Beter bereikbaar in een drukkere stad - Concept vervoerplan bij start Noord/Zuidlijn
←
→
Transcription du contenu de la page
Si votre navigateur ne rend pas la page correctement, lisez s'il vous plaît le contenu de la page ci-dessous
Beter bereikbaar in een drukkere stad Concept vervoerplan bij start Noord/Zuidlijn
Beter bereikbaar in een drukkere stad Concept vervoerplan bij start Noord/Zuidlijn
Inhoud
Voorwoord 06
01 Inleiding en proces 08
02 Van Vervoervisie naar Vervoerplan 14
03 De Noord/Zuidlijn 22
04 Noord 28
05 Centrum 36
06 Zuid 44
07 West 50
08 Oost 58
4
Factsheets 2016
09 Amstelveen/Buitenveldert 62
10 Diemen/ Watergraafsmeer 68
11 Routes, Lijnnummers en Frequenties 74
5
Voorwoord
Beste lezer,
Voor u ligt een historisch Vervoerplan. Niet eerder in de 116-jarige
geschiedenis van GVB veranderden zoveel lijnen van nummer of
route. De komst van de langverwachte en broodnodige Noord/
Zuidlijn in de zomer van 2018 biedt de mogelijkheid om het
gehele Amsterdamse OV-netwerk op een uitgekiende manier te
renoveren. Onder de grond én boven de grond. Een duidelijk en
robuust OV-netwerk is immers van levensbelang voor de stad.
Een mobiele stad is cruciaal voor een bloeiende economie en een
prettig leefbare omgeving.
Dankzij de renovatie van het OV-net is GVB beter in staat de
toenemende drukte in Amsterdam te blijven opvangen en meer
reizigers sneller naar meer bestemmingen te brengen. De oude
kronkelige spinnenwebstructuur van het net wordt veranderd in
een helder visgraatmodel, met de Noord/Zuidlijn als backbone.
Overigens verandert zeker niet alles; de helft van het netwerk blijft
zoals het is.
Een Vervoerplan is een omvangrijke en minutieuze puzzel.
De kaders van de puzzel liggen vast. Die zijn helder omschreven
door de opdrachtgever van GVB, de Stadsregio Amsterdam.
Binnen de kaders hebben we de stukjes, samen met alle
belanghebbenden, zo goed mogelijk in elkaar gelegd. Zodat zoveel
mogelijk reizigers voordeel hebben van het nieuwe netwerk.
6 Voorwoord
Factsheets 2016
“Reizen met het OV wordt dankzij
dit plan sneller en meer rechttoe
rechtaan.”
Iedereen tevreden stellen met het nieuwe OV-net kan helaas niet.
Ons doel is om zoveel mogelijk reizigers comfortabel naar hun
bestemming te brengen met steeds minder subsidie. Met dit
Vervoerplan doen we dat. We verbeteren onze dienstverlening en
houden de stad mobiel.
Reizen met het OV wordt dankzij dit plan sneller en meer rechttoe
rechtaan. Amsterdam wordt beter verbonden en Amsterdam
wordt letterlijk en figuurlijk steeds meer een echte metropool.
Dat is logisch want de metro kan de meeste mensen tegelijk
vervoeren en heeft geen last van de drukte op straat. Trams,
bussen en veren blijven echter van groot belang voor veel
reizigers.
De invoering van het nieuwe OV-net laat nog eventjes op zich
wachten. Tot 22 juli 2018 om precies te zijn: de dag waarop
de Noord/Zuidlijn officieel in gebruik wordt genomen en de
zomerdienstregeling van GVB ingaat. De tussentijd gaan we
gebruiken om al onze reizigers; Amsterdammers, bezoekers,
forenzen en toeristen uitgebreid voor te lichten over de
veranderingen en de gevolgen voor hun reis door Amsterdam.
Met vriendelijke groet,
Alexandra van Huffelen, algemeen directeur GVB
7
01
Inleiding en proces
Voor u ligt het Vervoerplan Noord/Zuidlijn. Een bijzonder vervoerplan waarbij de
nieuwe metrolijn in het ov-netwerk van Amsterdam is opgenomen. De Noord/
Zuidlijn biedt de kans op een nieuwe inrichting van het openbaar vervoer in
Amsterdam. Een netwerk dat goed aansluit op de ontwikkelingen en groei van
de stad. Niet alleen voor het openbaar vervoer zoals metro, tram en bus, maar
vooral voor reizigers. Hiervoor is een breed proces van inspraak ingericht. De
uitkomst is dat veel reizigers straks sneller op hun bestemming zijn. Ondanks
dat dit soms een extra overstap vergt.
Wie gaat waarover in de
vervoerwereld?
De Stadsregio Amsterdam is eindverantwoordelijk Vervolgens zijn de vervoerders aan zet om een
voor het openbaar vervoer en stelt de ‘spelregels’ op. vervoerplan op te stellen dat zowel aan de wensen
Dit zijn eisen waaraan GVB minimaal moet voldoen. van de reizigers voldoet als aan de spelregels van de
Het eisenpakket, Programma van Eisen en Lijnennet- Stadsregio. In een vervoerplan staan de routes, haltes
visie, geldt als een politiek/maatschappelijk contract en frequenties voor elke metro, -tram en buslijn. De
dat de Stadsregio afsluit voor gemeenten, inwoners, vervoerder stemt het vervoerplan van tevoren af met
bedrijven, instellingen, reizigers en aangrenzende de gemeente als wegbeheerder en daarmee eigenaar
overheden. van de infrastructuur. Datgene wat de vervoerder
voorstelt in het vervoerplan moet uiteraard mogelijk
Stadsregio Amsterdam zijn qua infrastructuur, denk hierbij aan de belasting
opdrachtgever openbaar vervoer
van kruispunten of een extra halte.
GVB De Stadsregio toetst het vervoerplan aan de
vervoerder
beleidskaders (onder andere Programma van Eisen en
Lijnennetvisie) en stelt deze plannen vervolgens vast.
De Stadsregio, de vervoerders en gemeenten
spannen zich gezamenlijk in om de vervoerplannen,
die voortvloeien uit de beleidskaders, te realiseren.
Gemeente
wegbeheerder
< Figuur 1
8 Inleiding en proces
Factsheets 2016
Inleiding en proces
De spelregels voor een vervoerplan
Het Vervoerplan moet voldoen aan spelregels De Lijnennetvisie2 geeft extra kaders waaraan het
(beleidskaders). De belangrijkste twee zijn het vervoerplan moet voldoen. Dit zijn eenmalig extra
Programma van Eisen en de Lijnennetvisie. spelregels voor het nieuwe lijnennet met de Noord/
Zuidlijn en geldt voor alle vervoerders binnen de
In het Programma van Eisen1 en de Stadsregio Amsterdam. In de Lijnennetvisie staan
Concessieafspraken staan enerzijds eisen over de keuzes beschreven van het dagelijks bestuur van
bijvoorbeeld maximale loopafstanden, minimale de Stadsregio. Deze hebben betrekking op een goed
frequenties per woon- en werkgebied en maximale evenwicht tussen de bereikbaarheid, attractiviteit van
reistijden naar knooppunten. Anderzijds zijn het openbaar vervoer in de stadsregio en de betaal-
er afspraken over de minimale kwaliteit, met baarheid ervan.
klanttevredenheid als belangrijkste indicator, waarbij
rituitval, punctualiteit en reisinformatie tevens Voorbeelden hiervan zijn het minimaliseren van
goed moeten zijn. Tegelijkertijd zijn afspraken parallelliteit, het vermeerderen van oostwest
gemaakt over exploitatiesubsidie: GVB wordt door verbindingen en stoppen met rijden van GVB-bussen
bezuinigingen vanuit de Rijksoverheid gekort in de door de IJtunnel. Oftewel, het zoveel mogelijk
exploitatiesubsidie, van 100 miljoen in 2014 naar gebruikmaken van de voordelen van de Noord-Zuidlijn.
circa 36 miljoen in 2024. Dit betekent dat GVB tegen Hiermee wordt de metro de ruggengraat van het
lagere kosten meer reizigers moet vervoeren. netwerk.
