Debussy happening - zo 24 feb 2019 begin 11.30 uur | einde omstreeks 21.40 uur een samenwerking van deSingel, Antwerp Symphony Orchestra & ...
←
→
Transcription du contenu de la page
Si votre navigateur ne rend pas la page correctement, lisez s'il vous plaît le contenu de la page ci-dessous
muziek Debussy happening zo 24 feb 2019 begin 11.30 uur | einde omstreeks 21.40 uur een samenwerking van deSingel, Antwerp Symphony Orchestra & Koninklijk Conservatorium Antwerpen van de AP Hogeschool
teksten programmaboek Klaas Coulembier
coördinatie programmaboek deSingel
D/2019/5.497/025
Op drie locaties kunt u doorlopend iets drinken:
Blauwe foyer, Rode foyer en Grand café.
Op volgende locaties kunt u iets eten:
in de wandelgangen van 11.30 > 20 uur, cash te betalen
Groentensoep (warm-VEG) aan 3 euro per portie
Wrap met zalm (koud) aan 4 euro per portie
Quiche met courgette en tomaat (warm-veg) aan 5 euro per portie
Griekse sla (koud) aan 6 euro per portie
Chocolademousse (koud) aan 3 euro per portie
Muffin (koud) aan 3 euro per portie
Grand café deSingel open 9 > 24 uur
informatie en reserveren +32 (0)3 237 71 00 of online
www.grandcafedesingel.be drankjes / hapjes / snacks / uitgebreid tafelen
Debussy in Houlgate, 1911
Gelieve uw GSM uit te schakelen Concertvleugels Met bijzondere dank aan Ortwin
Moreau voor het stemmen en het onderhoud van de
De inleidingen kan u achteraf beluisteren via concertvleugels van deSingel
www.desingel.be Moreau Pianoservice / Kapucinessenstraat 32 / 2000
Selecteer hiervoor voorstelling / concert / Antwerpen / +32 (0)486 83 63 98
tentoonstelling van uw keuze. www.moreau-pianoservice.beClaude Debussy (1862-1918)
11.30 uur 13.30 uur
Kamerkoor Koninklijk Conservatorium Antwerpen Studenten Koninklijk Conservatorium Antwerpen
Jan Schweiger muzikale leiding ‘Petite Suite’ voor piano vierhandig 12’
Selectie liederen zie p. 20 En bateau
Cortège
Antwerp Symphony Orchestra Menuet
Adrien Perruchon muzikale leiding Ballet
Selectie uit ‘Préludes’ (orkestratie Luc Brewaeys)
Uit Boek 1: 17’ ‘Première rhapsodie’ voor klarinet en piano 8’
nr 2 Voiles Rêveusement lent - Animé, scherzando
nr 5 Les collines ‘d Anacapri
nr 6 Des pas sur le neige ‘En blanc et noir’ voor twee piano’s 15’
nr 7 Ce qu’a vu le vent d’ouest Avec emportement
Lent. Sombre
Uit Boek 2: 15’ Scherzando
nr 3 La puerta del vino
nr 4 Les fées sont d’exquises danseuses Sonate in D voor cello en piano 12’
nr 6 “Général Lavine” excentric Prologue
nr 12 Feux d’artifice Sérénade
Finale
ca. 12.30 uur | pauze ca. 14.30 uur | pauze15 uur 18 uur
Jean-Efflam Bavouzet piano Oxalys
‘Préludes’, Boek 2: 45’ Prélude à l’après-midi d’un faune (arr. Benno Sachs) 10’
nr 1 Brouillards
nr 2 Feuilles mortes Syrinx voor fluit solo 3’
nr 3 La puerta del vino
nr 4 Les fées sont d’exquises danseuses Sonate voor fluit, altviool en harp 17’
nr 5 Bruyères Pastorale (Lento, dolce rubato)
nr 6 “Général Lavine” excentric Interlude (Tempo di minuetto)
nr 7 La terrasse des audiences du clair de lune Final (Allegro moderato ma risoluto)
nr 8 Ondine
nr 9 Hommage à S. Pickwick Esq. P.P.M.P.C. Six épigraphes antiques (arr. J.M. Morel) 17’
nr 10 Canope Pour invoquer Pan, dieu du vent d’été
nr 11 Les tierces alternées Pour un tombeau sans nom
nr 12 Feux d’artifice Pour que la nuit soit propice
Pour la danseuse aux crotales
Pour l’Egyptienne
ca. 16 uur | pauze Pour remercier la pluie au matin
16.30 uur ca. 18.50 uur | pauze
Sophie Karthäuser sopraan & Stéphane Degout bariton
Alain Planès piano
20.30 uur
Selectie liederen zie p. 23 Antwerp Symphony Orchestra
Adrien Perruchon muzikale leiding
Jean-Efflam Bavouzet piano
ca. 17.30 uur | pauze Suite ‘Pelléas et Mélisande’ (arr. Alain Altinoglu) 22’
‘Fantaisie’ voor piano en orkest 20’
La mer: trois esquisses symphoniques 22’
De l’aube à midi sur la mer
Jeux de vagues
Dialogue du vent et de la mer
8 9Claude Debussy belangrijkste kunstenaars zou worden bij de overgang van
de 19de naar de 20ste eeuw. Hij groeide op als oudste
zoon in de porseleinwinkel van zijn ouders in Saint-
Moeilijk, vaag, ongemakkelijk. Dat moet zowat het eerste Germain-en-Laye, een stadje 20 km ten westen van Parijs.
en overheersende gevoel zijn geweest bij de muzikanten Zijn vader, die zeven jaar bij de marine had gediend,
die voor het eerst de partituur van ‘Prélude à l’après-midi droomde ervan dat zijn zoon zeevaarder zou worden. Het
d’un faune’ op de pupiter kregen. Claude Debussy haalde lot besliste er anders over, maar om de één of andere
de vaste grond van onder hun voeten door zowat elke reden staan water en wind vaak centraal in de esthetiek
geplogenheid van de symfonische compositie te van Debussy.
ontwijken… In 1870 moest het gezin Debussy hun woonst ontvluchten
Hoewel dit werk als een kantelpunt in de muziekgeschie- als gevolg van de Frans-Pruisische oorlog. Ze vonden
denis beschouwd wordt, en door Pierre Boulez zelfs als het onderdak bij Debussy’s tante Clementine in Cannes, waar
feitelijke begin van de 20ste eeuw werd aangeduid, is het de jonge Claude zijn eerste pianolessen kreeg van de
niet zo dat Claude Debussy op een ochtend wakker werd Italiaan Jean Cerutti. Cerutti had niet echt oog voor het
met een visioen en besliste het muzikale landschap te talent van Claude Debussy, maar zijn lessen waren een
hertekenen. Ook Debussy is het product van zijn omgeving, belangrijke eerste stap. Terug in Parijs beslisten zijn ouders
en die omgeving was bijzonder kleurrijk. Er was de muziek dat hij zijn pianostudies kon verderzetten bij Antoinette
van Chopin, de poëzie van Mallarmé, het bruisende Parijs Mauté, die zichzelf graag Mademoiselle Mauté de
met de onvergetelijke wereldtentoonstellingen, de prestigi- Fleurville liet noemen. Deze kokette dame liep niet alleen
euze Prix de Rome en nog zoveel meer. hoog op met zichzelf, maar zag gelukkig ook in dat
Sommige componisten kunnen ontsnappen aan het Debussy heel wat muzikaal talent in huis had. In latere
keurslijf van de geschiedschrijving die alles netjes in getuigenissen zou Debussy haar regelmatig vermelden als
categorieën opdeelt. Andere componisten drukken een een belangrijke figuur in zijn muzikale vorming, zowel tot
danige stempel op hun tijd dat ze een categorie op zichzelf pianist als tot componist. Op haar aanraden trok de jonge
worden. Hoewel we vandaag met gemak over muzikaal snaak al in 1872 naar het Conservatoire de Paris. Daar
impressionisme spreken, hadden de geschiedenisboeken leerde hij, zoals dat toen gebruikelijk was, vooral het
het even goed over Debussyisme kunnen hebben. Geen vakmanschap waarover elke muzikant moest beschikken.
