
                                              no                  yes                limited               *
  an extra building will be built
  somewhere in the city

 * Left blank by DWA
 ** Cooperative model reduces operator dependency (monopolist)

SURVEY STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Scenario A
Individual solution, all-electric with
a heat pump
In this scenario, a resident organizes his / her own heat supply. With very
good insulation and a heat pump* the house can be made natural gas-free.

Key points
1. Heating: with a heat pump that extracts heat from the air, in both summer and winter.
   The heat pump will be connected to your central heating system.

2. Hot tap water: with the same heat pump, in combination with a water heater.

3. Cooking: electric cooking, for example with an induction hob.

4. Insulation: the house must be very well insulated (see report DWA: package B).

5. Infrastructure: you remain connected to the electricity grid; your gas connection is closed
   off or completely removed.

6. Solution type: individual. You do not depend or benefit on what others in the neighborhood
   are doing.

Benefits
  Annual costs for heating are low. Think of a bandwidth of € 700 - € 1,200 per year.
  You can determine the moment of switching from natural gas to all-electric yourself.
  You are not dependent on heat suppliers.

Cons
  Drastic measures are required, a lot of insulation, and extra radiators / convectors or
  floor heating.
  Investments on these measures are relatively high. Think of a bandwidth of € 34,000 - € 67,000.
  Inconvenience in the street when many residents switch to all-electric, the electricity grid most
  likely will need to be upgraded (excavation work)

Point of attention
  Sustainability: If you purchase green energy from your supplier or generate electricity yourself
  with solar panels, this is a really sustainable scenario. If you use “gray” energy, this is a less
  sustainable solution.

* A heat pump is an electrical appliance that replaces the boiler. It absorbs heat from the air outside and
  transports this heat to the radiators / convectors / underfloor heating in your home. In addition to the
  heat pump itself, a buffer tank is required for the storage of hot water for the heating system and for
  hot tap water. The appliances will be placed where your boiler is now situated, but they will need more
  space. Any outdoor unit can be placed on the roof or in the garden. (Source: factsheet Buurtenergie
  Statenkwartier)

SURVEY STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Scenario B
Collective solution, district heating
by the neighborhood
In this scenario, district heating* is installed in the Statenkwartier.

Key points
1. Heating: a hot water pipe enters your home at the front door and is connected to your central
   heating system.

2. Hot tap water: is also heated with the heat from the district heating network.

3. Cooking: electric cooking, for example with an induction hob.

4. Insulation: the house needs to be moderately insulated (see report DWA: package A)

5. Infrastructure: new network (district heating) to be constructed; your gas connection is
   closed off or completely removed.

6. Solution type: collective. You connect to a neighborhood network.

Benefits
   Annual costs for heat are low, comparable to current costs for natural gas. Think of a bandwidth
   of € 1,300 - € 2,000 per year.
   Sustainability: of the scenarios that can be implemented for the year 2030, this scenario
   contributes the most to CO₂ savings.
   Modifications to the home are limited.

Cons
   Moment of switching: collective system, so less flexible than in the all-electric scenario.
   Investment in the home: the total costs for insulation and home adaptation are between
   € 12,000 - € 15,000.
   Dependency on a supplier: you will probably have to deal with 1 heat supplier.

Point of attention
   Comfort: the hot water in the heat network has a temperature of approximately 70 degrees**.
   Homes with floor insulation, roof insulation and double glazing can thus be kept warm.

* What is a district heating network? It is a network of underground pipes that run through the streets of
  a neigborhood. In the pipes hot water flows that is heated by a central source. The pipes supply the heat
  to the houses to use for heating and hot tap water. The heat can come from many different sources.
  (source: Klimaatbureau HIER)

** In the Vruchtenbuurt and Vogelwijk, a test was carried out to set the boilers at 70 degrees.
    Result: hardly any comfort complaints.

SURVEY STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Scenario C
Renewable gasses
In this scenario, you prefer renewable gas, such as hydrogen or biogas.

Key points
1. Heating: you will continue to heat your home with a central heating boiler. It will be another
   model that is capable of using renewable gas instead of natural gas.

2. Hot tap water: is supplied by the new central heating boiler.

3. Cooking: you will probably use electric cooking, for example with an induction hob.

4. Insulation: is not really necessary to keep your house warm, but it does save heating costs;
   think of a payback time of 5 - 15 years depending on the type of measure taken (investment
   costs indication € 12,000 - € 15,000)

5. Infrastructure: the renewable gas flows through the existing gas network, which only needs to
   be adapted to the new gas to a limited extent.

