Institut Jules Bordet - Construction d'un centre anti-cancéreux - Webflow

Institut Jules Bordet
Construction d’un centre anti-cancéreux
                                                                                                              Type
                                                                                                              Centre hospitalier
C’est début 2009 que nous gagnons l’appel d’offres pour la reconstruction de l’hôpital Bordet sur
le site Érasme, en association avec le bureau d’architecture parisien Brunet-Saunier, spécialiste de          Client
programmes hospitaliers, et le bureau TPF Engineering, pour la stabilité et les techniques spéciales.         Institut Jules Bordet
Construire un centre monospécialisé dans la lutte contre le cancer de renommée internationale est
un projet d’envergure qui présente de nombreuses difficultés. Il concentre un très grand nombre de            Surface
technologies très spécifiques, souvent innovantes. Le bâtiment imaginé est compact, il s’articule aut-        59.667 m² Hors-Sol
our de six patios intérieurs, il est transpercé, dans toute sa longueur, par un axe central de distribution   21.112 m² Sous-Sol
à double circulation (service et public) qui dessert huit modules d’espaces combinables de 800 à
1.000 m². Les escaliers, ascenseurs et gaines techniques sont regroupés dans la partie centrale pour          Situation
n’entraver aucune modification future. Une grande attention a été apportée au confort du patient et du        Rue Meylemeersch
personnel. Chaque étage d’hospitalisation est organisé en unités de soins. Chaque unité est articulée         1070 Bruxelles
autour d’un poste infirmier pensé pour limiter au maximum les parcours du personnel soignant. Tant
pour les malades que pour les familles, nous avons également voulu des chambres baignées de                   Statut
lumière. À proximité de chaque poste infirmier se trouve un espace de rencontre très lumineux, où les         En cours
patients peuvent se réunir avec leurs proches. Le rez-de-chaussée comporte quant à lui de nombreux
services (boutiques, postes d’information, espace enfants…) et permet un accueil personnalisé.                Association
                                                                                                              Archi 2000 - Brunet-saunier Architecture -
L’organisation spatiale a été pensée pour favoriser l’autre idée maîtresse du nouveau Bordet, à savoir        TPF Engineering
faciliter la multidisciplinarité, les échanges informels entre tous les soignants qui gravitent autour des
malades et les chercheurs. Le nouveau bâtiment répond à un esprit de proximité.                               Images
                                                                                                              Jeroen Verrech - Golem Images
Institut Jules Bordet 1/3

Un premier plateau réunira les chercheurs tant médecins que biologistes et chimistes et un second plateau abritera la recherche clinique chargée de collecter don-
nées et échantillons auprès des patients. L’objectif de cette disposition est de favoriser la circulation, d’un étage à l’autre, des informations et des découvertes, et
d’accélérer ainsi leur mise en pratique dans les soins administrés aux malades. Une autre particularité du projet est de relier à plusieurs niveaux l’Institut à l’hôpital
Érasme, lui-même en cours d’agrandissement. Ces connexions entre un centre de cancérologie intégré et un hôpital universitaire généraliste permettront des
synergies évidentes. L’ensemble constituera un outil optimal pour assurer la prise en charge globale de patients requérant tous types de traitement, dont des soins
oncologiques complexes.

Du point de vue architectural et esthétique, nous souhaitions construire un immeuble très contemporain mais aussi intemporel. Dès le début, nous avons prôné la
transparence, celle d’un hôpital faisant la part belle à la lumière naturelle, accueillant de l’extérieur, humain à l’intérieur. Aussi bien dans les chambres que dans les
cabinets médicaux, nous avons choisi de maximiser les parois vitrées. Contrairement à ce qui se fait dans les hôpitaux classiques, les allèges sont à 45 cm du
sol, ce qui permet d’une part d’aménager une banquette permettant aux visiteurs de s’asseoir, et d’autre part de dégager pour les patients une vue vers l’extérieur
depuis leur lit. Le versant sud du bâtiment, dédié majoritairement aux chambres des patients, donne sur un superbe espace vert classé. Les façades, très épurées,
alterneront des zones transparentes à d’autres en verre sérigraphié… pas d’utilisation, cette fois-ci, de béton architectonique. Les matériaux qui s’entretiennent
facilement évolueront favorablement avec le temps. Le nouvel Institut Jules Bordet développera une surface d’environ 90.000 m² pour une capacité de 250 lits et
40 places d’hospitalisation de jour. Les travaux sont en cours et l’hôpital devrait être en fonction courant 2021...