andere componist belichaamt de vroegtwintigste-eeuwse Het talent van de jonge pianist was opmerkelijk, en hij
muzikale stijl die we benoemen als ‘impressionisme’ beter doorliep het curriculum dan ook vrij moeiteloos. Voor
en vollediger dan Debussy zelf. In 1908 schreef Debussy: creativiteit of persoonlijke ontwikkeling was er maar weinig
“Ik probeer ‘iets anders te doen’ - een soort realiteit die de ruimte en een vrije geest als Debussy had dan ook meer
dwazen ‘impressionisme’ noemen.” Uit Debussy’s biografie en meer problemen met de academische striktheid van het
blijkt inderdaad dat hij zich als componist niet echt wilde conservatorium. Zijn aversie voor deze manier van werken
schikken naar de gebruiken van zijn tijd. Hij was gefasci- voedde zijn artistieke praktijk misschien wel meer dan het
neerd door alles behalve het klassieke of traditionele. Zijn onderwijs zelf.
muziek is dan ook origineel en rijk aan invloeden en De verbazingwekkende start van zijn carrière als pianist
inspiratiebronnen. Het etiket van het impressionisme past was wellicht te mooi om waar te zijn. Na enkele jaren bij
heel goed bij sommige werken, maar is ontoereikend voor Antoine François Marmontel ging Debussy als pianist
een groot deel van zijn oeuvre. steeds minder vooruit, en verminderde het aantal onder-
scheidingen en prijzen dat hij kreeg aan het conservatori-
um. Misschien had een andere leraar het tij kunnen keren,
Jeugdjaren en conservatorium maar Debussy bleef gedurende zijn hele loopbaan trouw
aan Marmontel. Hij was dan misschien niet de ideale
Toen op 22 augustus 1862 de kleine Achile-Claude het pianoleraar voor Debussy maar hij wist hem wel te stimule-
levenslicht zag, kon niemand vermoeden dat hij één van de ren als musicus. Critici en juryleden verklaarden het
11tanende succes van Debussy door zijn gebrek aan werk- de wereld ontdekken, van Moskou tot Italië, van Wenen tot
lust, zijn luiheid, en het feit dat hij al die tijd louter op talent Zuid-Frankrijk. Om in de gunst te komen van mevrouw Von
geteerd had. In werkelijkheid had Debussy steeds meer Meck deed hij zich drie jaar ouder voor dan hij was, en
moeite met wat van hem verwacht werd aan het conserva- beweerde hij dat hij een eerste prijs piano had behaald.
torium. Hij kon zich steeds minder vinden in het program- Ook studeerde hij zogezegd compositie bij Jules Massenet,
ma en de onderwijsvormen, de regels van de muziektheo- één van de belangrijkste componisten van het moment in
rie voelden voor hem als een te strak keurslijf. De enige Frankrijk. In realiteit volgde Debussy les bij de veel minder
‘Premier Prix’ die hij behaalde, was die voor begeleidings- gekende Ernest Guiraud. Na de reizen met de familie Von
praktijk, een nieuw vak waarin zichtlezen, transpositie, Meck verdiende Debussy de kost als begeleider in de
maar vooral ook improvisatie aan bod komen. Een dergelij- zangklassen van Victorine Moreau-Sainti, waar hij zijn
ke eerste prijs kon hem echter niet helpen om concertpia- eerste geliefde ontmoette, de reeds gehuwde Marie
nist te worden, hooguit repetitor in een operahuis of bij een Vasnier. Voor haar componeerde hij verschillende mélo-
koor. dies. Het componeren nam een steeds centralere plaats in
Volgens zijn leraars was Debussy een moeilijke leerling, die en gaf hem ook meer vertrouwen in zijn eigen kunnen. Op
te vaak de waarom-vraag stelde. Hij nam geen genoegen een bepaald moment liet hij visitekaartjes drukken met ‘A.
met de bestaande muzikale regels en conventies, die er de Bussy’, een variant op de schrijfwijze van zijn naam die
vooral op gericht waren om de leerlingen te laten compo- volgens hem beter paste bij zijn statuut als componist.
neren in de stijl van hun leraars. Wanneer hij zelf opdrach- In 1884 werd Debussy laureaat bij de prestigieuze Prix de
ten moest maken, kwam hij altijd met de minst voor de Rome, nadat hij het jaar voordien als tweede was geëin-
hand liggende oplossingen naar voor. Hoewel dat op dat digd. Deze overwinning behaalde hij met de verplichte
moment misschien leek op moeilijkdoenerij, was Debussy cantate ‘L’enfant prodigue’. Dat uitgerekend Debussy deze
op weg om zijn eigen muzikale taal te vinden: die rijke prijs won, is op zijn minst merkwaardig, aangezien deze
harmonische taal die de muziekgeschiedenis van de 20ste prijs een op en top academische erkenning was, uitgereikt
eeuw mee zou gaan bepalen. door vaak behoudsgezinde juryleden. Zijn eerste reactie op
de overwinning was verrassend koel: “Ik had plots een
visioen van verveling, en van al de zorgen die met elke
Een eigen muzikale taal vorm van officiële erkenning gepaard gaan. Ik voelde me
niet langer vrij”. Winnaars van de Prix de Rome krijgen een
In 1902 schreef Debussy: “Het beste wat men de Franse beurs om aan de Villa Medici in Rome te verblijven, maar
muziek kan toewensen, is dat de studie van de harmonie Debussy vertrok met lood in de schoenen uit Parijs. Hij
zoals die vandaag beoefend wordt aan de conservatoria kwam na twee jaar met plezier terug naar Parijs, waar hij
zou worden afgeschaft.” Dit verwoordt precies waar het zich steeds meer in de artistieke kringen begaf. Hij werd
academische schoentje bij Debussy wrong, en waar hij zelf bevriend met Paul Dukas en Stéphane Mallarmé. Hij
naar nieuwe mogelijkheden zocht. Debussy voelde niets ontmoette Erik Satie, Ernest Chausson, en ontdekte het
voor het keurslijf van de tonaliteit en had het gevoel dat hij werk van Maurice Maeterlinck. Tijdens de wereldtentoon-
met de bestaande regels telkens opnieuw dezelfde muziek stelling in Parijs in 1889 (dé wereldtentoonstelling waarvoor
zou schrijven. Toen hij bovenstaande woorden schreef, de Eiffeltoren werd gebouwd) zag en hoorde hij voor het
was hij al een kleine twintig jaar actief als componist. eerste de gamelanmuziek uit Indonesië en verruimde zijn
In de zomer van 1880 werd Debussy, op voorspraak van blik op de wereld. In de jaren 1890 trok hij samen met de
Marmontel, ingehuurd als pianist door de steenrijke Gentse dichter Pierre Louÿs naar Gent om Maeterlincks
Nadezhda Von Meck. Zij was een groot muziekliefhebber toestemming te vragen voor een operaversie van ‘Pelléas
en fan van de muziek van Tsjajkovski, die ze ook financieel et Mélisande’. Na een eerste versie in 1895 zou het nog tot
ondersteunde. Als pianist was het de taak van Debussy om 1902 duren vooraleer het werk in goeie omstandigheden
mee te spelen met de gezinsleden en pianoles te geven. werd uitgevoerd én internationale aandacht naar zich toe
Hij reisde mee met de familie en kon zo een groot deel van trok.
12 13‘Pelléas et Mélisande’ was een mijlpaal in het oeuvre van
Debussy gefotografeerd door Pierre Louÿs, 1897
Claude Debussy. Doorheen zijn verdere carrière als
componist omringde hij zich met schrijvers en kunstenaars,
eerder dan met muzikanten of componisten. In die andere
kunstvormen vond hij vaak ideeën en inspiratie voor zijn
eigen muzikale creaties.