6. Solution type: collective. This solution depends on what will happen to the existing gas
   network in the rest of the city.

Benefits
  Investment in your home: low. Think of € 5,300 per home for a new central heating boiler
  and stove.
  Adjustments to the home: you do not have to do anything in the short term. If you switch to
  renewable gas in the longer term, your boiler and cooking appliance will have to be adapted.
  Sustainability: very sustainable when using sustainably produced hydrogen (green hydrogen).

Cons
  Feasible within the coming 10 years: no. Hydrogen will be available to a limited extent in
  the coming years, especially for industry and heavy transport. According to national policy,
  hydrogen is not an option for existing homes, unless there is really no other alternative.*
  The municipality follows this national policy in the Urban Energy Plan
  (https://denhaag.raadsinformatie.nl/document/8651510/1/RIS305064_bijlage).
  Annual costs for heat: high. Think of a bandwidth of € 2,600 - € 4,900 per year.
  Uncertainty: there is still a lot unclear about the applicability, safety, availability, sustainability
  and affordability of hydrogen.

* If hydrogen does not seem feasible, why does Statenwarmte present this scenario? Residents requested
  us in 2019 to include a renewable gas (hydrogen) in the DWA study. We did as requested but it has now
  become clear that this scenario is not feasible within the next 10 years.
  The municipality emphasizes that no statement can be made with any certainty about the availability of
  renewable gas (hydrogen gas) for the Statenkwartier.

SURVEY STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Scenario D
Wait, and decide later
In this scenario, you prefer to remain connected to natural gas for
the time being.

Key points
1. Heating: you continue to heat your home with natural gas.

2. Hot tap water: you will continue to use natural gas.

3. Cooking: you continue to cook on natural gas.

4. Insulation: is not really necessary to keep the house warm, but does save on heating costs;
   think of a payback time of 5 - 15 years depending on the type of measure (investment costs
   indication € 12,000 - € 15,000)

5. Infrastructure: you will continue to use the existing natural gas network.

Benefits
   Investment in the home is low.
   Annual costs for heat at the moment: low, it is comparable to district heating.
   Modifications to the home: none

Cons
   Sustainability: not sustainable, you will continue to use fossil fuels. This is the scenario with
   the most CO₂ emissions per year.
   Dependency on external parties: large. The municipality will eventually connect
   neighborhoods to clean energy sources.* By waiting, residents have less or possibly no
   influence on the final solution.
   Annual costs for heat in the longer term: will be higher. The government has indicated that
   it will increase the energy tax on natural gas and, conversely, encourage sustainable energy
   solutions with subsidies. The use of natural gas will therefore become financially increasingly
   unfavorable.

* The municipality has to decide about the future clean energy solutions per district in 2021.
  At that time it will also become clear when natural gas will no longer be available in the Statenkwartier.

SURVEY STATENKWARTIER - STATENWARMTE
More information:

www.statenwarmte.nl
info@statenwarmte.nl
Survey Statenwarmte
Please go to www.statenwarmte.nl/meningspeiling and complete the digital survey. You
don't have a computer or can't figure it out? Please contact us via info@statenwarmte.nl
or 06-18081711 or come to the Saturday morning consultation hour at Doppio on Frederik
Hendriklaan (see www.statenwarmte.nl). Below you will find the survey, so you can prepare
your answers before you go digital.

     Your data will be treated confidentially in accordance       7   Regular articles have been published in the
     with the GDPR. Filling out this poll is in no way legally        Statenkoerier on Statenwarmte. Have you read any
     binding and does not create any obligations.                     of these articles?
                                                                      a. Yes, I have read one or more of these articles
                                                                      b. No, I haven’t read any of these articles
                                                                      c. I don’t read the Statenkoerier
Introductory questions:                                               d. I don’t know the Statenkoerier
 1     What is your address? (Address: + Postal code)
       .....
                                                                 Willingness to invest in insulation
 2     Are you the owner or the tenant of this house?             8   Have you already invested in insulating your home?
       a. Owner                                                       a. Yes, double glazing
       b. Tenant                                                      b. Yes, floor insulation
       c. If tenant, who is the owner? (if possible name and          c. Yes, roof insulation
          telephone number or email address of the owner,             d. Yes, other measures, namely .....
          we can then contact the owner)                              e. No, I have not yet invested in insulation