Meer informatie over de overige beleidskaders staat
op de website van de Stadsregio:
www.stadsregioamsterdam.nl/pagina/20160121-
concessie-amsterdam
1
eer informatie: www.stadsregioamsterdam.nl/pagina/20160121-concessie-amsterdam
M
2
Meer informatie: www.stadsregioamsterdam.nl/pagina/20160131-ov-lijnennetvisie
9
01
Grote betrokkenheid van
stakeholders en reizigers
Deze grote, impactvolle netwerkwijziging vraagt Na iedere consultatieronde volgt een
om een uitgebreider consultatieproces dan een terugkoppeling en een toets, alvorens de
regulier vervoerplan. GVB heeft daarom gekozen zeer volgende consultatieronde (totaal drie stuks) te
breed in gesprek te gaan met reizigers, bewoners, starten. In totaal hebben drie consultatierondes
belangenorganisaties en stakeholders. plaatsgevonden waarbij voor een regulier
Daarnaast is in de gemeenteraad van Amsterdam een vervoerplan sprake is van (slechts) één consultatie.
motie aangenomen waarin staat dat GVB reizigers GVB heeft tijdens deze consultaties de belangen
proactief informeert en betrekt bij de totstandkoming en wensen van alle stakeholders ontvangen en
van het vervoerplan. Dit heeft geresulteerd in een toelichting kunnen geven op mogelijke keuzes.
iteratief-consultatieproces:
Ontwerp Ontwerp Ontwerp Terugkoppeling
Consultatie 1 Consultatie 2 Consultatie 1
hoofdstructuur totaalnetwerk concept plan Voorleggen aan
Plan van Aanpak Hoofdstructuur totaalnetwerk
door GVB door GVB door GVB Stadsregio
< Figuur 2
Stakeholders
De geconsulteerde partijen staan hiernaast
vermeld. In ruim 150 gesprekken heeft GVB
de verschillende partijen betrokken bij de ov
plannen. Ter vergelijking: voor een regulier
vervoerplan zijn dat ongeveer 15 gesprekken.
Consultatie partijen
Gemeente Amsterdam:
Al snel werd duidelijk dat op sommige punten Reizigers
(=V&OR, MeT, WVA, CVC)
de meningen sterk verschillen. Terwijl de ene
Bewoners en forenzen
doelgroep meer belang heeft bij een snellere Gemeente Amstelveen
reistijd, is het voor de ander weer fijner als de Alle stadsdelen (7x)
Gemeente Diemen
halteafstanden korter zijn. Al deze belangen Amsterdam Marketing
heeft GVB verzameld en inzichtelijk gemaakt. Gemeente Ouder Amstel
Het is aan GVB deze belangen af te wegen Reizigers Advies Raad
Streekvervoerder EBS
om tot een optimaal netwerk te komen. Dit Maatschappij voor beter OV
Streekvervoerder Connexxion
betekent dat veel reizigers er in het nieuwe
Oogvereniging
netwerk er op vooruit gaan. Zij bereiken Busbestuurders
gemiddeld sneller hun bestemming. Port of Amsterdam
Trambestuurders/conducteurs
Schiphol Airport
GVB klantenservices
Onafhankelijke experts
Reizigers panel GVB
Experts HTM en RET
GVB infrastructuur experts
ASVA-studenten
GVB exploitatie experts
Young OV Professionals
< Figuur 3
10 Inleiding en procesFactsheets 2016
Inleiding en proces
< Figuur 4
Reizigers
Naast de sessies met stakeholders heeft GVB vier
‘Puzzel mee met GVB’ sessies georganiseerd
in Pakhuis de Zwijger (3x) en in stadsdeel Noord
(1x). Deze bijeenkomsten waren openbaar en voor
iedereen toegankelijk. Tijdens deze bijeenkomsten
is het interactieve Bus Netwerkspel gespeeld.
Iedereen bouwt zelf zijn of haar netwerk met inzicht
in kosten, opbrengsten en maatschappelijke impact.
Het netwerkspel is meer dan 150 keer gespeeld en
gaf inzicht in bepaalde dilemma’s: wilt u liever vaker
rijden maar minder fijnmazig of juist wel fijnmazig
maar niet zo vaak? En waarom dan? De algemene
conclusie is dat de meningen zeer verdeeld zijn, vaak
is de uitkomst 50/50.
< Figuur 5 Bus Netwerkspel
Daarnaast is ook een online enquête uitgezet.
Maar liefst 1700 reizigers hebben met onze dilemma’s
gepuzzeld. Dat keuzes niet eenvoudig zijn, werd
duidelijk bij de beoordeling van de resultaten. Geen
van de geschetste mogelijkheden gaf een duidelijke
voorkeur.
Ten slotte heeft GVB diverse onafhankelijke, openbaar
vervoerdeskundigen geraadpleegd om wekelijkse
feedback te geven. Alle uitkomsten helpen GVB
met het in gebruik nemen van een goed doordacht
netwerk op 22 juli 2018.
1101
Hoe worden keuzes gemaakt?
De Stadsregio geeft de spelregels. De consultatie- Helaas is er geen wiskundige formule of slimme
rondes leveren belangen, wensen en tips. GVB computer die deze afweging kan maken omdat het
voegt daaraan extra kennis en reizigersdata toe een mix is van objectieve en subjectieve argumenten.
van huidige en toekomstige situaties. Deze drie Daarom heeft GVB de volgende maatregelen
componenten vormen de basis voor elke keuze. genomen om elke keuze transparant te maken en
zorgvuldig af te wegen vanuit algemeen belang:
Reizigerssimulatie
Spelregels
van Stadsregio
Onafhankelijke
experts
Toetsing wekelijkse
voortgang
GVB experts
Reizigers data Onafhankelijke
2nd opinion
Stakeholders Informele toetsing
afstemming bij experts
(bijv. van andere
vervoersbedrijven) > Figuur 6
Tot 22 juli 2018
De startdatum van dit vervoerplan is gekoppeld aan infrastructuur verandert of frequentiewijzigingen
de startdatum van de Noord/Zuidlijn. Beide gaan om in te spelen op de toenemende vervoervraag.
in op 22 juli 2018. Tot die tijd blijft zoveel mogelijk
gelijk aan de huidige situatie. Reizigers zitten immers Naar verwachting maakt GVB een vervoerplan geldig
niet te wachten op extra wijzigingen vlak voor de tot 22 juli 2018, gebaseerd op het huidige netwerk.
netwerkswitch. Daarom worden alleen noodzakelijke Maar het tramnetwerk loopt tegen de grenzen aan
wijzigingen gedaan zoals routewijzigingen omdat de van het aantal reizigers in het centrum. De drukte
12 Inleiding en procesFactsheets 2016
Inleiding en proces
Foto Ge Dubbelman/Hollandse Hoogte
in Amsterdam centrum blijft toenemen, dus lijnen en op welke momenten kan en moet worden
moeten nog vaker gaan rijden. Meer trams zijn bijgestuurd.
op korte termijn helaas niet beschikbaar. Niet in
Amsterdam, maar ook niet te huur of te koop Uiteraard worden ook noodplannen gemaakt.
ergens in de wereld voor de komende jaren. Deze gelden in situaties waarbij bijvoorbeeld
Ergens vaker rijden betekent dus ergens anders onderdelen in het netwerk niet functioneren
minder vaak. Dit stelt GVB voor moeilijke keuzes. zoals gepland of waarbij sprake is van mogelijke
kinderziektes bij de start van de Noord/Zuidlijn.
Deze plannen maken geen onderdeel uit van
Evaluatie en bijsturing het vervoerplan, maar liggen klaar bij de centrale
verkeersleiding op 22 juli 2018 en zijn afgestemd
Op 22 juli 2018 gaat de Noord/Zuidlijn en het nieuwe met de andere vervoerders EBS en Connexxion.
tram- en busnetwerk rijden. Met grote zorgvuldigheid
is een vervoerplan gemaakt waarbij vraag en aanbod De genoemde frequenties in dit vervoerplan
zo optimaal mogelijk op elkaar zijn afgestemd. Noord/Zuidlijn zijn een inschatting van de
Echter, een plan maken voor de nabije toekomst blijft toekomstige vervoerstromen op basis van de
een voorspelling. Hier houdt GVB rekening mee. kennis van vandaag. De ontwikkelingen staan
Daarom stelt GVB een apart plan op om flexibel te echter niet stil. Daarom toetst GVB begin
kunnen bijsturen indien nodig. In dit plan wordt o.a. 2018 de frequenties nogmaals aan de actuele
beschreven hoe stakeholders worden betrokken situatie. •
1302
Van Vervoervisie
naar Vervoerplan
Het is druk in Amsterdam en het wordt steeds drukker. Meer inwoners, meer
forenzen, meer bezoekers. Kortom: meer reizigers. Daarnaast wordt er flink
verbouwd en gebouwd in de stad.
De Noord/Zuidlijn is een belangrijke uitbreiding van het ov-netwerk in de stad.
Za
an
Reizigers reizen dan sneller naar meer bestemmingen in Amsterdam.
1
Zuidwestplas
Kerkebreek
Ou
de
Ha
ve
O o s t-
kerke-
breek
1
Zuidwestplas
Kerkebreek O o s t-
kerke-
breek
lo ot n lo ot
lk s lk s
Tw i s k e
Tw i s k e
Ko Ko
Vi jf h o e kp a rk
Vijfhoekpark Vi j f h o e k p a r k
Vijfhoekpark
n-
Knooppunt Knooppunt
v e nss e
Noorder Coenplein Noorder Coenplein
Zi
Zi
IJ-plas IJ-plas
jk
jk
ha
an
an
aa
1. Vervoervisie
aa
l G
l G
Noo Noo
rdze
ekan
rdze
ekan
paardentram gericht is op CS. Deze worden
al
al
aal
De ruimtelijke ontwikkeling van stad aal
kana
kana
aangevuld met enkele oost-west lijnen.
uw
uw
J . v.