Claude Debussy, vernieuwer
Volgens avant-garde componist en dirigent Pierre Boulez
was ‘Prélude à l’après-midi d’un faune’ van Debussy
(1894) het begin van de moderne muziek: “C’est avec la
flûte du faune que commence une respiration nouvelle de
l’art musical [...], on peut dire que la musique moderne
commence avec L’après-midi d’un faune.” Boulez maakt
elders de belangrijke kanttekening dat de vernieuwing van
Debussy er vooral in bestond dat hij met bestaande
bouwstenen nieuwsoortige constructies maakte. Hij
vernieuwt de muziek niet als een beeldenstormer, maar
zoekt (en vindt) nieuwe mogelijkheden met klassieke
elementen zoals drieklanken, eenvoudige ritmes en oude
toonladders.
De meest opzienbarende vernieuwing in composities zoals
‘Prélude à l’après-midi d’un faune’ is niet zozeer te zoeken
in de melodie of de harmonie, hoewel Debussy ook daar
zijn eigen stempel drukt. Muzikanten die deze partituren
voor het eerst speelden voelden zich vooral gedesoriën-
teerd omdat Debussy een loopje nam met alle geldende
regels van orkestratie. De stabiele cadans van de bassen is
er niet; de geruststellende begeleiding van de strijkers
ontbreekt wanneer de eenzame fluit het beeld van de
panfluitspelende faun neerzet. Debussy schetst flarden en
creëert sfeer. Het is vooral door composities zoals deze dat
zijn muziek op één noemer werd gezet met de schilder-
kunst van iemand zoals Claude Monet, bekend van het
doek ‘Impression, soleil levant’ uit 1873.
Claude Debussy, klankschilder
“Kunnen we het eens zijn over grijs-violet voor de eerste?
En de tweede lijkt me een soort oranje, maar dan met
subtiele blauwe toetsen”. Deze woorden werden niet
uitgesproken door een kunstcriticus bij een schilderij met
15moeilijk te definiëren kleuren. Het was de beroemde
componist en pedagoog Olivier Messiaen die tijdens zijn Claude Debussy, exoticus
analyseseminarie over de muziek van Debussy een
demonstratie gaf van zijn eigen synesthetische gave, de Hoe kwam Debussy op het idee om niet-westerse toonlad-
gave om kleuren te kunnen horen. Het is niet zo dat ders te gebruiken in zijn muziek en daarmee een nieuw
Debussy zelf in kleuren componeerde, maar de rijkdom soort muzikale kleur te creëren? Eén van de belangrijkste
aan klankschakeringen in zijn werk laat zich wel het episodes in het artistiek leven van Debussy is ongetwijfeld
makkelijkst vergelijken met de beeldende kunst. Laat ons het bezoek aan de Wereldtentoonstelling 1889 in Parijs, de
nog even terugkeren naar het werk van Claude Monet. bewuste expo waar ook de Eiffeltoren werd ingehuldigd.
Tussen 1890 en 1894 maakte hij verschillende schilderijen Een Wereldtentoonstelling had in die tijd nog echt de
van de kathedraal van Rouen, telkens vanuit hetzelfde functie om de wereld - in het bijzonder de door Frankrijk
gezichtspunt maar met compleet andere kleuren. Het gekoloniseerde wereld - tentoon te stellen voor de bevol-
moment van de dag, het weer, de lichtinval tijdens een king. Terwijl de grote hallen met industriële machines
bepaald seizoen, … allemaal factoren die het beeld van vooral indruk maakten op iemand als Maurice Ravel, werd
diezelfde kathedraal keer op keer veranderden. Net zoals Debussy aangetrokken tot de bijzondere muziek van de
Monet minutieus zijn verf moest mengen om de gewenste Indonesische muzikanten in het Javaanse paviljoen. Zij
tinten te bekomen, zo mengt Debussy zijn klanken. In de bespeelden de gamelan, een verzameling melodische
orkestwerken creëert hij ongebruikelijke combinaties en percussie-instrumenten met een heel aparte klank én een
wisselt hij snel af tussen verschillende orkestraties. Het totaal andere stemming dan de westerse instrumenten.
resultaat is kleurrijke muziek met veel beweging. Ook de ritmische structuren en de meerstemmigheid
Het opmerkelijke bij Debussy is dat een groot deel van zijn intrigeerden hem. Het was niet Debussy’s bedoeling om
oeuvre voor de piano gecomponeerd is, een instrument de gamelanmuziek op zich te imiteren. Hij was vooral
waarvan men zou kunnen denken dat het maar één geïnteresseerd in de muzikaal-technische eigenheden van
basiskleur heeft. Nochtans tovert Debussy in zijn piano- dit repertoire en wist deze te verbinden met zijn klassieke
werken - in het bijzonder in de ‘Préludes’ - heel wat wortels.
kleuren uit zijn pen. Hij doet dat onder andere door te Deze aandacht voor de gamelan past binnen een ruimere
spelen met registers (hoog en laag of combinaties), met interesse voor het exotische, iets wat trouwens gedurende
dynamiek en klanksterkte, en met ongebruikelijke samen- de late romantiek bij vele componisten voorkomt. Bij
klanken: akkoorden die in de klassiek-romantische taal van Debussy zien we dit ook in werken zoals ‘Ballade Slave’
zijn voorgangers niet voorkomen. Zo gebruikt hij pentato- (Russische invloed), ‘L’isle joyeuse’, ‘Tarantelle Styrienne’
niek (vijftoonsmuziek), heletoonstoonladders, en niet-wes- (met een knipoog naar Oostenrijk), ‘Estampes’ (met titels
terse toonsoorten. als ‘Pagodes’ en ‘Soirées dans Grenade’), ‘Pour
De kleurenpracht van Debussy’s muziek zou in de 20ste L’Égyptienne’ uit ‘Six Épigraphes Antiques’ en nog veel
eeuw één van de vertrekpunten zijn voor een modernere meer. Even exotisch als de verre uithoeken van de vroeg
compositiestijl: het spectralisme. Luc Brewaeys was de twintigste-eeuwse wereld zijn mythologische figuren. Met
belangrijkste Vlaamse componist die aansluiting vond bij name de god Pan en het bijhorende instrument van de
dat spectralisme, en het hoeft dan ook niet te verwonderen (pan)fluit is een onderwerp dat bij Debussy nooit veraf is.
dat een echte orkestcomponist zoals Brewaeys groot Denken we naast de ‘Prelude à l’après-midi d’un faune’
plezier haalde uit het orkestreren van enkele van Debussy’s bijvoorbeeld aan het eerste deel uit de ‘Six Épigraphes
‘Préludes’ voor piano. De kleuren die Debussy suggereert Antiques’ (‘Pour invoquer Pan’), ‘Syrinx’, en ‘La flûte de
op de piano haalt Luc Brewaeys op ingenieuze manier naar Pan’ uit de ‘Chansons de Bilitis’. In deze liederen kiest
boven in verfrissende orkestraties. Debussy voor teksten die zogezegd een vertaling zijn van
originele Griekse gedichten. Auteur Pierre Louÿs blijkt de
teksten zelf te hebben verzonnen, maar dat doet niets af
aan hun exotische karakter.
16 17zijn werk, of misschien is het net die beweeglijke ongrijp-
Claude Debussy, poëet baarheid van de watermoleculen die Debussy inspireerde.
