DRAAIBOEK VOOR DE REGLEMENTERING VAN CANNABIS IN BELGIË
←
→
Transcription du contenu de la page
Si votre navigateur ne rend pas la page correctement, lisez s'il vous plaît le contenu de la page ci-dessous
DRAAIBOEK VOOR
DE REGLEMENTERING
VAN CANNABIS
IN BELGIË
S A M E N VAT T I N G
2020W ER KGROEP Patricia Bernaert (Prospective Jeunesse asbl), Martin de Duve (Univers FEDIT O BX L V Z W 2 02 0
Santé asbl), Guilhem de Crombrugghe (Prospective Jeunesse asbl), Sarah Fautré
(Liaison Antiprohibitionniste asbl), Camille Hatte (CAP-ITI asbl), Michaël Hogge (Eurotox
asbl), Alexis Jurdant (FEDITO BXL asbl), Stéphane Leclercq (FEDITO BXL asbl), Florence
Marcin (Le Pélican asbl), Bégonia Montilla (CBPS asbl), Caroline Rasson (Fares asbl),
Clémentine Stévenot (Eurotox asbl), Valentine Teller (Le Pélican asbl), Bruno Valkeneers
(Transit asbl), Nicolas Vanderlinden (Modus Vivendi asbl), Bryce Vandystadt (RAT asbl),
Rocco Vitali (Infor-Drogues asbl)
C OÖR DIN ATIE VA N DE W ER KGROEP Guilhem de Crombrugghe
R EDAC TIEC OMITÉ Guilhem de Crombrugghe (Prospective Jeunesse asbl), Sarah Fautré
(Liaison Antiprohibitionniste asbl), Michaël Hogge (Eurotox asbl), Alexis Jurdant (FEDITO
BXL asbl), Bégonia Montilla (CBPS asbl), Caroline Rasson (Fares asbl), Clémentine
Stévenot (Eurotox asbl), Bruno Valkeneers (Transit asbl), Nicolas Vanderlinden (Modus
Vivendi asbl), Bryce Vandystadt (RAT asbl)
DRAAIBOEK VOOR
OV ER FEDIT O BX L V Z W FEDITO BXL, voluit Fédération bruxelloise des Institutions
pour Toxicomanes asbl, is een koepelorganisatie erkend door de Franse
Gemeenschapscommissie (COCOF) van 29 instellingen die in Brussel actief zijn op het
DE REGLEMENTERING
vlak van voorlichting, preventie, risicobeperking, zorg, begeleiding en epidemiologie
inzake gebruik van psychoactieve middelen (alcohol, tabak en andere drugs) en VAN CANNABIS
verslavingen (met of zonder middelen).
C ONTAC T Stéphane Leclercq (directeur) – 02.514.12.60
IN BELGIË
s.leclercq@feditobxl.be – www.feditobxl.be – www.stop1921.be
S A M E N VAT T I N G
V ER A NT WOOR DELI JK E UIT GE V ER Deze tekst is gepubliceerd door FEDITO BXL vzw,
Fédération bruxelloise des Institutions pour Toxicomanes. Verantwoordelijke uitgever:
S. Leclerq (directeur), rue du Président 55, 1050 Bruxelles
AU TEUR SR EC HT Deze tekst wordt ter beschikking gesteld zoals bepaald door de
Creative Commons-licentie Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal.
DE SIGN Doris à Collerette – www.dac-collectif.be
Deze paper is een samenvatting van de collectieve werkzaamheden binnen een
werkgroep over de regulering van cannabis in België, opgezet door FEDITO Brussel.
De volledige versie (in het Frans) van dit document is online beschikbaar:
https://feditobxl.be/cannabisSinds de vorige stellingname van FEDITO BXL inzake HET GEBRUIK
cannabis in 2014 zijn er in België op dat vlak
verschillende evoluties geweest: een (zeer beperkte) VAN CANNABIS IN BELGIË
opkomst van therapeutische cannabis, een zware
gerechtelijke veroordeling van de pogingen tot
Cannabis Social Clubs, het verschijnen van CBD Na alcohol en tabak is cannabis de onveiligheid en de schadelijkheid van
meest gebruikte drug in België. On- de middelen die in omloop zijn, we-
op de cannabismarkt, enz. Op internationaal vlak
danks het verbod erop kent het ge- gens het gebrek aan controle op en re-
hebben verschillende landen hun wetgeving en hun bruik van cannabis de laatste jaren glementering van hun samenstelling.