 3     How long have you been living in this house?               9   Are you planning to invest in (additional) insulation
       a. 0 - < 5 yrs                                                 in the next 10 years?
       b. 5 yrs - < 10 yrs                                            a. Yes, double glazing
       c. 10 yrs - < 20 yrs                                           b. Yes, floor insulation
       d. 20 years or longer                                          c. Yes, roof insulation
                                                                      d. Yes, other measures, namely .....
 4     Do you have plans to move within 5 years?                      e. No
       a. Yes
       b. No
       c. Don’t know                                             Preferred scenario
                                                                 The leaflet you have received from us contains essential
                                                                 elements of the four scenarios in a matrix to ease
Familiarity with the energy transition and                       comparison. It can help you to answer the following
Statenwarmte                                                     questions.
 5     The Municipality of The Hague aims to switch to           Engineering bureau DWA presented a number of
       clean energy by 2030. Were you aware of this?             scenarios for the Statenkwartier in March 2020.
       a. Yes                                                    DWA concludes that, everything considered, scenario B
       b. No                                                     (the collective solution “district heating at 70 degrees”)
                                                                 for the houses in the Statenkwartier “seems to score
 6     In the Statenkwartier, a group of residents has           better than the rest”.
       taken the initiative to draw up a future plan
       Statenwarmte. Since 2018 a dialogue with the local        10   Do you share their conclusion?
       residents has been organized through meetings,                 a. Yes
       interviews, surveys and coffee table discussions.              b. No
       Have you taken part in one or more of these
       activities?                                               11   If no, why not? .....
       a. Neighborhood meetings
       b. Interviews/surveys
       c. Other, namely .....
       d. No, none of these

SURVEY STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Regardless of the DWA conclusion, your preference                         amount of € 1,000 / € 5,000 / € 10,000 / € 30,000 /
may differ.                                                               > € 30,000, whereby my final decision depends on
                                                                          return, interest, risk, guarantees, duration, etc.
12   Which of the following scenarios do you prefer for                c. No, I will not invest in a district heating network
     your own home?                                                    d. Don't know / I can't / won't answer
     a. Individual solution, all-electric with a heat pump;
     b. Collective solution, district heating by the
        neighborhood;                                             Background features
     c. Renewable gasses;                                         16   What kind of house do you live in?
     d. Wait, and decide later;                                        a. Familiy home (‘Herenhuis’)
     e. I can not / do not want to choose from the above               b. Upstairs / downstairs apartment / apartment
        four options.                                                  c. Other, .....

13   Which consideration(s) most effect(s) your                   17   What is the size of your home?
     preference?                                                       (in m² of floor space)
     .....                                                             a. .....
                                                                       b. Don’t know

Willingness to participate / invest in a heat                     18   What is your age?
network                                                                a. < 20
The outcome of this survey is of course not yet clear.                 b. 20-35
If the outcome is that the neighborhood prefers district               c. 35-50
heating, it is important to know whether residents of                  d. 50-65
the Statenkwartier support setting up a cooperative.                   e. 65-80
This cooperative takes a share in the district heating.                f. > 80
In this cooperative residents can join forces, e.g. to limit
the costs of heating as much as possible.                         19   How many people does your household consist of?
                                                                       a. 1
14   It is important for the municipality and for                      b. 2
     companies that are considering investing in a                     c. 3
     possible heating network to have an estimate                      d. 4 or more
     of the possible number of connections in the
     neighborhood. Do you intend to connect your                  20   What is your household gross income?
     home to a district heating network to be                          a. € 0 - 40.000
     constructed with the support of local residents?                  b. € 40.000-80.000
     Your final decision will of course depend on the                  c. > € 80.000
     exact offer, in terms of sustainability, costs, etc.              d. No answer
     a. Yes, I intend to connect my home.
     b. No, I have no intention to connect my home.               21   Finally, regarding the transition to clean energy in
                                                                       the Statenkwartier. If you want to share something
15   If you get the opportunity to invest in a district                with us, such as concerns or wishes,
     heating network in our neighborhood, which gives                  you can do it here: .....
     residents more influence and a lower price, would
     you consider participating?
     Again: filling out this poll is in no way legally binding    Thank you for filling in this survey!
     and does not create any obligations.                         Team Statenwarmte
     a. Yes, but only if the risk is zero; I would then
         accept a low return (around 1%). If so I express
         the intention to co-invest in a joint district heating
         network for an amount of € 1,000 / € 5,000 /
         € 10,000 / € 30,000 / > € 30,000, whereby my
         final decision depends on return, interest, risk,
         guarantees, duration, etc.
     b. Yes, but only if the risk is limited and the expected
         return is 5%. If so I express the intention to
         co-invest in a joint district heating network for an

SURVEY STATENKWARTIER - STATENWARMTE
Vous pouvez aussi lire