Debussy zelf gaf de volgende verklaring:
De liederen van Debussy zijn niet het bekendste deel van “De muziek is een geheimzinnige wiskunde, waarvan de
zijn oeuvre, maar toch vinden we net in dit hoekje van zijn elementen deel uitmaken van het oneindige. Ze leeft in de
repertoire de meest directe verbinding tussen de wereld beweging van het water, in het golvenspel veroorzaakt door
die hem inspireerde en de muzikale vruchten van die de wind; niets is muzikaler dan een zonsondergang! Voor
inspiratie. Debussy heeft een grote voorliefde voor de diegene die met het hart kan kijken, is dat de mooiste les in
Franse dichters van zijn tijd, zoals Charles Baudelaire, Paul ontwikkeling, geschreven in het boek dat door musici te
Verlaine, Stéphane Mallarmé en Pierre Louÿs. Veel van de weinig wordt gelezen: het boek van de natuur.”
teksten die hij kiest, gaan over de liefde of over mythische
figuren zoals de eerder vermelde faun of de god Pan. De
omgang van Debussy met Franse poëzie is geraffineerd op Claude Debussy, componist
twee vlakken. Eerst en vooral is er zijn feilloze taalgevoel
waardoor de ritmes en melodieën volledig ten dienste Boven alles is Claude Debussy een componist. Iemand die
staan van de tekst, die ten allen tijde verstaanbaar is. Op muzikale elementen bij elkaar zet, die muziek com-poneert
dat vlak is de Franse liedkunst wezenlijk verschillend van of samenstelt. Hierbij steunt hij wel degelijk op die klassie-
de Duitse, omdat beide talen een heel eigen ritmisch en ke opleiding die hij zo verfoeide tijdens zijn tijd aan het
melodisch verloop kennen. Ten tweede weet Debussy vaak conservatorium. Met de vele nieuwe en vernieuwende
op subtiele wijze inhoudelijke elementen uit de tekst te bouwstenen die hij creëerde, ontwierp hij een muzikale
verklanken in de begeleiding. Soms zijn dat zwierige architectuur die de tand des tijds weet te doorstaan. Zijn
oriëntaalse fluitmelodieën als het over Pan gaat, soms muziek blijft intrigeren, en hoewel de vergelijking met de
lijken de klanken zich voort te bewegen op de deining van impressionistische schilderkunst misschien wel het laatste
het water, en soms geeft de muziek zelfs uiting aan fysieke was wat Debussy zou willen, is het wel zo dat zijn muziek
ervaringen. altijd een beetje ongrijpbaar blijft, niet helemaal afgelijnd,
net zoals de niet-bestaande lijnen in het werk van Claude
Monet en andere impressionisten.
Claude Debussy, natuurliefhebber
Een laatste constante in het werk van Debussy is de grote
liefde (en het ontzag voor) de natuur. Hiermee sluit hij
misschien nog het meest aan bij de romantische kunste-
Claude Debussy (foto: Tully Potter Collection)
naar die hunkert naar het ongerepte in tijden van industria-
lisatie. Debussy klankschilderde het maanlicht in ‘Clair de
lune’ en creëerde wervelwinden in de prelude ‘Ce qu’a
vue le vent de l’ouest’. Het water en de zee komen met
de regelmaat van de klok terug: in ‘Pelléas et Mélisande’, in
de quatre mains ‘En bateau’ uit de ‘Petite Suite’, in de
‘Trois mélodies de Paul Verlaine’ (‘La mer est plus bel-
le…’), maar de meest prachtige natuurschildering is
ongetwijfeld ‘La Mer’. Voor dit werk vond Debussy tegelijk
inspiratie in exotische oorden, meer bepaald in het be-
roemde Japanse schilderij met de golf van Hokusai.
Misschien vormt zijn onbeantwoorde roeping als zeevaar-
der wel een verklaring voor het groot belang van water in
18 1911.30 uur Fantoches
Kamerkoor Koninklijk Conservatorium Antwerpen (Verlaine) zie p. 34
Jan Schweiger muzikale leiding
Salut printemps Noël des enfants qui n’ ont plus de maisons
tekst Marquis Anatole de Ségur (1823-1902) tekst Claude Debussy
Nous n’avons plus de maisons!
Salut printemps, jeune saison Les ennemis ont tout pris,
Dieu rend aux plaines leur couronne Jusqu’à notre petit lit!
La sève ardente qui bouillonne Ils ont brûlé l’école et notre maître aussi.
S’épanche et brise sa prison Ils ont brûlé l’église et monsieur Jésus-Christ!
Bois et champs sont en floraison. Et le vieux pauvre qui n’a pas pu s’en aller!
Un monde invisible bourdonne Nous n’avons plus de maisons!
L’eau sur le caillou qui résonne Les ennemis ont tout pris,
Court et dit sa claire chanson Jusqu’à notre petit lit!
Bien sûr! papa est à la guerre,
Salut printemps, jeune saison Pauvre maman est morte
Dieu rend aux plaines leur couronne Avant d’avoir vu tout ça.
La sève ardent qui bouillonne Qu’est-ce que l’on va faire?
S’épanche et brise sa prison Noël! petit Noël! n’allez pas chez eux,
N’allez plus jamais chez eux,
Le genet dore la colline Punissez-les!
Sur le vert gazon l’aubépine
Verse la neige de ses fleurs Vengez les enfants de France!
Tout est fraicheur, Amour, lumière Les petits Belges, les petits Serbes,
Et du sein fécond de la terre Et les petits Polonais aussi!
Montent des chants et des senteurs. Si nous en oublions, pardonnez-nous.
Noël! Noël! surtout, pas de joujoux,
Salut printemps, jeune saison Tâchez de nous redonner le pain quotidien.
Dieu rend aux plaines leur couronne
La sève ardente qui bouillonne Nous n’avons plus de maisons!
S’épanche et brise sa prison Les ennemis ont tout pris,
Salut printemps! Jusqu’à notre petit lit!
Ils ont brûlé l’école et notre maître aussi.
Ils ont brûlé l’église et monsieur Jésus-Christ!
Mandoline Et le vieux pauvre qui n’a pas pu s’en aller!
(Verlaine) zie p. 39 Noël! écoutez-nous, nous n’avons plus de petits sabots:
Mais donnez la victoire aux enfants de France!
Beau Soir Romance
(Bourget) zie p. 33 (Bourget) zie p. 26
20 21Clair De lune 16.30 uur
(Verlaine) zie p. 35 Sophie Karthäuser sopraan & Stéphane Degout bariton
Alain Planès piano
Nuit d’étoiles Nuits d’étoiles
(Banville) zie p. 23 tekst Théodore Faullin de Banville (1823-1891)
Nuit d’étoiles, sous tes voiles,
sous ta brise et tes parfums,
Triste lyre qui soupire,
je rêve aux amours défunts.
La sereine mélancolie vient éclore
au fond de mon coeur,
Et j’entends l’âme de ma mie
Tressaillir dans le bois rêveur.
Je revois à notre fontaine
tes regards bleus comme les cieux;
Cette rose, c’est ton haleine,
Et ces étoiles sont tes yeux.
Trois mélodies
teksten Paul Verlaine (1844-1896)
1. La mer est plus belle que les cathédrales
La mer est plus belle
Que les cathédrales,
Nourrice fidèle,
Berceuse de râles,
La mer qui prie
La Vierge Marie!
Debussy en Lily Texier, 1902
Elle a tous les dons
Terribles et doux.
J’entends ses pardons
Gronder ses courroux.
Cette immensité
N’a rien d’entêté.
22 23O! si patiente, 3. L’échelonnement des haies
Même quand méchante!
Un souffle ami hante L’échelonnement des haies
La vague, et nous chante: Moutonne à l’infini, mer
“Vous sans espérance, Claire dans le brouillard clair,
Mourez sans souffrance!” Qui sent bon les jeunes baies.
Et puis sous les cieux Des arbres et des moulins
Qui s’y rient plus clairs, Sont légers sur le vert tendre,
Elle a des airs bleus. Où vient s’ébattre et s’étendre
Roses, gris et verts... L’agilité des poulains.
Plus belle que tous,
Meilleure que nous! Dans ce vague d’un Dimanche,
Voici se jouer aussi
De grandes brebis,
Aussi douces que leur laine blanche.
2. Le son du cor s’afflige vers les bois Tout à l’heure déferlait
L’onde roulée en volutes,
Le son du cor s’afflige vers les bois, De cloches comme des flûtes
D’une douleur on veut croire orpheline Dans le ciel comme du lait.
Qui vient mourir au bas de la colline,
Parmi la bise errant en courts abois.
L’âme du loup pleure dans cette voix,
Qui monte avec le soleil, qui décline
D’une agonie on veut croire câline,
Et qui ravit et qui navre à la fois.
