OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017

 
CONTINUER À LIRE
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES   I   OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I   OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES
Immobilier logistique et état des lieux 2017
OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN
Logistiek vastgoed en stand van zaak 2017
OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES
Logistics Real Estate and Survey 2017

4/2018
                                                                   1
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
TABLE DES MATIÈRES

                 INTRODUCTION                                                            03

                 MÉTHODOLOGIE                                                            08

            1.    A LOGISTIQUE À BRUXELLES :
                 L
                 SECTEUR INDISPENSABLE MAIS MÉCONNU                                      10
                 1.1 Quelques définitions                                                11
                 1.2 Les espaces structurants de la logistique bruxelloise               12
                 1.3 L’immobilier logistique à Bruxelles : situation et morphologie      16
                 1.4	Les entreprises logistiques et de commerce de gros à Bruxelles :
                      profil et géographie                                               26
                 1.5 Quelle évolution et quels enjeux pour Bruxelles ?                   33
                 1.6	Les Centres de Distribution Urbaine (CDU),
                      solution pour la logistique en ville ?                             39

            2.    CTIVITÉS PRODUCTIVES À BRUXELLES,
                 A
                 ÉTAT DES LIEUX EN 2017                                                  41
                 2.1 Superficie totale                                                   41
                 2.2 Localisation des activités productives                              44
                 2.3 Evolution des activités productives                                 48
                 2.4 Ateliers et entrepôts à Bruxelles par secteur d’activités           50
                 2.5 La vacance                                                          59
                 2.6	Les conversions vers d’autres affectations
                      que les activités productives                                      62
                 2.7 Les démolitions                                                     66
                 2.8 Les projets                                                         67
                 2.9 Les ZEMU (zones d’entreprises en milieu urbain)                     68

                 CONCLUSION                                                              71

                 ANNEXES                                                                 74

                 NOTES                                                                   77

JUIN 2018
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES    I     OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN       I     OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

INTRODUCTION

C        e numéro de l’Observatoire apporte un éclairage
         approfondi sur l’immobilier logistique en Région de
         Bruxelles-Capitale. La logistique a en effet connu un
développement considérable ces dernières années, notamment
lié aux nouveaux modes de consommation, dont le recours
                                                                           La place réservée aux industries dans la ville, s’agissant d’ac-
                                                                           tivités manufacturières de grande ampleur, de petits ateliers
                                                                           disséminés dans le tissu urbain ou d’entrepôts, est en effet
                                                                           depuis longtemps l’objet de toutes les attentions dans un
                                                                           contexte de croissance démographique soutenue, laquelle
à l’e-commerce. Par définition, l’e-commerce suppose des                   trouve à se loger, entre autres, dans des immeubles issus de
livraisons directes au consommateur final en passant par des               la reconversion d’immeubles initialement affectés à un autre
centres de distribution une fois les marchandises arrivées en ville.       usage. C’est le cas d’immeubles de bureaux vides (cf. à ce
                                                                           sujet l’Observatoire des bureaux), mais aussi, et de plus en
Plus largement, la logistique s’inscrit dans le cadre de l’évo-            plus, d’anciens ateliers et entrepôts, comme on le lira dans
lution économique de la 2ème moitié du 20ème siècle. Suite à               les pages qui suivent. La tendance n’est pas neuve puisque
l’éclatement des chaines de production industrielle, la logis-             le premier observatoire des activités productives avait déjà
tique est devenue un secteur économique à part entière, qui                mis en avant la conversion en logements de 644.000 m² en
regroupe des tâches telles que le transport, la manutention, le            l’espace de 15 ans (soit de 1997 à 2011).
stockage etc.
                                                                           La concurrence entre fonctions urbaines donc est forte,
Ce secteur est relativement complexe et peu médiatisé. Il est              dans un environnement dont la surface n’est pas extensible
pourtant d’une importance clé pour l’économie bruxelloise                  à l’infini. L’optimisation du foncier, y compris des bâtiments
et au cœur des enjeux urbanistiques, environnementaux et                   existants, est une des seules façons de permettre le maintien
sociaux actuels de l’agglomération.                                        des activités dans la ville.
À l’initiative de Bruxelles-Mobilité, une attention particulière a         On n’oubliera toutefois pas le rôle capital de l’activité productive
été consacrée à l’immobilier logistique. C’est ainsi que l’IGEAT           et des ateliers dans la ville, leur participation au métabolisme
(Institut de Gestion de l’Environnement et d’Aménagement                   urbain, le gisement d’emplois qu’ils constituent, leur proxi-
du Territoire de l’ULB) a, à la fin de l’année 2015, dressé le             mité immédiate avec le marché urbain et ses consommateurs,
profil logistique du tissu bâti artisanal et industriel bruxel-            mais aussi les flux générés en termes de déplacements et de
lois, en relevant, pour les immeubles concernés, le nombre                 logistique, cette dernière accompagnant, forcément mais à
de portes à poids lourds, l’accès à ces derniers et les facilités          des échelles diverses, toute activité productive dans la ville.
de stationnement hors voirie, l’existence ou non de disposi-
tifs de réfrigération, la hauteur sous plafond etc. Ce relevé              La présente publication offre par ailleurs une première occasion
spécifiquement voué à la logistique s’inscrit dans le Plan                 d’examiner la situation dans les Zones d’Entreprises en Milieu
Stratégique pour le Transport de Marchandises en Région de                 Urbain (ZEMU), définies par le PRAS démographique (Plan Ré-
Bruxelles Capitale adopté par le Gouvernement le 11/07/2013                gional d’Affectation du Sol), entré en vigueur le 21/12/2013 2.
et dont une des mesures vise la connaissance plus fine de ce
type d’immobilier. L’Observatoire des Activités Productives
offrait à cet égard une opportunité intéressante de diffusion
des résultats. Cette publication est aussi un complément
indispensable au cahier n°4 de l’Observatoire de la Mobilité
que Bruxelles Mobilité a publié en 2015 sur le transport de
marchandises et la logistique à Bruxelles1, qui identifiait la
problématique, dressait un état des lieux et définissait les
enjeux du transport de marchandises à Bruxelles.
Ce nouveau numéro de l’Observatoire des Activités pro-
ductives est aussi, plus largement, l’occasion de refaire le
point sur la situation des activités productives en Région de
Bruxelles-Capitale : où sont-elles localisées ? De quel type
d’activité s’agit-il ? Quelle est la typologie des immeubles les
abritant ? Y a-t-il une éventuelle diffusion de ces activités en
dehors de l’axe historique du canal ? Quelle place veut-on
encore leur accorder en ville ?