beleid ter zake gewijzigd. duidelijk een stijgende trend bij de
Belgische bevolking : tussen 2001 en
Fundamenteel is er echter niets veranderd. De wet 2018 is de levensprevalentie van het
die in ons land drugszaken regelt viert in 2021 gebruik meer dan verdubbeld, van
haar honderdjarig bestaan (!), en nog steeds heeft 10,7% naar 22,6%. Toch blijkt dat de
meeste cannabisgebruikers slechts af
ze amper impact op het gebruik van cannabis,
en toe, en op niet-problematische wij-
verhindert ze elk toezicht op de kwaliteit van het 22,6%
ze gebruiken.
product en elke vorm van risicovermindering voor de
gebruikers, en geeft ze vrij spel aan de criminele Ondanks een relatieve tolerantie van
netwerken die deze illegale doch alomtegenwoordige de overheid jegens cannabisgebrui-
kers zijn het verhoudingsgewijs toch
markt hebben ingepalmd. 10,7%
de gebruikers die, meer dan dealers
FEDITO BXL is van mening dat het meer dan ooit of producenten, de gevolgen dragen
van de repressieve wetgeving.
hoog tijd is dat het cannabisbeleid eindelijk
aangestuurd wordt door overwegingen gebaseerd op Ook blijkt de meerwaarde die het
volksgezondheid en sociale gerechtigheid, en dat het verbod op cannabis op het vlak van
eens en voor altijd de productie, de distributie en volksgezondheid te bieden heeft meer 2001 2018
het gebruik van cannabis in België reguleert. België dan twijfelachtig. Enerzijds heeft het
LIFETIME PREVALENTIE
zo goed als geen impact op vraag en
zou hierbij inspiratie kunnen putten uit de vele CANNABISGEBRUIK
aanbod, en anderzijds verhoogt het de
en diverse experimenten in de landen die inzake
cannabis een andere koers zijn gaan varen.
4 5SCHADE VEROORZAAKT DOOR DRUGS
(100 = MAXIMUM) HET WETGEVEND KADER
IN BELGIË
De internationale verdragen en Belgi- wordt de verstrekking van therapeuti-
AlcoHol
sche wetten die het gebruik, de aan- sche cannabis geregeld.
Heroïne en verkoop en het vervoer van illegale
Crack drugs verbieden zijn talrijk, inge- De veelheid aan wetteksten, hun com-
Methamphetamine wikkeld en van repressieve aard, en plexiteit, hun variabele draagwijdte en
Cocaïne
stammen vaak uit een lang vervlogen het gebruik van begrippen die voor in-
tijdperk met andere gebruikspatronen terpretatie vatbaar zijn leiden tot een
Tabak
dan vandaag. aanzienlijke juridische onzekerheid.
Amfetamine
De interpretatie en de toepassing van
Cannabis De wet van 1921, de pijler van het Bel- de juridische teksten kan inderdaad
GHB gisch strafrecht inzake illegale drugs, verschillen naargelang de betrokken
Benzodiazepinen definieert de verschillende soorten vertegenwoordigers van politie en
Ketamine
inbreuken m.b.t. verboden middelen justitie, en de politieke strekking van
en de straffen die daaraan verbonden een geografisch gebied.
Methadon
zijn. Het koninklijk besluit van 2017 be-
Mephredone
paalt een lijst van verboden middelen,
Butaan inclusief cannabis. De omzendbrief “ HET HUIDIG
van het College van Procureurs-ge-
WETTELIJK KADER
Anabole steroïden
neraal van 2015 (herzien in 2018) geeft
Extasy
SCHEPT JURIDISCHE
richtsnoeren voor de interpretatie van
Qat ONZEKERHEID: DE
deze wetgeving door het openbaar mi-
LSD
nisterie.