Pour faire mieux cette plainte assoupie,
La neige tombe à longs traits de charpie
A travers le couchant sanguinolent,
Et l’air a l’air d’être un soupir d’automne,
Tant il fait doux par ce soir monotone,
Où se dorlote un paysage lent.
24 25Deux romances
teksten Paul Bourget (1852-1935)
1. Romance
L’âme évaporée et souffrante,
L’âme douce, l’âme odorante
Des lys divins que j’ai cueillis
Dans le jardin de ta pensée,
Où donc les vents l’ont-ils chassée,
Cette âme adorable des lys?
N’est-il plus un parfum qui reste
De la suavité céleste
Des jours où tu m’enveloppais
D’une vapeur surnaturelle,
Faite d’espoir, d’amour fidèle,
De béatitude et de paix?...
2. Les cloches
Les feuilles s’ouvraient sur le bord des branches
Délicatement.
Les cloches tintaient, légères et franches,
Dans le ciel clément.
Rythmique et fervent comme une antienne,
Ce lointain appel
Me remémorait la blancheur chrétienne
Des fleurs de l’autel.
Claude Debussy © Fondation Paul Sacher
Ces cloches parlaient d’heureuses années,
Et, dans le grand bois,
Semblaient reverdir les feuilles fanées,
Des jours d’autrefois.
26 27Chansons de Bilitis ou que tu entrais en moi comme mon songe.”
teksten Pierre Louÿs (1870-1925)
Quand il eut achevé,
1. La flûte de Pan il mit doucement ses mains sur mes épaules,
et il me regarda d’un regard si tendre,
Pour le jour des Hyacinthies, que je baissai les yeux avec un frisson.
il m’a donné une syrinx faite
de roseaux bien taillés,
unis avec la blanche cire
qui est douce à mes lèvres comme le miel.
3. Le tombeau des Naïades
Il m’apprend à jouer, assise sur ses genoux;
mais je suis un peu tremblante. Le long du bois couvert de givre, je marchais;
il en joue après moi, Mes cheveux devant ma bouche
si doucement que je l’entends à peine. Se fleurissaient de petits glaçons,
Et mes sandales étaient lourdes
Nous n’avons rien à nous dire, De neige fangeuse et tassée.
tant nous sommes près l’un de l’autre;
mais nos chansons veulent se répondre, Il me dit: “Que cherches-tu?”
et tour à tour nos bouches Je suis la trace du satyre.
s’unissent sur la flûte. Ses petits pas fourchus alternent
Comme des trous dans un manteau blanc.
Il est tard, Il me dit: “Les satyres sont morts.
voici le chant des grenouilles vertes
qui commence avec la nuit. “Les satyres et les nymphes aussi.
Ma mère ne croira jamais Depuis trente ans, il n’a pas fait un hiver aussi terrible.
que je suis restée si longtemps La trace que tu vois est celle d’un bouc.
à chercher ma ceinture perdue. Mais restons ici, où est leur tombeau.”
Et avec le fer de sa houe il cassa la glace
De la source ou jadis riaient les naïades.
Il prenait de grands morceaux froids,
2. La chevelure Et les soulevant vers le ciel pâle,
Il regardait au travers.
Il m’a dit: “Cette nuit, j’ai rêvé.
J’avais ta chevelure autour de mon cou.
J’avais tes cheveux comme un collier noir
autour de ma nuque et sur ma poitrine.”
“Je les caressais, et c’étaient les miens;
et nous étions liés pour toujours ainsi,
par la même chevelure, la bouche sur la bouche,
ainsi que deux lauriers n’ont souvent qu’une racine.”
“Et peu à peu, il m’a semblé,
tant nos membres étaient confondus,
que je devenais toi-même,
28 29Trois Poèmes de Stéphane Mallarmé 3. Éventail
teksten Stéphane Mallarmé (1842-1898)
Ô rêveuse, pour que je plonge
1. Soupir Au pur délice sans chemin,
Sache, par un subtil mensonge,
Mon âme vers ton front où rêve, ô calme sœur, Garder mon aile dans ta main.
Un automne jonché de taches de rousseur,
Et vers le ciel errant de ton œil angélique Une fraîcheur de crépuscule
Monte, comme dans un jardin mélancolique, Te vient à chaque battement
Fidèle, un blanc jet d’eau soupire vers l’Azur! Dont le coup prisonnier recule
-- Vers l’azur attendri d’octobre pâle et pur L’horizon délicatement.
Qui mire aux grands bassins sa langueur infinie
Et laisse, sur l’eau morte où la fauve agonie Vertige! voici que frissonne
Des feuilles erre au vent et creuse un froid sillon, L’espace comme un grand baiser
Se trainer le soleil jaune d’un long rayon. Qui, fou de naître pour personne,
Ne peut jaillir ni s’apaiser.
Sens-tu le paradis farouche
Ainsi qu’un rire enseveli
2. Placet futile Se couler du coin de ta bouche
Au fond de l’unanime pli.
Princesse! à jalouser le destin d’une Hébé
Qui point sur cette tasse au baiser de vos lèvres; Le sceptre des rivages roses
J’use mes feux mais n’ai rang discret que d’abbé Stagnants sur les soirs d’or, ce l’est
Et ne figurerai même nu sur le Sèvres. Ce vol blanc fermé que tu poses
Contre le feu d’un bracelet.
Comme je ne suis pas ton bichon embarbé
Ni la pastille ni du rouge, ni jeux mièvres
Et que sur moi je sens ton regard clos tombé
Blonde dont les coiffeurs divins sont des orfèvres!
Nommez-nous... toi de qui tant de ris framboisés
Se joignent en troupeau d’agneaux apprivoisés
Chez tous broutant les voeux et bêlant aux délires,
Nommez-nous... pour qu’Amour ailé d’un éventail
M’y peigne flûte aux doigts endormant ce bercail,
Princesse, nommez-nous berger de vos sourires.
30 31Romance
Debussy in Houlgate, 1911
tekst Paul Bourget
Voici que le printemps, ce fils léger d’Avril,
Beau page en pourpoint vert brodé de roses blanches.
Paraît, leste, fringant, et les poings sur les hanches,
Comme un prince acclamé revient d’un long exil.
Les branches des buissons verdis rendent étroite
La route qu’il poursuit en dansant comme un fol;
Sur son épaule gauche il porte un rossignol,
Un merle s’est posé sur son épaule droite.
Et les fleurs qui dormaient sous les mousses des bois
Ouvrent leurs yeux où flotte une ombre vague et tendre,
Et sur leurs petits pieds se dressent, pour entendre
Les deux oiseaux siffler et chanter à la fois.
Car le merle sifflote et le rossignol chante:
Le merle siffle ceux qui ne sont pas aimés,
Et pour les amoureux languissants et charmés,
Le rossignol prolonge une chanson touchante.
Beau soir
tekst Paul Bourget
Lorsque au soleil couchant les rivières sont roses,
Et qu’un tiède frisson court sur les champs de blé,
Un conseil d’être heureux semble sortir des choses
Et monter vers le cœur troublé;
Un conseil de goûter le charme d’être au monde,
Cependant qu’on est jeune et que le soir est beau,
Car nous nous en allons comme s’en va cette onde:
Elle à la mer, -- nous au tombeau!
32 33Fêtes Galantes I En quête de son beau pirate espagnol,
teksten Paul Verlaine Dont un amoureux rossignol
Clame la détresse à tue-tête.
1. En sourdine
Calmes dans le demi-jour
Que les branches hautes font,
Pénétrons bien notre amour 3. Clair de lune
De ce silence profond.
Votre âme est un paysage choisi
Fondons nos âmes, nos cœurs Que vont charmant masques et bergamasques,
Et nos sens extasiés, Jouant du luth et dansant, et quasi
Parmi les vagues langueurs Tristes sous leurs déguisements fantasques!
Des pins et des arbousiers.
Tout en chantant sur le mode mineur
Ferme tes yeux à demi, L’amour vainqueur et la vie opportune.