                                                                       3
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES   I   OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I   OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

INHOUD

                                                       INLEIDING                                                                  05

                                                       OVER DE METHODE                                                            08

                                             1.         OGISTIEK IN BRUSSEL : EEN ONMISBARE
                                                       L
                                                       MAAR WEINIG BEKENDE SECTOR                                                 10
                                                       1.1 Enkele définities                                                       11
                                                       1.2 De structurerende ruimten van de Brusselse logistiek                     12
                                                       1.3 Logistiek vastgoed in Brussel : situering en morfologie                  16
                                                       1.4 Logistieke bedrijven en groothandel in Brussel :
                                                           profiel en geografie                                                    26
                                                       1.5 Welke evolutie en welke mogelijkheden voor Brussel ?                     33
                                                       1.6	Stedelijke distributiecentra (SDC),
                                                            oplossing voor de logistiek in de stad ?                               39

                                             2.         RODUCTIEACTIVITEITEN IN BRUSSEL,
                                                       P
                                                       STAND VAN ZAKEN IN 2017                                                     41
                                                       2.1 Totale oppervlakte                                                       41
                                                       2.2 Locatie van productieactiviteiten                                       44
                                                       2.3 Evolutie van productieactiviteiten                                      48
                                                       2.4 Werkplaatsen en opslagplaatsen
                                                           in Brussel per activiteitensector                                       50
                                                       2.5 Leegstand                                                               59
                                                       2.6 Reconversie naar andere bestemmingen
                                                           dan productieactiviteiten                                               62
                                                       2.7 Afbraak                                                                 66
                                                       2.8 Projecten                                                                67
                                                       2.9 OGSO’s (ondernemingsgebieden in een stedelijke omgeving)                68

                                                       BESLUIT                                                                     71

                                                       BIJLAGEN                                                                   74

                                                       NOTEN                                                                      77

JUNI 2018

                                                                   4
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES   I   OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN     I     OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