Bij het begin van 2009, hebben we de aanbesteding gewonnen voor de wederopbouw van het Bordet ziekenhuis op de site van Erasme, samen met de Parijse
architectenbureau Brunet-Saunier, gespecialiseerd in ziekenhuis programma’s, en het TPF Engineering bureau, voor stabiliteit en speciale techniken. Zo een
wereldbekend mono-gespecialiseerd centrum voor de strijd tegen kanker bouwen is een grootscheeps project, met talrijke moeilijkheden. Het bevat een groot
aantal van zeer specifieke technologiën, vaak innovatief. Het uitgedachte gebouw is compact, georganiseerd rond zes binnenpatio’s ; het is doorboord, in zijn hele
lengte, door een centrale as van dubbele circulatie distributie (dienst en publiek) die acht modules van met elkaar combineerbare ruimtes aandoet, van 800 tot
1.000 m². De trappen, liften en schachten zijn samengebracht in het centrale deel om geen toekomstige aanpassing te hinderen. Groot belang was gehecht aan
het comfort van de patiënt en het personeel. Elke ziekenhuisopname verdieping is in verzorg units georganiseerd. Elke unit is georganiseerd rond een verpleeg-
sterspost gedacht om het traject van het verplegende personeel maximum te beperken. We hebben ook de bedkamers met veel licht willen omringen, voor de
patiënten maar ook voor de gezinnen. Naast elke verpleegsterspost is er een zeer helder ontmoetingsplaats, waar de patiënten met hun naaste omgeving kunnen
bijeenkomen. De begane grond bevat veel diensten (winkels, infopunten, ruimtes voor kinderen...) en biedt een gepersonaliseerde ontvangst aan.

Institut Jules Bordet 2/3

De ruimtelijke ordening was gedacht om het tweede hoogst belangrijke idee van het nieuwe Bordet te bevorderen : de multidisciplinariteit, informele uitwisselingen
tussen al de zorgverleners die rond de patiënten draaien en de onderzoekers te vergemakkelijken. Het nieuwe gebouw toont een geest van nabijheid. Een eerst pla-
teau zal de opzoekers, artsen zoals biologen en chemica, bijeenroepen, en een tweed plateau zal het klinisch onderzoek herbergen , belasten met de verzameling
van gegevens en stalen van de patiënten. Het doel ervan is het verkeer te bevorderen, van een verdieping naar een andere, van de informatie en de ontdekkingen ;
zo zal de uitvoering van de gegeven zorgen sneller gaan voor de patiënten. Een andere bijzonderheid van het project is de link, op verschillende verdiepingen, tus-
sen het Instituut en het Erasme ziekenhuis, dat in vergroting is. Die verbindingen tussen een geintegreerd kankercentrum en een algemeen academisch ziekenhuis
zullen duidelijke synergien mogelijk maken. Het geheel zal een optimaal instrument zijn om de globale verzorging te verzekeren van de patiënten die allerlei soorten
zorgen nodig hebben, waarvan ingewikkeld oncologische zorgen.