Croise tes bras sur ton sein, Ils n’ont pas l’air de croire à leur bonheur,
Et de ton cœur endormi Et leur chanson se mêle au clair de lune,
Chasse à jamais tout dessein.
Au calme clair de lune triste et beau,
Laissons-nous persuader Qui fait rêver, les oiseaux dans les arbres,
Au souffle berceur et doux Et sangloter d’extase les jets d’eau,
Qui vient, à tes pieds, rider Les grands jets d’eau sveltes parmi les marbres.
Les ondes des gazons roux.
Et quand, solennel, le soir
Des chênes noirs tombera
Voix de notre désespoir, Fêtes Galantes II
Le rossignol chantera. teksten Paul Verlaine
1. Les ingénus
Les hauts talons luttaient avec les longues jupes,
2. Fantoches En sorte que, selon le terrain et le vent,
Parfois luisaient des bas de jambes, trop souvent
Scaramouche et Pulcinella, Interceptés! -- Et nous aimions ce jeu de dupes.
Qu’un mauvais dessein rassembla,
Gesticulent noirs sous la lune, Parfois aussi le dard d’un insecte jaloux
Inquiétait le col des belles sous les branches,
Cependant l’excellent docteur Bolonais Et c’étaient des éclairs soudains des nuques blanches,
Cueille avec lenteur des simples Et ce regal comblait nos jeunes yeux de fous.
Parmi l’herbe brune.
Le soir tombait, un soir equivoque d’automne:
Lors sa fille, piquant minois, Les belles se pendant rêveuses à nos bras,
Sous la charmille, en tapinois, Dirent alors des mots si spéciaux, tout bas,
Se glisse demi-nue, Que notre âme, depuis ce temps, tremble et s’étonne.
34 352. Le faune Le promenoir des deux amants
teksten Tristan L’Hermite François (1601-1655)
Un vieux faune de terre cuite
Rit au centre des boulingrins, 1. Auprès de cette grotte sombre
Présageant sans doute une suite
Mauvaise à ces instants sereins Auprès de cette grotte sombre
Où l’on respire air si doux,
Qui m’ont conduit et t’ont conduite, L’onde lutte avec les cailloux
-- Mélancoliques pèlerins, -- Et la lumière avecque l’ombre.
Jusqu’à cette heure dont la fuite
Tournoie au son des tambourins. Ces flots, lassés de l’exercise
Qu’ils ont fait dessus de gravier,
Se reposent dans ce rivier
Où mourut autrefois Narcisse...
3. Colloque sentimental L’ombre de cette fleur vermeille
Et celle de ces joncs pendants
Dans le vieux parc solitaire et glacé Paraissent estre là-dedans
Deux formes ont tout à l’heure passé. Les songes de l’eau qui sommeille.
Leurs yeux sont morts et leur lèvres sont molles,
Et l’on entend à peine leurs paroles.
Dans le vieux parc solitaire et glacé 2. Crois mon conseil, chère Climène
Deux spectres ont évoqué le passé.
Crois mon conseil, chère Climène;
-- Te souvient-il de notre extase ancienne? Pour laisser arriver le soir,
-- Pourquoi voulez-vous donc qu’il m’en souvienne? Je te prie, allons-nous asseoir
Sur le bord de cette fontaine.
-- Ton cœur bat-il toujours à mon seul nom?
Toujours vois-tu mon âme en rêve? -- Non. N’ouïs-tu pas soupirer Zéphire,
De merveille et d’amour atteint,
-- Ah! Les beaux jours de bonheur indicible Voyant des roses sur ton teint,
Où nous joignions nos bouches! -- C’est possible. Qui ne sont pas de son empire?
-- Qu’il était bleu, le ciel, et grand l’espoir! Sa bouche d’odeur toute pleine
-- L’espoir a fui, vaincu, vers le ciel noir. A soufflé sur notre chemin,
Mêlant un esprit de jasmin
Tels ils marchaient dans les avoines folles, À l’ambre de ta douce haleine.
Et la nuit seule entendit leurs paroles.
36 373. Je tremble en voyant ton visage Mandoline
tekst Paul Verlaine
Je tremble en voyant ton visage
Flotter avecque mes désirs, Les donneurs de sérénades
Tant j’ai de peur que mes soupirs Et les belles écouteuses
Ne lui fassent faire naufrage. Échangent des propos fades
Sous les ramures chanteuses.
De crainte de cette aventure
Ne commets pas si librement C’est Tircis et c’est Aminte,
À cet infidèle élément Et c’est l’éternel Clitandre,
Tous les trésors de la Nature. Et c’est Damis qui pour mainte
Cruelle fait maint vers tendre.
Veux-tu, par un doux privilège,
Me mettre au-dessus des humains? Leurs courtes vestes de soie,
Fais-moi boire au creux de tes mains, Leurs longues robes à queues,
Si l’eau n’en dissout point la neige. Leur élégance, leur joie
Et leurs molles ombres bleues,
Tourbillonnent dans l’extase
D’une lune rose et grise,
Fleur des blés Et la mandoline jase
tekst André Girod Parmi les frissons de brise.
Le long des blés que la brise
Fait onduler puis défrise
En un désordre coquet,
J’ai trouvé de bonne prise
De t’y cueillir un bouquet.
Mets-le vite à ton corsage, -
Il est fait à ton image
En même temps que pour toi...
Ton petit doigt, je le gage,
T’a déjà soufflé pourquoi:
Ces épis dorés, c’est l’onde
De ta chevelure blonde
Toute d’or et de soleil;
Ce coquelicot qui fronde,
C’est ta bouche au sang vermeil.
Et ces bluets, beau mystère!
Points d’azur que rien n’altère,
Ces bluets ce sont tes yeux,
Si bleus qu’on dirait, sur terre,
Deux éclats tombés des cieux.