J . v.
Ca re Ca re
e Go
e Go
n ds
n ds
l Re yn l
ie rs zh ie rs zh
gaat door
Nie uw
Nie uw
av en av en
Coentunnel Coentunnel
la
la
In deze kaarten zijn als voorbeeld de routes van
R ie b
R ie b
ol
ol
h h
ord ord
-
-
n x
n x
No No
ve nc
ve nc
Petroleum- Petroleum-
eec
eeck
Zi
Zi
ha eli
ha eli
haven haven
tram 1, tram 9, tram 7 en 10 getekend. Deze lijnen
jk
jk
We
khav
an
an
ss
ss
have
aa
aa
U
U
l
l
C C
I
I
oe oe
en
sth
nh nh
De structuur van het Amsterdamse openbaar rijden in het huidige netwerk bijna dezelfde route als
n
av av
en en
ave
n So n t h a v e n
vervoernetwerk is al ruim 100 jaar hetzelfde. de paardentram in 1900. Uiteraard zijn de lijnen wel
n
Onderstaande kaarten uit 1900 (kaart 1) Bosporushaven
Vl
en 2016 verlengd door de uitbreiding van de stad, denk aan
Vl
H
H
aven ot ot
ha ha
e
e
ve ve
M in v e n
M in v e n
n n
t
t
(kaart 2) laten zien dat het netwerk al sinds de Westelijke Tuinsteden en Oost-Watergraafsmeer.
ha
ha
IJ
IJ
erv
erv
en Suezhaven
a-
a-
Ho u t - Ho u t -
l
l
B
Baaan- B
Baaan-
ds k ana a
ds k ana a
havens Jo havens Jo
ha akkers- ha akkers-
n n
Hornhaven
va
n park va
n park
M Ha
Beringhaven
Noorder- M Ha N o o r d e r-
lan
lan
ss ss
elt elt
ka ka
hol
hol
na park na park
al al
ord
ord
Kaart 1: 1900 Kaart 2: 2016
No
No
Station
M Station
MW. H . V l i e g e n b o s Schelling- W. H . V l i e g e n b o s Schelling-
wouder- wouder-
terdijk Sloterdijk breek breek
Westerpark Noord Westerpark Noord
We ste rdok
We ste rdok
Westerpark
w esterpark Zijk We
westerpark Zijk
ana ana
al K al K
vaart
We s
We s
te lij k
te lij k
Oranjesluizen O
Centraal Station
Het IJ Schelling - Centraal Station
Het IJ
M ar kt
M ar kt
wouderbru g
d y park Gerbrandypark
Ge
M M M IJ h a v e M
ka na
ka na
IJ h
w Nieuw ave
n n
al
al
t West West West
E rasmus- s-
E r a s m u s-
park Ooster- rtsh ave n
p aEr k Ooster- E rtsh ave
n
Zeeburgertunnel
M Dam
Centrum dok M Piet Heintunnel
Dam
Centrum dok Piet Heint
M M
Entrepothaven
Buiten-I Entrepothaven
Rembrandtpark M Sloter- Artis Rembrandtpark M Artis
Rembrandt- Rembrandt-
Bin
Bin
M M
nen
nen
Leidseplein plas Leidseplein
-
-
Am
Am
park park
M M
ste
ste
Oosterpark
Oo
O o s t e r- Muiderpoortstation Flevo- Oosterpark
Oo
O o s t e r- Flevo-
l
l
Ni e u we
park park park park
n Station Di e p
n Lelylaan
M Vondelpark M u s e u m- M Vondelpark Nesciobrug
Mu s e u m-
Vondelpark plein Vo n d e l p a r k plein
Museum- Museum-
plein Sarphati- M plein Sarphati- M
park park
Zuid Station Zuid Station
Am
Am
Science Park Science Park
Di e m e r p a r k
M M
st
st
P
Paark P
Paark
el
el
r
Frankendael A Frankendael
m
M M
Amstel Amstel
Station Diemen
M Station
1 M Station
< Figuur 7
Beatrix- Be a t r i x -
Stadionplein park
pa Stadionplein park
pa
Knooppunt Knooppunt
De Nieuw e M De Nieuw e M
14 Meer Van
M
Vervoervisie
Station
naar
M Vervoerplan Meer
W ee
M Station
M W ee
Zuid M sp er
tr ek
va ar Zuid M sp er
tr ek
va ar
t t
Station Station
Du
Du
iv e
iv e
Rai Rai
nd
nd
PEN-bos
D
Dee Oeverlanden
re c
re c
M M W
ee
l
l
h ts
h ts
Nieuwe sp
te
te
s er s
Am Am
e V
e V
t
a
aFactsheets 2016
Van Vervoervisie naar Vervoerplan
< Figuur 7 Eén bestuurder kan met een metrovoertuig 960 reizigers naar hun plaats van bestemming brengen. Met een tram is dat 136 reizigers. Een bus 104 (geleed) en
76 (standaard). De metro is dus met stip het efficiëntste vervoermiddel bij grote reizigersstromen
Waar de routes gelijk bleven, heeft de stad zich • Metro als ruggengraat van het systeem
daarentegen behoorlijk ontwikkeld in de afgelopen Elke euro kan maar één keer worden uitgegeven.
100 jaar: Het centrum wordt steeds groter, de Daarom wordt voortdurend gezocht naar de manier
Zuidas ontwikkelt zich als tweede knooppunt van waarop de meeste reizigers profiteren van die ene
Amsterdam, werkgelegenheid verplaatst naar euro. En dat kan als grote reizigersstromen kiezen
stationslocaties, de IJ-oevers laten een flinke voor de (efficiëntere) metro. Dan kunnen parallelle
ontwikkeling zien, de stad wordt aantrekkelijker tram- of busroutes minder vaak rijden. Dit bespaart
voor bezoekers, bedrijventerreinen worden onnodige en dure parallelliteit en daarmee dubbele
getransformeerd tot gebieden waar wonen en werken kosten. Een reiziger koopt ten slotte maar één
samen gaan, etc. De functies van gebieden wijzigen kaartje van A naar B. Dit kan per tram of metro,
en blijven voortdurend wijzigen om de groeiende beide opties volledig in stand houden is onnodig
populatie te kunnen blijven huisvesten en bedrijven kostbaar.
en instellingen bereikbaar te houden1:
De kosten die hiermee worden bespaard, komen
De komst van Noord/Zuidlijn is het moment om de ten goede aan nieuwe lijnen of bestaande drukke
ruimtelijke ontwikkeling (de vraag) en het openbaar lijnen die dan vaker kunnen rijden. Het aantal
vervoernetwerk (het aanbod) weer op elkaar af te unieke haltes van GVB daglijnen stijgt bijvoorbeeld
stemmen, zodat het ov-netwerk beter aansluit op de licht van 1244 naar 1249. De fijnmazigheid van het
behoefte van de reiziger. netwerk blijft dus behouden terwijl de bereikbaar-
heid flink toeneemt (figuur 9).
Meer reizigers, minder subsidie • Kortere reistijd activeert positieve
spiraal
GVB gaat de komende jaren meer reizigers vervoeren Reistijd verkorten creëert een opwaartse spiraal.
met minder subsidie. Dat is een belangrijke afspraak Als het ov sneller wordt, trekt dat nieuwe
in het contract tussen GVB en opdrachtgever Stads- reizigers aan2, de meeste reizigers kiezen
regio Amsterdam. GVB staat voor de uitdaging om namelijk de snelste vervoerwijze. Daarnaast is
Amsterdam bereikbaar te houden en het openbaar de chauffeur korter onderweg waardoor die dag
vervoer betaalbaar, betrouwbaar en comfortabel. een extra rit kan worden gereden. Dit betekent
frequentieverhoging. En vaker rijden trekt weer
Het is een complexe puzzel om de toenemende nieuwe reizigers aan. Zo wordt een positieve,
drukte in Amsterdam het hoofd te kunnen blijven opwaartse spiraal in werking gezet.
bieden op het gebied van openbaar vervoer. Een
aantal uitganspunten, vastgelegd in de vervoervisie, 1
tructuurvisie Amsterdam 2040
S
helpen daarbij. De visie geeft een aantal duidelijke 2
De keuze van de reiziger, KiM, 2016, www.kimnet.nl/
keuzes: actueel/nieuws/2016/06/09/de-keuze-van-de-reiziger
1502
Deze duidelijke keuzes in de visie leveren een een extra overstap. Ondanks die extra overstap
voordeel op voor verreweg de grootste groep kan de uiteindelijke reistijd toch korter zijn dan in
reizigers. Toch blijft er ook een (kleine) groep de huidige situatie.
reizigers nadeel ondervinden vanwege bijvoorbeeld
Reistijdvergelijking huidige en nieuwe situatie vanaf Diemen?