INLEIDING

D     eze editie van het Overzicht biedt een diepgaande kijk op
      logistiek vastgoed in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
      De logistiek heeft de afgelopen jaren een aanzienlijke
ontwikkeling doorgemaakt, die met name verband houdt
met nieuwe consumptiepatronen, waaronder de introductie
                                                                       De plaats die voorbehouden is aan de industrie in de stad, zoals
                                                                       grootschalige productieactiviteiten, kleine ateliers verspreid over
                                                                       het stedelijk weefsel of opslagplaatsen, staat al langer in het
                                                                       centrum van de aandacht. In de context van de aanhoudende
                                                                       bevolkingsgroei worden onder andere woningen gerealiseerd
van e-commerce. Online aankopen betekenen rechtstreekse                in gerenoveerde gebouwen die oorspronkelijk bestemd waren
leveringen aan de eindverbruiker via distributiecentra, zodra          voor een ander gebruik. Dit is het geval voor leegstaande
de goederen in de stad zijn aangekomen.                                kantoorgebouwen (zie over dit onderwerp het Overzicht van
                                                                       het kantorenpark), maar ook, en in toenemende mate, voor
Meer in het algemeen maakt de logistiek deel uit van de eco-           oude werkplaatsen en pakhuizen, zoals beschreven wordt op
nomische evolutie van de tweede helft van de 20ste eeuw. Door          de volgende bladzijden. Deze trend is niet nieuw, aangezien
de versnippering van industriële productieketens is logistiek          in het eerste Overzicht van de productieactiviteiten al spra-
een volwaardige economische sector geworden, met taken                 ke is van een reconversie naar huisvesting van 644.000 m²
als vervoer, handling en opslag.                                       in een periode van 15 jaar (van 1997 tot 2011).
Deze sector is relatief complex en krijgt minder media-aan-            De concurrentie tussen stedelijke functies is dan ook groot, in
dacht, maar is van cruciaal belang voor de Brusselse econo-            een omgeving waarvan de oppervlakte niet oneindig rekbaar
mie. Logistiek heeft immers een centrale plaats in de huidige          is. Het optimaliseren van het vastgoed, inclusief bestaande
stedenbouwkundige, ecologische en sociale uitdagingen van              gebouwen, is een van de weinige manieren om de activiteiten
de agglomeratie.                                                       in de stad in stand te houden.
Op initiatief van Brussel Mobiliteit ging er bijzondere aandacht       We mogen echter niet vergeten dat de productieactiviteiten
naar het logistieke vastgoed. Zo heeft IGEAT (Institut de              en de werkplaatsen in de stad van vitaal belang zijn, dat ze
Gestion de l’Environnement et d’Aménagement du Territoire              een rol spelen in het stedelijk metabolisme, dat ze banen
de l’ULB) eind 2015 het logistieke profiel van het traditionele        opleveren, dat ze dicht bij de stedelijke markt en de consu-
en industriële bouwweefsel in Brussel opgesteld, met een               menten staan, maar ook dat ze stromen genereren op het vlak
beschrijving van onder meer het aantal poorten voor vracht-            van verplaatsingen en logistiek. De logistiek speelt zich af op
wagens, de toegang tot deze poorten en parkeerterreinen                verschillende niveaus, maar is noodzakelijk bij elke produc-
naast de straat, de aan- of afwezigheid van koelsystemen               tieactiviteit in de stad.
en de hoogte onder het plafond. Dit onderzoek naar de lo-
gistieke sector maakt deel uit van het Strategisch Plan voor           Deze publicatie biedt ook een eerste gelegenheid om de
het Goederenvervoer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest,             situatie te onderzoeken in de Ondernemingsgebieden in
dat de regering op 11/07/2013 heeft goedgekeurd en dat                 een stedelijke omgeving (OGSO), zoals gedefinieerd in het
als een van de maatregelen heeft: een meer gedetailleerde              demografisch GBP (Gewestelijk Bestemmingsplan), dat op
kennis van dit type vastgoed. In dit kader bood het Overzicht          21/12/20132 in werking is getreden.
van de productieactiviteiten een interessante gelegenheid
om de resultaten te verspreiden. Deze publicatie is ook een
noodzakelijke aanvulling op katern 4 van het Kenniscentrum
van de Mobiliteit dat Brussel Mobiliteit in 2015 publiceerde
over het goederentransport en de logistiek in Brussel1, dat de
problematiek scherpstelde, een inventaris opmaakte en de
uitdagingen van het goederentransport in Brussel definieerde.
Meer in het algemeen is deze nieuwe editie van het Overzicht van
de productieactiviteiten ook een gelegenheid om de toestand
van de productieactiviteiten in het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest te evalueren. Waar zijn ze gevestigd? Wat voor soort
activiteit is het? Wat is de typologie van de gebouwen waarin
ze zijn gehuisvest? Is er een verspreiding van de activiteiten
buiten de historische as van het kanaal? Welke plaats willen
we deze activiteiten nog geven in de stad?