38 39Antwerp Symphony Orchestra
(11.30 uur)
muzikale leiding
Adrien Perruchon
concertmeester altviool klarinet
Helena Wood Sander Geerts Nele Delafonteyne
Barbara Giepner Mutsumi Watanabe
1ste viool Rajmund Glowczynski Benoît Viratelle
Eric Baeten Wieslaw Chorosinski
Peter Manouilov Dino Dragovic fagot
Mimi Jung Krzysztof Kubala Oliver Engels
Yuko Kimura Bart Vanistendael Bruno Verrept
Sihong Liang Di Wu Tobias Knobloch
Christophe Pochet Hélène Koerver
Natalia Tessak Lisbeth Lannie hoorn
Guido van Dooren Kumiko Okutomi Michaela Buzkova
La Ie Lee Koen Cools
Lev Adamov cello Zachary Cramer
Anna Buevich Raphael Bell Quinten De Gelaen
Philip Dingenen Olivier Robe Jean-Baptiste Humbert
Isabelle Dunlop Dieter Schützhoff
Zhazira Ukeyeva Birgit Barrea trompet
Ciska Vandelanotte Claire Bleumer Alain De Rudder
Diego Liberati Steven Verhaert
2de viool Maria Mudrova
Miki Tsunoda Mathieu Jocqué trombone
Nana Hiraide Ida van Wees Daniel Quiles Cascant
Frederic Van Hille Lieselot Watté Pablo Guinart Juan
Xu Han
Liesbeth Kindt contrabas tuba
Ilse Pasmans Ioan Baranga Bernd van Echelpoel
Lydia Seymortier Jaroslaw Mroz
Marjolijn Van der Jeught Tadeusz Bohuszewicz pauken
Maartje Van Eggelen Julita Fasseva Randall Max
Luce Caron Jeremiusz Trzaska
Rui Edgar Maia Gomes Helena Custers percussie
Floris Uytterhoeven Katrien Dupont Marc Aixa Siurana
Hanneke Verbueken Jose Andres Reyes Alonso Mieke Buekers
Herlinde Verjans
fluit harp
Aldo Baerten Samia Bousbaïne
Charlène Deschamps
Peter Verhoyen celesta
Yutaka Oya
hobo
Eric Speller
Esther Gruyaert
Stéphane Suchanek
40 41Antwerp Symphony Orchestra Kamerkoor Koninklijk Conservatorium
(20.30 uur) Antwerpen van de AP Hogeschool
muzikale leiding muzikale leiding
Adrien Perruchon Jan Schweiger
concertmeester altviool klarinet pianobegeleiding
Helena Wood Sander Geerts Nele Delafonteyne Lydia Michel
Barbara Giepner Mutsumi Watanabe
1ste viool Rajmund Glowczynski Benoît Viratelle voorbereiding kamerkoor
Eric Baeten Wieslaw Chorosinski Luc Anthonis
Peter Manouilov Dino Dragovic fagot
Nana Hiraide Krzysztof Kubala Oliver Engels zang
Mimi Jung Bart Vanistendael Graziano Moretto Marjolein Appermont
Yuko Kimura Di Wu Bruno Verrept Rosalie Ardts
Sihong Liang Hélène Koerver Tobias Knobloch Hildur Asmundardottir
Christophe Pochet Lisbeth Lannie Nina Basdra
Natalia Tessak Kumiko Okutomi hoorn Babette Craens
Guido van Dooren Michaela Buzkova Thalia De Clercq
La Ie Lee cello Koen Cools Kristien Doumen
Lev Adamov Raphael Bell Zachary Cramer Tijana Duknic
Anna Buevich Olivier Robe Quinten De Gelaen Laura Gekiere
Philip Dingenen Dieter Schützhoff Jean-Baptiste Humbert Jasmien Gys
Isabelle Dunlop Birgit Barrea Rani Janssens
Zhazira Ukeyeva Claire Bleumer trompet Anna Jónsdóttir
Ciska Vandelanotte Diego Liberati Alain De Rudder Laure Kips
Maria Mudrova Luc Van Gorp Anna Mathioudaki
2de viool Mathieu Jocqué Steven Verhaert An-Sofie Moons
Miki Tsunoda Ida van Wees Steven Bossuyt Boje Moons
Frederic Van Hille Lieselot Watté Bart Coppé Hannah Moss
Xu Han Lenneke Nijst
Liesbeth Kindt contrabas trombone Yune Paepe
Ilse Pasmans Ioan Baranga Daniel Quiles Cascant Maris Pajuste
Lydia Seymortier Jaroslaw Mroz Roel Avonds Sofia Poulopoulou
Marjolijn Van der Jeught Tadeusz Bohuszewicz Pablo Guinart Juan Roos Rol
Maartje Van Eggelen Julita Fasseva Anaïs Simon
Luce Caron Jeremiusz Trzaska tuba Fleur Strijbos (solo)
Rui Edgar Maia Gomes Helena Custers Bernd van Echelpoel Konstantina Thanopoulou
Floris Uytterhoeven Katrien Dupont Herlinde Van de Straete
Hanneke Verbueken Jose Andres Reyes Alonso pauken Inneke Van de Velde
Herlinde Verjans Randall Max Phaedra van den Braak
fluit Isis Van Ginneken
Aldo Baerten percussie Klara Vermeer
Charlène Deschamps Marc Aixa Siurana
Peter Verhoyen Mieke Buekers
Alberto Rodriguez Rodriguez
hobo
Eric Speller harp
Esther Gruyaert Samia Bousbaïne
Stéphane Suchanek Roberta Brambilla
42 43Studenten Koninklijk Conservatorium Oxalys Antwerp Symphony Orchestra Southbank Centre en de Wigmore Hall in
Antwerpen van de AP Hogeschool Het Antwerp Symphony Orchestra is het Londen, op het Cheltenham Festival, La
viool
symfonisch orkest van Vlaanderen, met de Roque d’Anthéron en in Cité de la
Petite Suite Shirly Laub
Maya Dhondt & Frédéric d’Ursel nieuwe Koningin Elisabethzaal in Musique in Parijs en in de Concertzaal van
Noreen Broeckhove piano Antwerpen als thuisbasis. Onder leiding de Verboden Stad in Beijing, waar hij de
altviool van chef-dirigent Elim Chan (vanaf seizoen Classical Elites Beijing Instrumental
Première rhapsodie Elisabeth Smalt 2019-2020) en vaste gastdirigent Philippe Recital of the Year Award mocht ontvan-
Yongjin Shin klarinet Herreweghe wil het orkest een zo groot gen voor zijn integrale opname van de
Annemie Wuyts piano cello mogelijk publiek ontroeren en inspireren sonates van Beethoven. Hoogtepunten dit
Martijn Vink
met concertbelevingen van het hoogste seizoen zijn concerten in het Lincoln
En blanc et noir
Stefan Weiler & contrabas niveau. Dankzij eigen concertreeksen in Center in New York met de London
Lydia Michel piano Koenraad Hofman Concertgebouw (Brugge), Muziekcentrum Philharmonic olv. Edward Gardner,
De Bijloke (Gent), Bozar (Brussel) en CCHA Orchestre National de Lyon, Helsinki
Sonate in D voor cello en piano fluit (Hasselt) bekleedt het orkest een unieke Philharmonic Orchestra, Orchestre
Mikko Lee Pablo cello Toon Fret positie in Vlaanderen. In het buitenland Philharmonique de Monte-Carlo en
Markiyan Popil piano Lieve Goossens wordt het Antwerp Symphony Orchestra Swedish Chamber Orchestra. Na zijn
hobo uitgenodigd door de belangrijkste huizen Debussy recitals in Barbican’s Milton
Piet Van Bockstal en internationale concertreizen door Court en op het 2018 Perth International
Europa en Azië vormen een constante in Arts Festival, brengt hij dit programma ook
klarinet de kalender. Naast zijn reguliere concer- in het Muziekgebouw in Amsterdam.
Nathalie Lefèvre ten creëerde het Antwerp Symphony Komende zomer zal hij terugkeren naar
Orchestra een uitgebreid aanbod aan het Verbier Festival. Bavouzet heeft een
fagot
educatieve en sociale projecten, waarmee exclusief contract met het label Chandos.
Pieter Nuytten
het orkest kinderen, jongeren en mensen Voor zijn opname van concerti van
hoorn met verschillende achtergronden door- Debussy en Ravel met het BBC Symphony
Anthony Devriendt heen de symfonische klankenwereld gidst. Orchestra olv. Yan Pascal Tortelier en voor
Het Antwerp Symphony Orchestra maakt het vierde deel van zijn integrale pianower-
harp opnames voor gerenommeerde klassieke ken van Debussy won hij een Gramophone
Annie Lavoisier labels als Phi, Alpha, Pentatone en BIS Award. Zijn opnamen van Debussy en Ravel
Records. werden tevens bekroond met een Diapason
harmonium
Dirk Luijmes www.antwerpsymphonyorchestra.be d’Or en het eerste deel van zijn opname van
de Sonates van Haydn met een Choc de
percussie Jean-Efflam Bavouzet l’année. Bavouzets opnamen van Griegs
Titus Franken Jean-Efflam Bavouzet speelde onder Pianoconcerto met Bergen Philharmonic olv.
leiding van dirigenten als Pierre Boulez, Edward Gardner werd genomineerd voor de
Andrew Davis, Vladimir Jurowski, Vasili 2018 Gramophone Awards. Met de
Petrenko, Daniele Gatti, Valery Gergiev, Manchester Camerata olv. Gábor Takács-
Kiril Karabits, Neeme Järvi, Andris Nelsons, Nagy nam hij verschillende pianoconcerti
Iván Fischer, Ingo Metzmacher, Kent van Haydn en van Mozart op.