< Figuur 9 Welke bestemming kun je bereiken in gelijke reistijd?
aantal minuten
< • 15 -3 • -1 9 • 12 In de bovenstaande figuur is het verschil zichtbaar in
reistijd tussen de oude en de nieuwe situatie. Hierbij
-15 • -12 -1 • 1 12 • 15 zijn reistijden gewogen: elke minuut wachttijd voelt
vaak langer, daarom telt een overstapminuut als
-12 • -9 1 • 3 > • 15 1,5 minuut.
-9 • -6 3 • 6
-6 • -3 6 • 9
16 Van Vervoervisie naar VervoerplanFactsheets 2016
De combinatie van bovenstaande uitgangspunten In figuur 10 twee vergelijkbare netwerken die de
klinkt misschien spannend maar is in de omslag hebben gemaakt. In beide gevallen is sprake
vervoerwereld juist de succesformule voor veel van aanzienlijke reizigersgroei.
ov-netwerken.
Van Vervoervisie naar Vervoerplan
Oud netwerk Nieuw netwerk
Haarlem
Haarlem Haarlem
Haarlem
10% reizigersgroei
Bijlmer
Bijlmer Bijlmer
Bijlmer
Schiphol
Schiphol Schiphol
Schiphol
< Figuur 10 ZuidTangent
Oud netwerk Nieuw netwerk
Den
DenHaag
Haag Den
DenHaag
Haag
Rodenrijs
Rodenrijs Rodenrijs
Rodenrijs
30% reizigersgroei
Rotterdam
RotterdamCS
CS Rotterdam
RotterdamCS
CS
Rotterdam
Rotterdam Rotterdam
Rotterdam
< Figuur 11 RandstadRail in Zoetermeer
1702
Rotterdam Amsterdam Zuidoost
A’dam A’dam
CS CS
R’dam CS
R’dam CS
Bijlmer
Blaak ArenABijlmer
Blaak
Blaak ArenA
Blaak
Zuid
Zuid
Gaasperplas
Gaasperplas
Gein
Gein
< Figuur 12 Rotterdam < Figuur 13 Amsterdam Zuidoost
De wijzigingen in dit vervoerplan zijn groter dan in een Gelukkig bleek dat meer dan de helft van de lijnen
regulier vervoerplan. Daarom heeft GVB zelf eenmalig één op één in het nieuwe ‘Noord/Zuidlijn’ netwerk
extra uitgangspunten toegevoegd: past. Dit betekent tegelijkertijd dat ook veel lijnen
wel zijn aangepast. Als de voor- en nadelen gelijk
• Dit plan gaat uit van bestaande zijn, is bewust gekozen voor het behouden van
infrastructuur de huidige situatie. Uitgangspunt is dus zo min
Het nieuwe netwerk maakt zoveel als mogelijk mogelijk wijzigen. Elke wijziging in dit vervoerplan
gebruik van bestaande sporen, bus routes en is dus ook echt nodig als gevolg van de komst van
haltes. Op sommige locaties zijn aanpassingen de Noord/Zuidlijn.
nodig, deze infrastructurele ingrepen zijn enkele
jaren geleden al in gang gezet. Voorbeelden hiervan • Eén moment voor alle wijzigingen
zijn sporen en haltes op Leidseplein en tramhalte Het uitgangspunt is dat alle wijzigingen in het
Vijzelgracht. ov-netwerk (van GVB én van streekvervoerders)
ingaan op hetzelfde moment, namelijk bij de
Uiteraard is voor de (nabije) toekomt een visie ingebruikname van de Noord/Zuidlijn. Op die
opgesteld voor uitbreidingen van het (rail)netwerk. manier blijft het een afgestemd netwerk, ook
Die uitbreidingen staan niet in dit document omdat aan de randen van de stad waar stads- en
die nog niet zijn gerealiseerd op moment dat de streekvervoer goed op elkaar zijn afgestemd.
Noord/Zuidlijn gaat rijden. Daarnaast is één moment voor alle wijzigingen
het meest helder voor de reiziger.
• Bij twijfel, gelijk houden
GVB is gestart met een kaart zonder routes en Ook voor de binnenstad is een gelijk moment
heeft het netwerk vanaf nul opgebouwd. Eerst noodzakelijk zodat het samenhangend netwerk
zijn de metrolijnen gepland, daarna de tram- en van Noord/Zuidlijn en oost-west gerichte tramlijnen
vervolgens de buslijnen. Elke route is dus opnieuw elkaar aanvullen. Hierdoor worden te volle en te
beoordeeld op de meerwaarde in het netwerk. lege voertuigen voorkomen.
18 Van Vervoervisie naar VervoerplanFactsheets 2016
2. Hoe is de vervoervisie vertaald
naar een vervoerplan?
Noord/Zuidlijn zorgt voor nieuw
tram- en busnetwerk
Van Vervoervisie naar Vervoerplan
Het is druk in Amsterdam en het wordt steeds De vele Noord/Zuidlijn reizigers reizen verder dan de
drukker. Meer inwoners, meer forenzen en meer Noord/Zuidlijn. Daarom is ook hoogfrequent voor- en
bezoekers zorgen voor meer reizigers. De komst van natransport nodig. De tram- en buslijnen in oost-
de Noord/Zuidlijn is een belangrijke uitbreiding van het westelijke richting zorgen hiervoor.
ov-netwerk in de stad. Deze ondergrondse verbinding
is snel, biedt veel capaciteit, rijdt zeer punctueel en Figuur 14 en 15 geven een voorbeeld van reistijdwinst
is daardoor erg aantrekkelijk. Veel reizigers zullen met de Noord/Zuidlijn.
de nieuwe metrolijn nemen in plaats van tram of
bus. Dit geldt ook voor voetgangers, fietsers en
automobilisten. Een goede, gewenste ontwikkeling
met de metro als ruggengraat. Noord
Noord
Huidig netwerk Nieuw netwerk
Noord
Westerpark Noorderpark
Bus Westerpark Bus
Noord
Centraal Station
Centraal Station
West Nieuw
West West
Dam
Centrum Dam
Centrum
Rokin
Rokin
Rembrandtpark Artis Rembrandtpark Artis
Reistijd: 35 minuten
Oosterpark Muiderpoortstation
Reistijd: 24 minuten
Oosterpark Muiderpoortstation
Vijzelgracht
Vijzelgracht
Vondelpark
Museum- De Pijp Albert Cuypmarkt Vondelpark
Museum- De Pijp Albert Cuypmarkt
plein
Oost plein
Oost
Station
Station
Science Park
Science Park
Zuid
Zuid
Station Diemen
Station Dieme
Stadionplein
Stadionplein
Europaplein
Station Station
Station
Rai Zuid
< Figuur 14 Van Amsterdam Noord naar Albert Cuypmarkt Rai
“De komst van de Noord/Zuidlijn is
Zuidoost
Zuidoost
Station
Station
Duivendrecht
Duivendrecht
een belangrijke uitbreiding van het Station Amsterdam
ov-netwerk in de stad.”
Station Amsterdam
Bijlmer Arena
Amstelveen Bijlmer Arena
Amstelveen
1902
Huidig netwerk Nieuw netwerk
Station
Station
Sloterdijk
Sloterdijk Westerpark Noord
Westerpark Noord
Centraal Station Centraal Station
Nieuw
Nieuw
West West
West West
Centrum
Centrum
Dam
Dam
Waterlooplein
Waterlooplein
Rembrandtpark Artis
Rembrandtpark Artis
Leidseplein
Leidseplein
Weesperplein
Weesperplein
Oosterpark Muiderpoortstation
Oosterpark Muiderpoortstation
Station Vijzelgracht
Station Vijzelgracht Lelylaan
Lelylaan Oost
Reistijd: 45 minuten Reistijd: 33 minuten
Oost Vondelpark
Vondelpark
Museum-
Museum-
plein
plein
Zuid
Oost Station
Science Park
Zuid
Oost Station
Science Park
Amstel
Amstel Station Dieme
Station Diemen Station
Station
Stadionplein Station
Schiphol Schiphol Zuid
Station Station
Zuid Station
Rai
Rai
Station
Station
Diemen-Zuid
Diemen-Zuid
< Figuur 15 Van Schiphol naar Amsterdam Oost
Zuidoost
Zuidoost
Station
Station
Duivendrecht
Duivendrecht
In die delen van de stad waar de Noord-Zuidlijn rijdt, Amstelveen te weinig reizigers. Daarom is een nieuw, afgestemd
Station Amsterdam
Bijlmer Arena Amstelveen
Station Amsterdam
Bijlmer Arena
zijn minder tram- of buslijnen nodig. Omdat de metro netwerk nodig. Buurten en trajecten worden op een
veel sneller is, vaker en punctueler rijdt, kiezen veel andere manier met elkaar verbonden met nieuwe
reizigers voor de metro. Tram- en buslijnen die lijnen en lijnnummers.