                                                                   5
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES   I   OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I   OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

CONTENTS

                                                       INTRODUCTION                                                               07

                                                       METHODOLOGY                                                                08

                                             1.         OGISTICS IN BRUSSELS :
                                                       L
                                                       AN ESSENTIAL BUT UNKNOWN SECTOR                                            10
                                                       1.1 Some definitions                                                        11
                                                       1.2 Key spaces in Brussels logistics                                         12
                                                       1.3 Logistics buildings in Brussels : situation and morphology               16
                                                       1.4 	Logistics and wholesaling businesses in Brussels :
                                                             profile and geography                                                 26
                                                       1.5 Trends and implications for Brussels                                     33
                                                       1.6 Urban distribution centres (UDCs) :
                                                           a solution for logistics in the city ?                                  39

                                             2.         RODUCTIVE ACTIVITIES IN BRUSSELS :
                                                       P
                                                       2017 SURVEY                                                                 41
                                                       2.1 Total area                                                               41
                                                       2.2 Location of productive activities                                       44
                                                       2.3 Changes in productive activities                                        48
                                                       2.4 Workshops and warehouses in Brussels by activity sector                 50
                                                       2.5 Vacant premises                                                         59
                                                       2.6 Conversions to designated uses other than productive activities         62
                                                       2.7 Demolitions                                                             66
                                                       2.8 Projects                                                                 67
                                                       2.9 ZEMU’s (Enterprise zones in an Urban Setting)                           68

                                                       CONCLUSION                                                                  71

                                                       ADDENDUM                                                                   74

                                                       NOTES                                                                      77

JUNE 2018

                                                                   6
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES   I     OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN     I     OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

INTRODUCTION

T     his edition of the Observatory takes an in-depth look at
      logistics real estate in the Brussels-Capital Region. Logis-
      tics has undergone considerable development in recent
years, as a result in particular of new consumption patterns,
including the use of e-commerce. By definition, e-commerce
                                                                          These questions are important, because the place reserved
                                                                          for industry in the city – whether large-scale manufacturing,
                                                                          small workshops scattered throughout the urban fabric or
                                                                          warehouses – has long been the focus of attention in a context
                                                                          of sustained population growth, in which converted buildings
involves direct deliveries to the final consumer via distribution         originally constructed for some other purpose are among the
centres once the goods have arrived in the city.                          housing solutions used. Empty office buildings are re-used
                                                                          in this way (see the Observatory of Office Buildings on this
More broadly, logistics represents part of the economic                   subject), but so too, and to an increasing degree, are former
changes of the second half of the 20th century. Following the             workshops and warehouses, as will become clear from this
fragmentation of the industrial production chains, logistics              publication. This is not a new trend, incidentally: the first
has become an economic sector in its own right, combining                 Observatory of Productive Activities already highlighted the
activities such as transport, handling, storage and so on.                conversion of 644,000 m² of space into housing over a period
As a sector, it is relatively complex and receives little media           of 15 years (from 1997 to 2011).
attention, yet it is of key importance for the economy of Brus-           Competition between urban functions is therefore intense,
sels and central to the city’s current urban, environmental and           in an environment whose size is not infinitely extensible.
social challenges.                                                        Optimising the property stock, including existing buildings,
On the initiative of Brussels Mobility, special attention has             is one of the only ways to keep activities in the city.
been paid to logistics real estate. Thus, at the end of 2015,             However, we must not forget the vital role played by productive
IGEAT (the ULB Institute for Environmental Management and                 activity and workshops in the city, their contribution to urban
Regional Development) produced a logistical profile of arti-              life, the source of employment they represent, their close
sanal and industrial real estate in Brussels, recording for each          proximity to the urban market and its consumers, but also
building the number of truck entrances, access to them and                the movements they generate in terms of travel and logistics.
off-road parking facilities, whether or not there were refriger-          Logistics in particular is an inevitable accompaniment, on
ation facilities, the ceiling height, etc. This survey specifically       various scales, to any productive activity in the city.
dedicated to logistics was part of the Strategic Plan for Goods
Transportation in the Brussels-Capital Region adopted by the              The present publication also offers an initial opportunity to
Government on 11/07/2013, one of the measures of which                    examine the situation in the Enterprise zones in an Urban
concerned acquiring a more detailed knowledge of this type                Setting (ZEMUs), defined by the demographic PRAS (Specific
of real estate. In this context, the Observatory of Productive            Land Use Plan) which came into force on 21/12/20132.
Activities represented a useful opportunity to publicise the
results. This publication is also an essential complement to
Mobility Observatory 4, published by Brussels Mobility in 2015,
on freight transport and logistics in Brussels1, which outlined
the issues, drew up an inventory and defined the challenges
facing freight transport in Brussels.
More broadly, this new edition of the Observatory of Productive
Activities also provides an opportunity to review the current
state of productive activities in the Brussels-Capital Region:
where are they located? What types of activity are involved?
What is the typology of the buildings that house these ac-
tivities? Are they spreading beyond the historic axis of the
Canal? What place do we still want to give them in the city?