WET MOET KLAAR EN
Schade aan derden (54)
Buprenorfine DUIDELIJK ZIJN, ZODAT
Schade aan gebruiker(46)
Paddo Daarnaast zijn in de huidige wetgeven- EENIEDER KAN WETEN
0 10 20 30 40 50 60 70 de context CBD-producten die minder OF HIJ/ZIJ ZE AL DAN
dan 0,2 % THC bevatten toegelaten, en NIET OVERTREEDT. ”
BRON “Scoring drugs”, The Economist, data from “Drug harms in the UK: a multi-criteria decision analysis”, by David Nutt,
Leslie King and Lawrence Phillips, on behalf of the Independent Scientific Committee on Drugs. The Lancet. 2010 Nov 6
6 7MOGELIJKE ALTERNATIEVEN HET THERAPEUTISCH GEBRUIK
VOOR HET VERBOD VAN CANNABIS
In het buitenland zien we al enkele elders werkt ; er moet dus rekening Tot ze werd verboden door het En- aangesproken door ontgoochelde pati-
jaren verschillende wijzigingen in het gehouden worden met de specifieke kelvoudig Verdrag inzake verdovende ënten die zich dubbel gestraft voelen;
drugsbeleid. Verbod zonder meer is kenmerken van elk land. Bovendien middelen van de Verenigde Naties van daarom verzoeken wij de Belgische
niet langer de enige pijler op interna- is het noodzakelijk om de beleidsver- 1961 maakte de cannabisplant deel overheid om zonder uitstel de toegang
tionaal vlak. Er worden alternatieven anderingen in wetten om te zetten om uit van de Westerse farmacopee. De tot medicinale cannabis open te trek-
uitgewerkt en geïmplementeerd om een zekere continuïteit te waarborgen ontdekking van het endocannabino- ken. De overheid zou inspiratie kunnen
antwoorden te bieden die gebaseerd voor het gevoerde beleid. Tenslotte is ïdensysteem bij de mens in de jaren putten uit de ervaring in talrijke andere
zijn op gezondheid en mensenrechten, geen enkel model volmaakt, en vergt 1990 wakkerde de interesse van de (buur)landen, zoals Nederland of Duits-
en niet enkel meer op de criminalise- de implementatie ervan regelmatige wetenschap opnieuw aan. Er volgde land, en haar burgers toegang geven tot
een groot aantal studies over thera- gecontroleerde cannabis om hun acute
ring van gebruikers. evaluaties en aanpassingen.
peutisch gebruik van cannabis, waar- en/of chronische pijn te verlichten, of
van vele vandaag nog lopende zijn. om de neveneffecten van medische be-
Er bestaan verschillende soorten ge-
Vele recente studies hebben het po- handelingen te verzachten, in plaats van
doogbeleid, zoals de coffee shops in
sitief effect van cannabis aangetoond het vervullen van deze behoefte aan de
Nederland, de Cannabis Social Clubs
voor diverse aandoeningen, onder an- zwarte markt over te laten.
in Spanje, of het Portugese decrimi-
dere inzake pijnbestrijding.
naliseringsmodel, maar ook modellen Er dient erop te worden gewezen dat
“ DE CANNABISMARKT
van legalisering/regulering van can- De internationale gemeenschap is op- deze patiënten soms wel degelijk over
nabis voor recreatief gebruik, zoals in REGULEREN KOMT gedeeld in staten die ervoor kozen om een medisch voorschrift beschikken,
Uruguay, of in sommige staten van de NIET NEER OP op basis van deze wetenschappelijke maar dat het hen wettelijk onmoge-
VS en in Canada. BEVORDEREN VAN kennis programma’s te implementeren lijk is om hun medicatie in België te
om toegang te verlenen tot medicinale verkrijgen of in te voeren, zelfs als ze
OF AANZETTEN TOT
Het feit dat deze verschillende mo- cannabis, soms in strijd met internati- overwegen om zich (legaal) te bevoor-
dellen naast elkaar bestaan toont aan
GEBRUIK. ” onale verdragen, en andere staten die raden bij een apotheker in een buur-
dat drugsgebruik erg cultureel getint nog menen dat de risico’s bij therapeu- land. Met andere woorden, België wei-
is, en dat een model dat in het ene tisch gebruik van cannabis zwaarder gert de toegang tot haar grondgebied
land bruikbaar is niet noodzakelijk wegen dan de voordelen. België maakt van medicatie waarvoor betrokken
deel uit van deze tweede groep. Onze patiënten in Nederland of Duitsland in
gespecialiseerde sector wordt vaak aanmerking zouden komen.
8 9VOORGESTELDE BASISPRINCIPES PREVENTIE,
VOOR HET ONTSTAAN RISICOBEPERKING EN ZORG
VAN EEN BELGISCH MODEL
De regulering van de cannabismarkt valt als met tabak en alcohol, en dat We herinneren eraan hoe belangrijk staat stellen hun gezondheid in eigen
is een beleidsinstrument waarmee de fors tegenwicht biedt aan de druk van- het is om de regulering van de canna- hand te nemen, bakens uitzetten voor
volksgezondheid bevorderd kan wor- uit de industrie, onder andere door te bismarkt gepaard te laten gaan met een verantwoord cannabisgebruik, en
den en waarmee de losgeslagen drug- voorzien in een niet-commercieel pro- een algemene uitbreiding van de stra- aldus problematisch gebruik beperken.