(ongeveer) dezelfde route rijden, vervoeren dan
Huidig netwerk Nieuw netwerk
Station
Sloterdijk
Westerpark Noord
Station
Sloterdijk
Westerpark Noord
Centraal Station
Centraal Station
Nieuw
West West
Centrum Nieuw
West West
Dam
Centrum
Dam
Waterlooplein
Rembrandtpark Artis Waterlooplein
Rembrandtpark Artis
Leidseplein
Weesperplein Leidseplein
Oosterpark Muiderpoortstation
Weesperplein
Station Vijzelgracht
Lelylaan Oosterpark Muiderpoortstation
Oost
Vondelpark Station Vijzelgracht
Lelylaan
Oost
Museum- Vondelpark
plein
Museum-
Zuid Station plein
Science Park
Zuid Station
Science Park
Amstel
Station Station Diemen
Amstel
Station Station Diemen
Stadionplein
Stadionplein
Station
Zuid
Station Station
Rai Zuid
Station
Rai
Station
Diemen-Zuid
Station
Diemen-Zuid
Zuidoost
Zuidoost
Station
Duivendrecht
Station
Duivendrecht
< Figuur 16a Huidige situatie: Tram en Buslijnen hebben focus op CS. < Figuur 16b Nieuwe situatie: Sterkere focus op oost-west verbindingen.
Station Amsterdam
Bijlmer Arena Station Amsterdam
Amstelveen
Bijlmer Arena
Amstelveen
20 Van Vervoervisie naar VervoerplanFactsheets 2016
Groei mogelijk door vraag en
aanbod beter op elkaar af te
stemmen
Van Vervoervisie naar Vervoerplan
Deze verandering biedt de kans om in het nieuwe De laatste jaren is het op veel tramlijnen veel drukker
netwerk vraag en aanbod beter op elkaar af te geworden. Het aantal reizigers is harder gegroeid dan
stemmen zodat trams niet te vol of te leeg zijn. Te GVB had verwacht. Daarom rijden er nu op enkele
volle trams zijn vervelend voor reizigers, te lege trams lijnen te weinig trams. Het nieuwe netwerk bespaart
zijn kostbaar en voegen onnodige drukte toe aan het op een aantal routes enkele trams. Die kunnen dan
Amsterdamse verkeer. Dit efficiëntere netwerk is worden ingezet op lijnen die nu te druk zijn. Dat is
een gewenste uitwerking van de vervoervisie maar goed voor de reiziger en zorgt mogelijk voor meer
ook een noodzaak, want Amsterdam is druk en wordt reizigers omdat het vervoer aantrekkelijker wordt.
steeds drukker. Daarom is het nodig om op veel
trajecten vaker te rijden om alle reizigers überhaupt Figuur 17 geeft een samenvatting van de
te kunnen vervoeren naar hun bestemming. Door netwerkswitch. •
reizigers evenwichtig te verdelen over het netwerk
ontstaat ruimte in de voertuigen. Die ruimte is nodig
om ook nieuwe reizigers te kunnen vervoeren.
Noord-Zuid verbinding
Vraag: 12001200
Vraag: Vraag: 17001700
Vraag: Reizigersgroei
Reizigersgroei
Aanbod:
Aanbod:
Huidig 12001200
netwerk Aanbod:
Aanbod:
Nieuw 20002000
netwerk
Metro Metro
neemtneemt
TramsTrams zijn druk
zijn druk
Vraag:
Vraag: 12001200 Vraag:
Vraag: 17001700 tramreizigers
tramreizigers over over
Reizigersgroei
Reizigersgroei
Aanbod:
Aanbod:12001200 Aanbod:
Aanbod:20002000
Metro neemt
Metro neemt
Trams Trams
zijn druk
zijn druk tramreizigers
tramreizigers
over over
RuimteRuimte voor groei
voor groei
in de tram
in de tram
RuimteRuimte
voor groei
voor groei
in de tram
in de tram
Oost-West verbinding
Huidig netwerk Nieuw netwerk
Vraag: 400 400
Vraag: Vraag: 700 700
Vraag: Reizigersgroei
Reizigersgroei
Aanbod:400 400
Aanbod: Aanbod:800 800
Aanbod:
RuimteRuimte
voor voor
TramsTrams zijn druk
zijn druk groei
de in de
Vraag:
Vraag: 400 400 Vraag:
Vraag: 700 700 groei in
Reizigersgroei
Reizigersgroei
tram tram
Aanbod:
Aanbod:400 400 Aanbod:
Aanbod:800 800
RuimteRuimte
voor voor
Trams Trams
zijn druk
zijn druk groei in
groei
de in de
tram tram
< Figuur 17 Netwerk switch
2103
De Noord/Zuidlijn
De komst van de Noord/Zuidlijn zorgt voor een hoogwaardig metronetwerk
en vormt de ruggengraat van het Amsterdamse vervoersysteem. De Noord/
Zuidlijn zelf verbindt belangrijke, drukbezochte bestemmingsgebieden en is een
aanwinst voor reizigers. De metrolijn is betrouwbaar, rijdt vaak en zorgt voor
een kortere reistijd.
De Noord/Zuidlijn heeft acht stations:
Noord
De acht stations:
• Noord Noord
• Noorderpark
• Centraal Station
• Rokin
• Vijzelgracht
• De Pijp Noorderpark
• Europaplein Westerpark
• Station Zuid
Centraal Station
West
Rokin
Centrum
Rembrandtpark Artis
Oost
Oosterpark
Vijzelgracht
Vondelpark
Nieuw
West Museum-
plein
De Pijp
Zuid
Europaplein
Station Zuid
< Figuur 18
Zuidoost
22 De Noord/Zuidlijn Station
DuivendrechtFactsheets 2016
Kortere reistijd
De Noord/Zuidlijn rijdt in een kwartier van station In de huidige situatie starten reizigers (of stappen
Noord naar station Zuid. De exacte tijd wordt nog over) op Centraal Station. Met de Noord/Zuidlijn zullen
gemeten met de testritten, maar een reis met bus of veel reizigers niet in- of uitstappen op CS. Zij kiezen
tram duurt veel langer. voor een overstap op bijvoorbeeld Vijzelgracht omdat
De Noord/Zuidlijn
dit minder reistijd kost.
Een aantal verschillen op een rij:
Reistijd Buikslotermeerplein CS Spui Station Zuid
(min.)
nu 23
(bus 33) (+ tram 4/9/16/24)
met NZ-lijn 6
voordeel 17
nu 15 / 27
(lijn 51 / tram 5)
met NZ-lijn 10
voordeel 5 / 17
< Figuur 19
2303
De metro rijdt vaak
De Noord/Zuidlijn rijdt op elk moment van de dag Evenals de andere metrolijnen rijdt ook de Noord/
frequent. Op de reisplanner de vertrektijden opzoeken Zuidlijn niet ’s nachts. Dit is een bewuste keuze. De
is dan niet nodig. Reizigers lopen op een willekeurig metro rijdt niet naar uitgaanscentra Leidseplein en
moment naar de metrohalte omdat er binnen enkele Rembrandtplein. Daarnaast is beheer en onderhoud
minuten altijd een metro komt. Deze metrolijn is van de infrastructuur nodig. Dit gebeurt vaak ’s nachts
één van de vaakst rijdende openbaar vervoerlijnen zodat de reiziger hier geen hinder van ondervindt.
in Nederland. Zelfs op rustige momenten, zoals
maandagavond laat of zondagochtend, rijdt de
Noord/Zuidlijn nog steeds 8x per uur. Dat betekent
gemiddeld slechts 3 à 4 minuten wachten.
Ritten per uur 05:45 - 10:00 10:00 - 22:00 22:00 - 00:45
ma t/m vr 12x 10x 8x
za & zo 8x 10x 8x
< Figuur 20
24 De Noord/ZuidlijnFactsheets 2016
Afstemming trein, tram en bus
op de nieuwe metro
Het tram- en busnetwerk wordt aangepast en
afgestemd op de metro. Hierdoor profiteren
veel reizigers van de voordelen van de snelle en
De Noord/Zuidlijn
betrouwbare Noord/Zuidlijn.
Integraal NIEUW
NZL
50
1A
5A 5B
4A
1B
1B
2A 5B
1C
3B
4B
1C
5C
3C
3A
NZL
1A
2B
2C
5A 51 50 54 53
< Figuur 21
2503
Trein
• Station Zuid krijgt een steeds grotere knooppunt- de overstap via CS. Het aantal reizigers via station
functie. Voor bijvoorbeeld verplaatsingen tussen Zuid neemt daardoor toe ten koste van CS.