Nagano, Marc Albrecht en Susanna www.bavouzet.com
Mälkki. Bavouzet gaf recitals in het
Concertgebouw Amsterdam, de Sociedad Stéphane Degout
Filarmónica in Bilbao, Casa da Música in Na zijn studies aan het Conservatoire
Porto, het Conservatorium van Moskou, op National Supérieur de Musique de Lyon
de Schwetzinger Festspiele, in het en aan het Atelier Lyrique de l’Opéra de
44 45Lyon, werd Stéphane Degout snel horen in cd- en dvd-opnamen van Alte Musik Berlin, Freiburger verdieping in hun eigen discipline een
internationaal opgemerkt bij zijn debuut ‘Werther’, ‘Così fan tutte’, ‘Pelléas et Barockorchester en het Gewandhaus artistieke interdisciplinaire dialoog
als Papageno op het Festival d’Aix-en- Mélisande’, ‘Le Comte Ory’, ‘Hippolyte & Leipzig olv. dirigenten als Riccardo Chailly, aangaan en proeven van diverse en
Provence. Sindsdien was hij te gast in de Aricie’ en ‘Les Boréades’. Hij nam tevens Nikolaus Harnoncourt, Thomas vernieuwende artistieke vormen. De
Opéra de Paris, Théâtre des Champs- Brahms’ ‘Deutsches Requiem’, Fauré’s Hengelbrock, Philippe Herreweghe, René inbedding van de opleidingen en van de
Elysées, Opéra Comique, Berliner ‘Requiem’ en ‘La Bohème’ op voor Jacobs, Louis Langrée, Marc Minkowski, actieve overkoepelende onderzoekscel in
Staatsoper, de Munt, Theater an der Wien, Deutsche Grammophon. Zijn solo-cd Kent Nagano, Kuzushi Ono, Jérémie Rohrer, de Internationale Kunstcampus deSingel
Royal Opera House, Lyric Opera Chicago, ‘Mélodies’ voor het label Naïve bevat Christophe Rousset en Christian biedt uitzonderlijke mogelijkheden voor
Metropolitan Opera, Teatro alla Scala, Franse liederen. Zijn recentste cd’s Zacharias. Dit seizoen was ze in de Munt elke student. De campus is een inspireren-
Bayerische Staatsoper. Hij was tevens te ‘Histoires Naturelles’ en ‘Enfers’, werden te horen als Pamina in Mozarts de ontmoetingsplaats, een vrijplaats voor
horen op de grote festivals van Salzburg, lovend ontvangen door de internationale ‘Zauberflöte’ olv. Antonello Manacorda. kunstenaars, studenten en een divers
Glyndebourne, Aix-en-Provence, muziekpers. In 2012 werd Degout be- Verdere hoogtepunten dit seizoen zijn kunstminnend publiek, een internationale
Edinburgh, in Tokio en Los Angeles. noemd tot ‘Chevalier de l’Ordre des Arts et concerten met Bach Consort Wien olv. omgeving waar ook aandacht is voor
Enkele grote rollen die Degout vertolkte, des Lettres’. Ruben Dubrovsky in Brucknerhaus Linz, permanente kunsteducatie. Studenten
zijn Oreste (Iphigénie en Tauride), Wolfram met Swedish Radio Symphony Orchestra kunnen terecht in de multimediale
(Tannhaüser), Raimbaud (Comte Ory), Sophie Karthäuser olv. Daniel Harding in Stockholm, met het leeszaal en in de rijke (erfgoed)bibliotheek
Thésée (Hippolyte & Aricie), Dandini Sopraan Sophie Karthäuser voltooide haar Ensemble Correspondances in Parijs, van het conservatorium. Leren, maken en
(Cenerentola), Mercutio (Roméo & Juliette), studies bij Noelle Barker in de Guildhall Londen en Gdansk, met Concentus tonen komen voortdurend samen. Dat de
Guglielmo (Cosi fan tutte), Chorèbe (Les School of Music and Drama. Wereldwijd Musicus olv. Stefan Gottfried in het Kunstcampus een aantrekkelijke plek is
Troyens), il Comte Almaviva (Le nozze di gekend als een van de verfijndste Mozart- Musikverein in Wenen, en een tournee voor studenten van over de hele wereld is
Figaro), de titelrollen in Thomas’ ‘Hamlet’, interpreten, kreeg Sophie Karthäuser veel met B’Rock Orchestra olv. René Jacobs. overduidelijk, een kwart van de studenten
Monteverdi’s ‘Orfeo’, Conti’s ‘Don lof toen ze voor de eerste keer Pamina uit Sophie Karthäuser is te horen op talrijke komt uit het buitenland. De professionele
Chisciotte’ en Ulisse in ‘Il ritorno d’Ulisse Mozarts ‘Zauberflöte’ vertolkte, onder cd-opnamen. Haar cd met de Lalandes en internationale biotoop op de campus
in Patria’. Een van Degouts belangrijkste leiding van René Jacobs in De Munt, ‘Leçons de Ténèbres’ (Harmonia Mundi) stimuleert studenten om zich actief te
rollen is Debussy’s Pelléas. Als concert- alsook voor haar debuut als Susanna met Ensemble Correspondances en profileren en zich optimaal voor te
zanger was Degout onder meer te horen onder leiding van William Christie in de Sébastien Daucé uit 2015 werd bekroond bereiden op een artistieke carrière.
met het Chicago Symphony Orchestra olv. Opéra de Lyon. Daarnaast verscheen ze in met een Diapason d´Or. Haar meest www.ap.be/departement/
Riccardo Muti en het Los Angeles verschillende Mozartrollen, zoals Tamiri in recente cd ‘Kennst du das Land’, met koninklijk-conservatorium-antwerpen
Philharmonic olv. Esa-Pekka Salonen, en in het Théâtre de Champs-Élysées, Serpetta pianist Eugene Asti, verschenen bij
de Munt zong hij Mahlers in Konzerthaus Berlin, Despina en Zerlina Harmonia Mundi in 2016, bevat liederen Oxalys
‘Kindertotenlieder’ en Fauré’s ‘Requiem’ in De Munt en Ilia op het Aix-en-Provence van Hugo Wolf en werd door de internatio- Opgericht in de schoot van het Brussels
olv. Alain Altinoglu. Hij zong onder de Festival alsook in het Théâtre des nale pers warm onthaald. conservatorium in 1993, groeit Oxalys uit
baton van oa. René Jacobs, Marc Champs-Elysées samen met Jérémie tot een kamermuziekensemble met een
Minkowski, John Nelson, Raphaël Pichon Rhorer en in het Theater an der Wien, Koninklijk Conservatorium Antwerpen uniek profiel en een sterke internationale
en Charles Dutoit. Hoogtepunten van dit opnieuw onder leiding van René Jacobs. van de AP Hogeschool reputatie. Zijn oorspronkelijke bezetting
seizoen zijn de ‘Kindertotenlieder’ aan het Sinds ze de publieksprijs won op de Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen van strijkkwintet, fluit, klarinet en harp
Théâtre des Champs Elysées met het Wigmore Hall Song Competition, wordt leidt bevlogen talenten op tot unieke waaiert vaak uit tot een groter ensemble
Orchestre National de France, een Karthäuser veel gevraagd voor liedrecitals artistieke persoonlijkheden. Jaarlijks dat zo een breed repertoire en verrassen-
Europese recitaltournee met pianist Simon onder begeleiding van pianisten Graham schrijven meer dan 600 studenten zich in de projecten weet te realiseren. Oxalys
Lepper, de rol van Rodrigue in de Franse Johnson, Eugene Asti, David Lively en voor een bachelor- of masteropleiding vindt zijn basisrepertoire in de Belle
versie van Verdi’s ‘Don Carlos’ aan de Cédric Tiberghien. Daarnaast is ze een Dans, Drama, Muziek, een specifieke Epoque (1870-1930) en blikt vanuit dat
Opéra de Lyon en aan de Royal Opera veelgevraagde concertsoliste. Ze zong leraren-opleiding of een postgraduaat-op- cruciale tijdsgewricht zowel terug als
House creëert hij de rol van Lessons in onder meer met The Academy of Ancient leiding Muziek. De combinatie van al deze vooruit. Van Haydn of Mozart tot creaties
‘Love and Violence’, een opera van George Music, Collegium Vocale Gent, Les Arts opleidingen op één plek is uniek. van hedendaagse muziek: het ensemble
Benjamin en Martin Crimp. Degout is te Florissants, La Petite Bande, Akademie für Studenten kunnen naast een grondige draagt de culturele geschiedenis van
46 47Vous pouvez aussi lire