                                                                      7
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES     I    OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I    OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

MÉTHODOLOGIE
OVER DE METHODE
METHODOLOGY

L   es données traitées dans cette publi-
    cation sont issues, au départ, d’une
mise à jour de la situation des lieux iden-
                                                D    e gegevens die in deze publicatie wor-
                                                     den verwerkt zijn in eerste instantie
                                                afgeleid van een update van de situatie
                                                                                              T   he data processed in this publication
                                                                                                  originally derived from an update
                                                                                              on the sites identified in 2011, based
tifiés en 2011, à partir de relevés de          van de geïdentificeerde locaties in 2011,     on field surveys carried out by IGEAT
terrain effectués en 2015 par l’IGEAT.          op basis van veldonderzoeken die IGEAT        in 2015. The buildings were listed, as
Les bâtiments ont été répertoriés, tout         in 2015 heeft uitgevoerd. De gebouwen         well as the activity taking place in them,
comme l’activité qui s’y déroule, selon         en de activiteit die er plaatsvindt zijn      according to a classification into broad
une classification en grandes catégories        geïnventariseerd volgens een indeling         activity categories and according to their
d’activités et selon leur typologie (atelier,   in categorieën van hoofdactiviteiten          typology (workshop, warehouse, of old
entrepôt, de type ancien ou récent).            en volgens hun typologie (werkplaats,         or recent type).
                                                magazijn, oud of recent type).
Sont pris en compte les bâtiments dont                                                        Buildings with a floor space of more than
la superficie de plancher occupée par           De studie betreft gebouwen met een            1,000 m² used for productive activities
des activités productives est supérieure        vloeroppervlakte van meer dan 1.000 m²        were included. In addition, all buildings
à 1.000 m². En outre, tous les immeubles        voor productieactiviteiten. Ook alle ge-      occupied by a company on the same
occupés par une entreprise sur un même          bouwen die een onderneming gebruikt           site were included in the database, even
site ont été intégrés dans la base de don-      op hetzelfde terrein zijn in de databank      where each individual building had a floor
nées, même si chacune des superficies           opgenomen, ook al bedraagt elke afzon-        space of less than 1,000 m², but the
prise individuellement est inférieure à         derlijke oppervlakte minder dan 1.000 m²,     total exceeded 1,000 m² for the entire
1.000 m² mais dont la somme dépasse             als de som van de oppervlakten van het        site concerned.
1.000 m² pour l’ensemble du site concerné.      hele terrein meer dan 1.000 m² bedraagt.
                                                                                              Given the availability of information, all
Vu la disponibilité des informations, tous      Gezien de beschikbaarheid van informa-        buildings managed by citydev.brussels
les bâtiments gérés par citydev.brussels        tie, werden alle gebouwen onder beheer        were taken into account, including those
ont été comptabilisés, en ce compris les        van citydev.brussels meegeteld, inclusief     of less than 1,000 m².
bâtiments de moins de 1.000 m².                 gebouwen van minder dan 1.000 m².
                                                                                              Subsequent checks were carried out for
Des vérifications ultérieures ont été réali-    Voor alle gebouwen met een vloeropper-        all buildings with a floor space greater
sées pour tous les bâtiments d’une super-       vlakte van meer dan 2.000 m² werden           than 2,000 m² in order to ascertain
ficie de plancher supérieure à 2.000 m²         latere verificaties uitgevoerd om de          the situation in 2017 and ensure that
afin de s’assurer de la situation en 2017       situatie in 2017 vast te stellen en een zo    the survey was as accurate as possible.
et de disposer d’un état des lieux le plus      representatief mogelijke stand van zaken      These verifications included identifying
représentatif qui soit. Ces vérifications       te verkrijgen. Deze verificaties betreffen    buildings demolished between 2015
portent notamment sur l’identification          vooral de identificatie van gebouwen          and 2017, establishing whether or not
des bâtiments démolis entre 2015 et             die tussen 2015 en 2017 zijn gesloopt,        planning permission issued during the
2017, la mise en œuvre ou non des permis        de toepassing van stedenbouwkundige           same period had been implemented and
d’urbanisme délivrés durant cette même          vergunningen die in deze periode zijn         checking whether buildings found to be
période et la vacance des bâtiments re-         afgegeven en de leegstand van gebou-          empty in the 2015 survey were still vacant.
levés vides en 2015. L’examen de photos         wen die in 2015 als leegstaand werden         This additional work involved examining
aériennes, des informations contenues           beschreven. Ze werden uitgevoerd door         aerial photos, looking up information
dans NOVA (la plateforme régionale de           onderzoek van luchtfoto’s, de informa-        contained in NOVA (the regional platform
traitement des demandes de permis               tie in NOVA (het gewestelijk platform         for processing planning applications,
d’urbanisme, gérée par Bruxelles Ur-            voor de behandeling van aanvragen             managed by Brussels Urban Planning
banisme et Patrimoine - BUP), le travail        van stedenbouwkundige vergunningen,           and Heritage (BUP-BSE)), field work and
de terrain et le recours à la littérature       beheerd door Brussel Stedenbouw en            reviewing the professional literature.
professionnelle ont permis ce type de           Erfgoed - BSE), veldwerk en het gebruik
travail complémentaire.                         van vakliteratuur.                            It should be noted that the study focuses
                                                                                              purely on buildings and not on industrial
Précisons que l’étude porte uniquement          De studie heeft evenwel alleen betrekking     sites (e.g. open-air depots).
sur les bâtiments et non sur les terrains       op gebouwen en niet op industrieter-
industriels (dépôts à ciel ouvert, par          reinen (bijvoorbeeld opslagplaatsen in        With regard to activity classifications,
exemple).                                       open lucht).                                  ancillary buildings are included with the
                                                                                              main designated use with which the site
En ce qui concerne les classifications          Voor de classificatie van activiteiten valt   is associated, based on floor space. The
des activités, l’affectation accessoire         een bijkomende bestemming onder de            same reasoning applies to the classifi-
est rapportée à l’affectation principale à      hoofdbestemming waar deze bij hoort,          cation of building types: a warehouse
laquelle elle est associée, le critère étant    omdat het criterium de gebruikte op-          which is accessory to a workshop will be
celui de la superficie occupée. Le même         pervlakte is. Dezelfde redenering geldt       regarded as a workshop. On the other