Amsterdam Noord en Schiphol wordt Station Zuid
het overstapstation (in plaats van Centraal Station).
• Station Zuid wordt beter bereikbaar waardoor Gevolgen voor parallelle tramroutes
meer reizigers via dit station reizen. Een voorbeeld:
een reiziger vanuit Den Haag of Schiphol met als De Noord/Zuidlijn rijdt in het centrum ondergronds
bestemming Amsterdam Oost reist straks met onder de zogenaamde ‘rode loper’ van Amsterdam.
de trein naar Amsterdam Zuid en stapt daar over Bovengronds rijden tramlijnen 16 en 24. Deze tramlij-
op de Noord/Zuidlijn en tram. Dat is sneller dan nen rijden overdag nu gezamenlijk iedere 4 minuten.
Als veel reizigers straks met de snellere Noord/Zuidlijn
reizen, hoeven de bovengrondse trams minder vaak
Huidige situatie te rijden. Lijnen 16 en 24 worden dan samengevoegd
tot lijn 2C. Deze lijn rijdt de route van de huidige lijn
24 met één verschil: de nieuwe lijn 2C rijdt door de
Ferdinand Bolstraat en is hier dan na vele jaren terug.
Station
Sloterdijk
Westerpark Noord
Lijn 2C heeft meer haltes dan de Noord/Zuidlijn zodat
Centraal Station het een aanvullende functie heeft op de metro.
Nieuw
West West
Centrum
Dam
Rembrandtpark
Waterlooplein
Artis
Toekomst van het totale
Reistijd: 45 minuten Leidseplein
Weesperplein
metronetwerk
Oosterpark Muiderpoortstation
Station Vijzelgracht
Lelylaan
Oost
Vondelpark
Museum-
plein Het gehele metronetwerk vormt straks de
ruggengraat van het Amsterdamse vervoersysteem
Zuid Station
Science Park
Amstel
Station
met frequente, snelle en betrouwbare verbindingen.
Station Diemen
Stadionplein
De Noord/Zuidlijn is hiervan een onderdeel.
Station
Op 22 juli wordt de Noord/Zuidlijn in gebruik ge-
Zuid Station
Rai
nomen. Het metronetwerk blijft dan hetzelfde tot
Station
Diemen-Zuid
maart 2019. In maart 2019 start het project ‘ombouw
Nieuwe situatie
Zuidoost
Station
Duivendrecht
Amstelveenlijn’. In het kader van dit project wordt een
Station
stuk van de rails van sneltram 51 (ten zuiden van stati-
on Zuid) verwijderd. Dit is nodig ivm het ondergronds
Sloterdijk
Westerpark Noord
Station Amsterdam
Bijlmer Arena
Amstelveen
aanleggen van de autosnelweg A10. Dit betekent dat
Centraal Station
de tram niet meer door kan rijden op de oorspronke-
Nieuw
lijke route, maar in twee delen wordt geknipt.
West West
Centrum
Dam
Op dit moment worden diverse scenario’s onderzocht
Waterlooplein
Rembrandtpark Artis
voor 2019. Alle scenario’s houden rekening met een
Leidseplein
Weesperplein
Oosterpark Muiderpoortstation
Reistijd: 33 minuten
Station
Lelylaan
Vondelpark
Vijzelgracht
Oost
groter aantal ritten op de westtak dan de huidige 8 per
Museum-
plein
Zuid Station
uur. Dit is ook noodzakelijk om de grote reizigersgroei
op dit traject op te kunnen vangen. Deze studie is
Science Park
Amstel
Station
geen onderdeel van dit vervoerplan, maar zal in een
Station Diemen
Station volgend vervoerplan aan de orde komen. Het nieuwe
Zuid
Station
tram- en busnetwerk bij de start van de Noord/
Zuidlijn vormt een goede match met alle mogelijke
Rai
Station
metronetwerken. •
Diemen-Zuid
< Figuur 22
Zuidoost
Station
Duivendrecht
26 De Noord/Zuidlijn
Station Amsterdam
Bijlmer Arena
AmstelveenFactsheets 2016
De Noord/Zuidlijn
2704
Noord
Amsterdam Noord wordt beter verbonden met de rest van de stad. Enerzijds
creëert het nieuwe vervoernetwerk betere verbindingen binnen Noord met
metrostations Noord en Noorderpark. Anderzijds biedt de Noord/Zuidlijn straks
een snelle, frequente en betrouwbare metroverbinding van Amsterdam Noord
naar CS en verder via het Centrum naar Amsterdam Zuid. Het nieuwe netwerk
is bestand tegen huidige en toekomstige ontwikkelingen in Noord.
Kaders en de uitgangspunten
Zoals aangegeven is een van de uitgangspunten Onderstaande figuur toont de verschillen in de
van de Stadsregio dat er straks geen GVB-bussen structuur op hoofdlijnen aan tussen de huidige en
meer door de IJtunnel rijden (met uitzondering van nieuwe situatie. In de nieuwe situatie rijden geen
nachtbussen). bussen door de IJtunnel maar rijdt de Noord/Zuidlijn
onder ’t IJ door.
Huidige situatie (zonder Noord/Zuidlijn) Nieuwe situatie (met Noord/Zuidlijn)
Station
Station Sloterdijk
Sloterdijk Westerpark Noord
Westerpark Noord
Centraal Station
Centraal Station
Nieuw
Nieuw West West
West West
Centrum
Centrum Dam
Dam
Waterlooplein
Waterlooplein
Rembrandtpark Artis
Rembrandtpark Artis
Leidseplein
Leidseplein
Weesperplein
Weesperplein
Oosterpark Muiderpoortstation
Oosterpark Muiderpoortstation
Station Vijzelgracht
Station Vijzelgracht Lelylaan
Lelylaan Oost
Oost Vondelpark
Vondelpark
Museum-
Museum- plein
plein
Zuid Station
Zuid Station Science Park
Science Park
Amstel
Amstel Station Station Diemen
Station Station Diemen
Stadionplein
Stadionplein
Station
Station Zuid
Zuid Station
Station Rai
Rai
Station
Station Diemen-Zuid
Diemen-Zuid
Zuidoost
Zuidoost
Station
Station Duivendrecht
Duivendrecht
Station Amsterdam
Station Amsterdam Bijlmer Arena
Bijlmer Arena Amstelveen
Amstelveen
< Figuur 23
28 NoordFactsheets 2016
De komst van de Noord/Zuidlijn geeft GVB de kans een goede aansluiting op de Noord/Zuidlijn (voor de
om ook het reizen binnen Amsterdam Noord te andere helft van de reizigers).
verbeteren. Hiervoor is de huidige situatie in Noord
Za
an
bekeken. Daaruit blijkt dat ongeveer net zoveel Kerkebreek
Ook wordt rekening gehouden met toekomstige O o s t-
Zuidwestplas
reizigers binnen Noord reizen als ‘t IJ oversteken. ruimtelijke ontwikkelingen. Het nieuwe netwerk is
1 kerke-
ud
e breek
Ha
ve
n ot
Het nieuwe netwerk heeft daarmee twee doelen: het s lo
zo ontworpen dat toekomstige nieuwe gebieden
Tw i s k e
K o lk
Vijfhoekpark
Vi j f h o e k p a r k
verbeteren van de interne verbindingen in Noord (voor zeer eenvoudig kunnen worden opgenomen in het
de ene helft van Nde o o r dreizigers)
er en het realiseren van
Knooppunt
Coenplein
netwerk.
Zi
IJ-plas
jk
an
aa
Noord
l G
Noo
rdze Waar gaan reizigers in Noord heen?
ekan
al
aal
kana
uw
J . v.
C
e Go
R ey n ar el
n ds
ie rs zh
Nie uw
av en
Coentunnel
la
R ie b
ol
h
ord
n x -
No
ve nc
Petroleum-
eckh e
Zi
ha eli
haven
jk
an
ss
aa
aven
U
l
C
I
oe
nh
53% reizen van/
av
en
nt have n
naar Noord
Vl
H
osporushaven ot
ha
e
ve
M in v e n
n
t
ha
IJ
erv
Suezhaven Noord
a-
Ho u t -
l
Baan-
ds k ana a
Jo
47% reizen
havens ha akkers-
n
va park
n
haven
M Ha N o o r d e r-
lan
ss
binnen Noord
elt
ka
hol
na park
al
ord
No
Station
M W. H . V l i e g e n b o s Schelling-
wouder-
Sloterdijk breek
Westerpark
We ste rdok
We
westerpark Zijk
ana
al K
We s
Legenda
te lij k
Oranjesluizen
Centraal Station
Het IJ Schelling -
Ziekenhuis
M ar kt
wouderbru g
erbrandypark
G er
M M
ka na
IJ h
Nieuw
Winkelcentrum ave
n
al
West West
rasmus--
E rasmus
park Ooster- E rts hav en
M Camping Dam Dam
dok Piet Heintunnel Zeeburgertunnel
Centrum
Markt M
E ntrepothaven
Buiten-
Waterlooplein
Rembrandtpark M Artis
Re m b r a n d t -
Bin
M < Figuur 24
nen
Leidseplein
Leidseplein
-
Am
park
M
ste
Oosterpark
Ooster-
O oster- Muiderpoortstation Flevo-
l
Nieuwe
Station
Lelylaan
Een ander uitgangspunt is een goede afstemming c. Connexxion-bus 392 uit Oostzaan
park park
eindigt Diep
Oost
M
tussen de stads-
Vo n d e l pen
Vondelpark
a r k streeklijnen binnen Amsterdam
Museum-
plein
op metrostation Noord (via Lange Vonder en Nesciobrug
Museum-
Noord. De lijnennetvisie beschrijft pleineen aantal kaders: Sarphati-
park
M IJdoornlaan).