strafiek kan worden bestreden. ductie- en distributiekanaal. tegieën voor gezondheidsbevordering Specifieke acties naar de meest kwets-
zoals verslavingspreventie en risico- bare groepen toe moet eveneens wor-
Het is echter een evenwichtsoefening, Het model dat we hier voorstellen beperking. De vermenigvuldiging van den uitgebreid, gespecialiseerde zorg-
waarbij enerzijds een legaal aanbod combineert een niet-commercieel, boodschappen en maatregelen ter be- en behandelingsvoorzieningen moeten
moet kunnen ontstaan dat voldoende een commercieel en een medicinaal vordering van de gezondheid moet in- worden ondersteund, en huisartsen
is om tegemoet te komen aan de be- circuit, waarbij de staat zich voorziet dividuen en gemeenschappen beter in moeten hierbij betrokken worden.
staande vraag en vermeden moet wor- van de nodige instrumenten om pro-
den dat gebruikers zich blijven wenden ductie, distributie en eindprijs van
tot de zwarte markt, terwijl anderzijds cannabis te sturen. Niet-gereguleerde Niet-gereguleerde
illegale markt legale markt
SOCIALE EN SANITAIRE SCHADE
wordt gefocust op volksgezondheid.
De strikte omkadering van het com-
Evolutie van Evolutie van het tabaks-
merciële circuit en het bestaan van een
“ DE REGULERING VAN DE het cannabisbeleid en alcoholbeleid
niet-commerciële as waarborgen een
CANNABISMARKT IS EEN
focus op volksgezondheid doorheen
BELEIDSINSTRUMENT OM
het hele systeem. Onder ‘niet-com-
DE VOLKSGEZONDHEID
merciële as’ verstaan we een verster-
TE BEVORDEREN
king van de strategieën voor gezond-
EN DE SMOKKEL TE heidsbevordering et risicobeperking, SPECTRUM VAN BELEIDSOPTIES
BESTRIJDEN. ” het kweken voor persoonlijk gebruik
en het omkaderen van de Cannabis Totaal verbod Strikte juridische regulering Commerciële
vrije markt
Een overzicht van de verschillende Social Clubs. We suggereren eveneens
Verbod met schadebeperking/ Soepele
modellen die op internationaal vlak een aantal bakens voor het implemen- decriminalisering marktregulering
reeds bestaan pleit voor een model teren van een model voor Cannabis So-
BRON A spectrum of policy options available, adapted from an original concept by John Marks, dans Howto Regulate Cannabis A Practical Guide, p. 28 Transform Drug Policy
dat niet in dezelfde vergissingen ver- cial Clubs in België. Foundation, 20
10 11AANBEVELINGEN AANBEVELINGEN
— E
en diepgaande wijziging van de wetgeving, minstens productievergunningen: één voor de door de staat
decriminalisering van alle gedragingen in verband met erkende industriële actoren, één voor de Cannabis
het persoonlijk gebruik van cannabis (bezit, aankoop, Social Clubs en kleine producenten, en één voor
transport, kweek,…), en een aanpassing van het de producenten van medicinale cannabis. Elk
organisatorisch kader om cannabis te reguleren met een type vergunning gaat gepaard met een specifiek
focus op volksgezondheid.
lastenboek dat een aantal al dan niet dwingende
regels bepaalt. De staat zet de nodige controle-
— Omkadering van het gebruik van cannabis instrumenten op, onder andere inzake de kwaliteit
van cannabis;
· Behoud van een wettelijk verbod voor minderjarigen;
· V
erwerkingsvergunningen voor het omkaderen van
· B
eperking van het gebruik in de openbare ruimte,
de productie van de verschillende nevenproducten
onder andere op niet-overdekte publieke plekken of in
van cannabis;
de nabijheid van plaatsen waar minderjarigen komen;
· D
istributievergunningen: drie soorten vergunningen
· I nvoeren van gebruiksgelegenheden die
beheerd worden door private actoren of zijn beschikbaar, voor commerciële actoren, voor
middenveldorganisaties, en in het kader van Cannabis Cannabis Social Clubs en voor apothekers;
Social Clubs (voor de leden); · V
erbod op elke vorm van reclame, marketing of
· B
eperking van de hoeveelheden die men mag sponsoring;
aankopen en bezitten;
· O
pleggen van etiketteringsregels voor een optimale
· C
ontrole op de THC-concentraties van de informatie voor gebruikers;
verschillende cannabisproducten (bloesem, olie,
· O
pleggen van traceerbaarheid doorheen de hele
e-liquid, enz.) en navenante aanpassing van de prijs,
packaging en risicobeperkingsboodschappen; keten, van producent tot gebruiker, om verduistering
van producten en planten richting zwarte markt te
· B
eperking van het cannabistoerisme door het
voorkomen;
bepalen van een maximumhoeveelheid per persoon
en per dag voor niet-inwoners. · Toelating van online verkoop gerund door de staat;
· Toelating van thuiskweek;
— Omkadering van het productie- en distributiesysteem
· H
erintegratie in de legale markt van sommige
· Invoering van verschillende types actoren van de zwarte markt.