Wat de architectuur en esthetiek betreft, wilden we een zeer eigentijds maar ook tijdloos gebouw aanlegen. Sinds het begin, hebben we voor de doorzichtigheid
gepleit, die van een ziekenhuis dat het natuurlijke licht bevordert, gezellig van buiten, welwillend van binnen. We hebben gekozen de glazen wanden te maximal-
iseren, in de bedkamers en in de dokterspraktijken. In tegenstelling tot wat men in de klassieke ziekenhuis vindt, zijn de allèges 45 cm boven de grond ; dit maakt
het mogelijk enerzijds een bankje te plaatsen zodat de bezoekers kunnen gaan zitten, en anderzijds een buitenuitzicht te geven aan de patiënten vanaf hun bed.
De zuidelijke helling van het gebouw, voornamelijk gebruikt voor de bedkamers van de patiënten, geeft op een prachtige geklasseerde groene ruimte. De gevels,
zeer eenvoudig, zullen doorzichtige zones met anderen in gezeefdrukt glas afwisselen. Geen gebruik, deze keer, van architectonisch beton. De materialen, onder-
houdsvriendelijk, zullen met tijd positief evolueren. Het nieuwe Jules Bordet Instituut zal een oppervlakte van ongeveer 90.000 m² ontwikkelen, voor en capaciteit
van 250 bedden en 40 plaatsen in dagopname. De werken zijn in uitvoering en het ziekenhuis zal in 2021 aantreden.

In the beginning of 2009, we won the call for tender for the reconstruction of the Bordet hospital on the site of Erasme, in association with the Parisian architec-
ture office Brunet-Saunier, specialized in hospital programs, and the TPF Engineering office, for the stability and the special techniques. Constructing a worldwide
renowned mono-specialized centre in the struggle against cancer is a large-scale project presenting many difficulties. It concentrates a very large amount of very
specific technologies, often innovating. The imagined building is compact, articulated around six inner patios; it is pierced, in its whole length, by a central distribu-
tion axis with dual circulation (service and public) which leads into eight modules of combinable spaces from 800 to 1.000 m². The stairs, lifts and service ducts are
gathered in the central part in order to avoid hindering any future modification. Great attention was paid to the patient’s and staff’s comfort. Each hospitalization level
is organized in care units. Each of them is centred around a nursing station thought as to limit to the maximum the journeys of the caring staff. Both for the patients
and the families, we also wanted sun-soaked bedrooms. There is a very luminous meeting space near each nursing station, where the patients can get together
with their close relatives. The ground floor offers many services (shops, information points, spaces for kids…) and a personalized welcome.

The spatial organization has been thought as to promote the other main idea of the New Bordet: facilitating the multidisciplinarity, informal exchanges between all
the staff gravitating around the patients and the researchers. The new building fulfils a community-focused policing style. A first plateau will bring the researchers
together, doctors as well as biologists and chemists, and a second one will house the clinical research, in charge of collecting data and samples from the patients.
The objective of this measure is to favour the circulation, from one level to another, of information and findings, and thereby accelerate the application of the treat-
ments given to the patients. Another particularity of the project is to link, on several levels, the Institute to the Erasmus hospital, which is being extended. These
connections between an integrated cancer centre and a general university hospital will enable obvious synergies. The whole will constitute an optimal tool to ensure
the global care of patients, requiring all sorts of treatments, some of which are complex oncology cares.

As far as the architecture and aesthetics are concerned, we wanted to construct a very contemporary but also timeless building. Since the beginning, we promoted
transparency, a hospital giving particular attention to the natural light, welcoming from the outside, humane on the inside. We chose to maximize the glazed walls,
both in the bedrooms and in the medical practices. Unlike what is found in the classic hospitals, spandrel glasses are 45cm above the ground, which enables on
the one hand to place a seat allowing the visitors to sit down, and on the other hand to clear the patients’ view towards the outside from their bed. The south side of
the building, mainly dedicated to the patients’ bedrooms, looks onto a magnificent classified green space. The facades, very uncluttered, will alternate transparent
areas with others in silk-screened glasses. No use, this time, of architectural concrete. The materials, easily maintained, will evolve favourably with time. The new
Jules Bordet Institute will develop a surface of more or less 90.000 m², for a capacity of 250 beds and 40 days hospitalization places. The works are ongoing and
the hospital should be inaugurated in 2021.

Institut Jules Bordet 2/3