Zuid
d. Connexxion-bussen 391 Park en 394 rijden via de Zaan
Station
Am
Science
Di e m e r p a r k
M
st
a. 70% van de EBS-bussen vanuit Waterland naar IJ-corridor naar CS. P
Park
ark
el
r
Frankendael A
m
CS eindigen op metrostation Noord om inwoners
M
uit Waterland te laten profiteren van de voordelen Een goede afstemming tussen GVB,Station
Amstel
M Station EBS en
Diemen
1
van de Noord/Zuidlijn. De overigeBe
B eatrix- 30% rijdt vanuit Connexxion, de vervoerders in Amsterdam Noord,
Stadionplein park
Waterland rechtstreeks naar CS, zonder een stop in
Knooppunt leidt tot een nieuw netwerk met busroutes die op
De Nieuw e M
Meer Amsterdam Noord.
M Station
M elkaar zijn afgestemd. We e
M sp e
rt re
b. EBS-bussen vanuit Landsmeer Station
Zuid
eindigen op
kv a
a rt
Du
iv e
Rai
nd
metrostation Noord.
PEN-bos
den
re c
M W
ee
l
h ts
sp
te
s er
Am
e V
tr
Station ek
a
va
art
Meer M Amstel- Knooppunt M Diemen-Zuid ar
t
park Amstel
M M
M
Zuidoost
29
Bos
baa
n
M
M Station
Duivendrecht
M04
Keuzes Hoe ziet het nieuwe
busnetwerk eruit?
GVB heeft veel verschillende opties voor lijnvoeringen De Noord/Zuidlijn vormt dé verbinding tussen Noord
onderzocht en met elkaar vergeleken. Dit is gedaan en de rest van de stad. Een reis van station Noord
met behulp van: naar CS duurt ongeveer 4 minuten. De bus rijdt nu
in ±15 minuten van Buikslotermeerplein naar CS.
• Reisgedrag uit OV-chipkaartdata; Door een directe verbinding te creëren met één van
• Reistijdwinst via reizigerssimulaties (VMA); de twee metrostations in Noord, profiteren zoveel
• Optimaliseren vraag en aanbod; mogelijk inwoners uit Noord van de snelle Noord/
• De uitkomsten van het busnetwerkspel Noord, Zuidlijn.
waarin mensen hun voorkeur voor keuzes konden
uitspreken; Met een hoge frequentie en een directe verbinding
• Uitkomsten van vele consultatie rondes met zijn reizigers uit Noord straks snel op CS, Rokin,
reizigers, busbestuurders en vertegenwoordigers. Vijzelgracht, De Pijp, Europaplein en station Zuid.
De metro rijdt op werkdagen in de spits iedere 5
Daaruit blijkt dat elke optie voor- en nadelen heeft. Er minuten, tussen de spitsen iedere 6 minuten en
kan geen keuze worden gemaakt tussen een netwerk ’s avonds iedere 7½ minuut.
dat bestaat uit weinig lijnen (grofmazig netwerk) met
hoge frequenties of een netwerk met veel lijnen Vrijwel alle huidige routes in Amsterdam Noord blijven
(fijnmazig netwerk) en lage frequenties. Een netwerk bestaan, waaronder de routes door de Coentunnel en
tussen deze twee uitersten heeft de voorkeur. over de Schellingwouderbrug. Winkelcentrum Boven
IJ is vanuit veel wijken direct bereikbaar.
< V
oor meer informatie: Lees de factsheet:
Inleiding en proces.
30 NoordFactsheets 2016
Za
an
Ou
de
Het nieuwe netwerk in Amsterdam Noord 1
Zuidwestplas
Ke r k e b r e e k Oost -
kerke-
bree k
Ha
ve
n lo ot
lk s
Tw i s k e
Ko
Vijfhoekpark
Lijnummers zijn fictief en
Richting Zaandam worden op een later
-
v e nss e n
Knooppunt
No o r d e r Coenplein
Richting Landsmeer
moment vastgesteld
Zi
IJ-plas
jk
ha
an
aa
l G
Noo
rdze
ekan Richting Purmerend,
al
aal Edam, Volendam
kana
uw
J . v.
C
e Go
R ey ni ar el
n ds
er sz ha
E
Nie uw
ve n Coentunnel
la
R ie b
ol
h
B
ord
n x -
No
ve nc
Petroleum-
eeck
D
Zi
ha eli
haven
jk
We
an
ss
have
aa
U
l
C
I
oe
sth
nh
n
av
Noord
en
ave
So n t h a v e n
Richting Sloterdijk Station
Noord F
n
Vl
H
Bosporushaven ot NDSM
ha
e
ve
M in v e n
n
t
ha
IJ
erv
Suezhaven
a-
Ho u t -
l
ds k ana a
Jo
C
havens ha
n
nhaven va
n
Beringhaven
M Ha N o o r d e r-
lan
ss
elt
ka
hol
na park
al
ord
Station
Noorderpark
No
M W. H . V l i e g e n b o s Schelling-
wouder-
breek
We ste rdok
We
westerpark Zijk
ana
al K
vaart
Legenda
Streeklijn G
We s
te lij k
Oranjesluizen
(Connexxion, EBS) Het IJ Schelling -
A
M ar kt
Centraal Station wouderbru g
Gerbrandypark
M Noord-Zuidlijn M
ka na
IJ h
ave
n
al
E rasmus-
E rts hav en
M GVB Veer
park
Richting Station Zuid
Ooster-
dok Richting
PietAmstelstation
Heintunnel Zeeburgertunnel
M
Entrepothaven
Buiten-I
< Figuur 25
Slot e r- Rembrandtpark M Artis
Rembrandt-
Bin
M
nen
p las
Bovenstaand (figuur 25) het nieuwe netwerk zoals het als eindpunt werkt de eventueel opgelopen vertraging
-
Am
park
M
ste
er uit zal gaan zien in Amsterdam Noord.. niet door in andere delen vanFlevo-
Oosterpark
Oo
Amsterdam Noord1 en
O o s t e r- Muiderpoortstation
l
Ni e u we
park
park
Station Di e p
krijgen reizigers binnen Amsterdam Noord een
Lelylaan
Oost
M Vondelpark M u s e u m- Nesciobrug
Vo n d e l p a r k plein
Het busnetwerk in Amsterdam Noord bestaat uit Museum-
plein S a r p h a t i-
betrouwbaardere
M verbinding.
park
twee delen: een basisnetwerk en een aanvullend Zuid Station
Am
Science Park
Di e m e r p a r k
M
st
netwerk. De lijnen A, B en E vormen het Lijn B is een nieuwe oost-westlijn in het zuidelijk deel P
Paark
el
r
Frankendael A
m
basisnetwerk met hoogfrequente lijnen. De lijnen van Noord en rijdt van Molenwijk via de Meteoren-
M Amstel
C, D, F en G vormen het aanvullende netwerk. weg,MKlaprozenweg, metrostation Noorderpark,
Station Station Diemen
1
Stadionplein
Beatrix-
park
pa Waddenweg en Purmerweg naar eindpunt Olof
Basisnetwerk Knooppunt
De Nieuw e Palmeplein
M (bij winkelcentrum Buikslotermeerplein).