12 13AANBEVELINGEN AANBEVELINGEN
— Bevordering van de toegang tot medicinale cannabis · O
pleggen van een lastenboek inzake productie en
verwerking: opzetten van controleprocedures, onder
· I nspraak voor de begunstigden: de uiteindelijke andere inzake kwaliteit van de cannabis;
begunstigden van dit programma, alsook
patiëntenorganisaties en de gespecialiseerde sector · Beperking van het aantal leden per club;
inzake drugs moeten doorheen het hele proces · T
oelating voor de clubs om gebruiksgelegenheden in
worden betrokken en geraadpleegd; te richten;
· U
itbreiding van de doelgroepen: medicinale cannabis · V
oorlichting en opleiding van de werknemers van de
moet worden opengesteld voor iedere persoon die clubs inzake verslavingspreventie en risicobeperking.
lijdt aan een aandoening die met dit type behandeling
behandeld of verlicht kan worden;
— B
evordering van een globale persoonsgerichte aanpak
· O
pleiding van zorgverleners: opleiding en sensibilisering van cannabisgebruik met aandacht voor lichamelijke,
van zorgprofessionals moet leiden tot een betere psychische en sociale gezondheid.
voorschrijving en verstrekking van de producten;
· U
itbreiding van het beleid inzake
· P
rijscontrole en terugbetaling door de gezondheidsbevordering, verslavingspreventie en
ziekteverzekering om de toegankelijkheid van risicobeperking naar gebruikers en publiek toe;
behandelingen en producten te garanderen;
· O
ndersteuning van specifieke preventieve acties gericht
· F
inanciering en ondersteuning van onderzoek: op minderjarigen, jongvolwassenen en risicogroepen
wetenschappelijk onderzoek verschaft beter inzicht (kwetsbare personen, zwangere vrouwen,…);
in de effecten, toepassingen en voordelen van de
verschillende cannabinoïden die cannabis bevat; · B
evordering van intersectoriële samenwerking
tussen de gespecialiseerde sector en de
· T
oelating van thuiskweek om de autonomie van verschillende betrokken actoren;
patiënten te bevorderen en hen de vrijheid te geven
om zelf de beste behandeling te kiezen. · U
itbreiding van gespecialiseerde zorg- en behande-
lingsvoorzieningen inzake problematisch gebruik;
— B
evordering van een niet-commercieel aanbod, met · Uitbreiding van bijscholing voor huisartsen;
erkenning van en een wetgevend kader voor Cannabis · U
itbreiding van netwerken voor samenwerking
Social Clubs tussen huisartsen en gespecialiseerde actoren;
· T
oekenning van productie- en · U
itbreiding van de toegankelijkheid van de zorg d.m.v.
verwerkingsvergunningen aan de clubs; digitale tools.
14 15AANBEVELINGEN
— O
pzetten van een controleorgaan belast met het
coördineren van de gegevensverzameling inzake
verbouwd areaal en hoeveelheden cannabis in
omloop, het bepalen van regels inzake gebruik,
productie verwerking en distributie, het toekennen van
vergunningen aan de verschillende erkende actoren, en
het opstellen van het prijs- en belastingbeleid.
— De gegevensverzameling organiseren voor het meten
en evalueren van de effecten van een regulering van
cannabis inzake volksgezondheid, economie, prevalentie
van het gebruik, enz., met het oog op het aanpassen
van de getroffen maatregelen en het verbeteren van de
beleidshervorming.
— D
e hervorming op continue basis evalueren: de
regulering van cannabis moet regelmatig geëvalueerd
worden op basis van de verzamelde gegevens om
indien nodig aanpassingen door te voeren, monopolies
te voorkomen en toekijken op het bereiken van de
doelstellingen inzake volksgezondheid.
16Vous pouvez aussi lire