Meer M
De lijnen A, B en ME rijden hoogfrequent enMvormen Station
Zuid
Het is daarmee een samenvoeging van de huidige W ee
sp er
tr ek
va ar
t
Station
Du
de verbinding tussen de wijken en de Noord/Zuidlijn. lijnen 32 en 35. Lijn B geeft veel reizigers een snelle
iv e
Rai
nd
PEN-bos
D
Dee Oeverlan d e n
re c
M W
ee
en directe verbinding met de Noord/Zuidlijn en het
l
h ts
Nieuwe sp
te
s er
Am
e V
tr
Station ek
a
va
a rt
M M Diemen-Zuid ar
Lijn A rijdt hoogfrequent van Amstelstation viap ade Amstel winkelcentrum Boven IJ. Omdat lijn B vaak rijdt,
Meer Amstel- Knooppunt t
rk
M M
Schellingwouderbrug en de IJdoornlaan naar hoeven reizigers niet lang te wachten. M Zuidoost
M
Metrostation Noord. Het oostelijk gedeelte van
n
baa
Bos
M Station
Duivendrecht
Amsterdam Noord krijgt hiermee een directe en M M
1
Wanneer de Investeringsagenda Openbaar vervoer
snelle verbinding met zowel
G r o te
Vi j v e r
M het Buikslotermeerplein Am
st
el
de betrouwbaarheid op het traject Muiderpoortstation
t
vaar
als Metrostation Noord. Metrostation Noord is het – Amsterdam Noord heeft M gezorgd voor een grotere
Am s t e r d a mse
Ring
B oeindpunt van deze lijn omdat
M deze lijn gevoelig is voor
s betrouwbaarheid kan lijn A in de toekomst doorrijden
Station Amsterdam
Bijlmer Arena
M
Amstelveen
vertragingen. Dit komt onder andere door de situatie
Kleine via de route van lijn E, zodat er nog meer doorgaande
Vi j v e r
M M B ijlmer-
bij de Schellingwouderbrug. Met metrostation Noord verbindingen komen. M
31Noorder
IJ-plas
04
al
kana
uw
e Go
n ds
Lijn E verbindt Banne Buiksloot met metrostation Station Noord met 800 meter h cirkel
Ni euw
Coentunnel
la
ol
rd
Petroleum-
Noord, Mosplein en metrostation Noorderpark. Lijn No
o
Zi
haven
E rijdt door naar de halte Johan van Hasseltweg nabij
jk
an
aa
C de Meeuwenlaan. Dit gebeurt om twee redenen.
l
I
oe
Enerzijds
nh
av omdat de bus moeilijk kan keren bij
en
Noorderpark. Anderzijds om middelbare scholen in dit
gedeelte van het stadsdeel goed te ontsluiten.
Vl De twee streeklijnen uit Oostzaan en Landsmeer
H
ot
ha
bedienen de IJdoornlaan ten westen van de Nieuwe
e
ve
Min ven
n
t
Leeuwarderweg. Beide lijnen rijden samen in de spits
ha
IJ
erv
10 keer per uur. GVB rijdt hier dan niet en kiest ervoor
a-
Ho u t -
op andere plekken hin Noord
ave ns meer vervoer teJo bieden.
ha
n
va
n
d
Ha
ss
De Lange Vonder behoudt de verbinding met de elt
ka
na
streeklijn uit Oostzaan en met een nieuwe lijn van al
Landsmeer naar Sloterdijk.
< Figuur 26
W.H. Vliegenbos Schelling-
wouder-
Aanvullend
w esterparknetwerk
breek
Westerpark Noord
We ste rdo k
Westerpark Zijk
a
Lijn D is vergelijkbaar met de combinatie
Lijnen C, D, F en G vullen het basisnetwerk aan om naa
van de
l K
de andere wijken te ontsluiten. huidige lijnen 36 en 38 qua route, frequentie en
bedieningstijden. De lijn rijdt elk kwartier behalve ’s
We s
Lijn C is vergelijkbaar met de huidige lijn 38 qua avonds na 20.00 uur en zondag.
te li jk
Oranjesluizen
route, frequenties en bedieningstijden. De lijn rijdtCentraal Station Lijn D zorgt voor:
Het IJ Schelli
M a rk
wouder
elk kwartier behalve ‘s avonds na 20.00 uur en
tkan
zondagochtend voor 11.00 uur. a. Verbinding stadsdeel IJh
a v eNoord met Westpoort en
n
aal
West
s- Lijn C zorgt voor de fijnmazigheid in Noord en goede station Sloterdijk. E rt sh av en
Ooster-
bereikbaarheid van en aansluiting op: Centrum dok b. Een directe verbinding van Molenwijk met hetPiet Heintunnel
Dam
ziekenhuis en winkelcentrum Boven ‘t IJ. Daarom
a. Woonwijken omgeving Amerbos, Buikslotermeer, M rijdt deze buslijn niet tot het metrostation maar een
Nieuwendam Vogelbuurt, vd Pekbuurt, Overhoeks. paar haltes verder om het winkelend publiek E n t r e p o t voor
haven
Waterlooplein
b. Winkelcentra: Boven ’t IJ, Meeuwenlaan en Van de deur af te zetten.
der Pekmarkt. M Artis
Bin
c. Meerdere middelbare scholen. Het aantal reizigers op de landelijk Noord lijnen F en
nen
Leidseplein
d. Noord/Zuidlijn aan de ene kant en lijnen naar G (in huidig netwerk bekend onder de nummer) 30 en
-
Molenwijk/Tuindorp, Oostzaan/Sloterdijk aan de 31 is zeer laag. GVB is op dit moment de mogelijke
Am
M
ste
andere kant. alternatieven
Oosterpark
Oo
aan het inventariseren.
O o s t e r-
Voor de Flevo-
Muiderpoortstation
l
Nieuwe
a r k deze plannen zal GVB in gesprek park
e. Buiksloterwegveer. uitwerking pvan met Diep
f. Zorgvoorzieningen, moskee, EYE en de belangrijkste stakeholdersOost gaan (o.a. Stadsdeel
Vondelpark Museum-
Vo ndelpark verzorgingshuizen. plein Noord en de dorpsraad). Deze eventuele wijziging
Museum-
plein Sarphati- Mheeft geen relatie de start van de Noord/Zuidlijn en
De route via Elzenhagen Noord vervalt park vanwege zal niet in dit vervoerplan aan de orde komen.
Zuid Station
Am
het huidige kleine aantal reizigers. Dit aantal zal Science Park
st
nog verder dalen zodra de Noord/Zuidlijn rijdt. De P
Paark
el
Frankendael
woonwijk ligt namelijk grotendeels op loopafstand
(in een straal van 800 meter) van metrostation
Noord, zie figuur 26. Amstel
Station Dieme
M Station
Beatrix-
Stadionplein park
32 Noord
M
M
M Station
M
We e
spe
rtre
Zuid kvFactsheets 2016
Streeklijn Landsmeer – Molenwijk - Extra reistijd vanwege de overstap op
Sloterdijk metrostations Noord of Noorderpark?
Op werkdagen overdag rijdt elk half uur een streeklijn Juist niet! In de figuur op de volgende pagina is het
vanuit Landsmeer via Lange Vonder, Molenaarslaan verschil zichtbaar in reistijd tussen de oude en de
en A10 West naar station Sloterdijk. Lijn D rijdt dan via nieuwe situatie. De reistijden zijn gemeten vanaf
de Stellingweg naar Sloterdijk Molenwijk optimaal te een drukke halte in Noord: Waterlandplein. Hierbij
bedienen. zijn reistijden gewogen: elke minuut wachttijd voelt
vaak langer, daarom telt een overstapminuut als
1,5 minuut.
Noord
3304
Reistijdvergelijking huidige en nieuwe situatie vanaf Waterlandplein?
< Figuur 27
aantal minuten
< • 15 -3 • -1 9 • 12
-15 • -12 -1 • 1 12 • 15
-12 • -9 1 • 3 > • 15
-9 • -6 3 • 6
-6 • -3 6 • 9
Noord
34Factsheets 2016
Weliswaar stappen reizigers straks over op een namelijk non-stop door naar Rokin en respectievelijk
metrostation in Noord, maar dan hoeft er niet meer De Pijp. Zie figuur 1 voor de reistijdwinst met de
overgestapt te worden op CS. De Noord/Zuidlijn rijdt Noord/Zuidlijn.
Bus
• Uitgespaarde bussen
gebruiken om vaker aan
te sluiten op de metro
Noord
Van Amsterdam Noord naar de Pijp
Reistijd Noord CS De Pijp
(min.)
nu 12 bus 13 tram
met NZ-lijn 6 5
voordeel 6 10
< Figuur 28
Noord/Zuidlijn
• 700 extra zitplaatsen
per uur in de spits ten
Voorbereid op de toekomst opzichte van de bus
• Zonder overstappen naar
het centrum en Zuid
Het netwerk houdt rekening met de toekomstige • Geen vertraging vanwege
oponthoud door ander
ontwikkeling van de noordelijke IJ-oevers aan verkeer
de oostkant van A’dam Noord. Om dit gebied te
bereiken, rijdt lijn E vanaf de kruising Meeuwenlaan/
Johan van Hasseltweg door in oostelijke richting.
Indien nodig kan lijn E worden verlegd van de
Kamperfoelieweg naar de omgeving Distelweg en
Ridderspoor als dit gebied verder wordt ontwikkeld.
GVB zal de ontwikkelingen in Noord blijven monitoren
om het netwerk aan te blijven laten sluiten bij de
reizigersbehoefte. •
35Vous pouvez aussi lire