                                                                      8
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES       I    OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I    OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

raisonnement vaut pour la qualification           voor de kwalificatie van gebouwtypes:         hand, office space which is ancillary to
des types de bâtiments : un entrepôt              een opslagruimte van een werkplaats           workshops or warehouses has not been
accessoire à un atelier sera considéré            wordt als werkplaats beschouwd. Daar-         included in this study.
comme atelier. Par contre, les superficies        entegen wordt kantoorruimte bij een
de bureaux accessoires aux ateliers ou aux        werkplaats of opslagplaats niet in deze       However, the distinction between work-
entrepôts n’ont pas été comptabilisées            studie meegeteld.                             shops and warehouses is not always very
dans la présente étude.                                                                         clear. The possibility cannot be ruled out
                                                  Het onderscheid tussen werkplaats en          that it will be interpreted differently – in
La limite entre la notion d’atelier et            opslagplaats is echter niet altijd even       good faith – from one survey to another.
d’entrepôt n’est toutefois pas toujours           duidelijk. Er kunnen zich verschillende,      This may be because of the viewpoint of
très claire. On n’est pas à l’abri d’une          maar goed bedoelde interpretaties voor-       the field investigator, or it could arise
interprétation différente mais de bonne           doen, afhankelijk van de veldonderzoeker      from the fact that some buildings are
foi d’un relevé à l’autre selon les sensi-        die de inventarisatie opmaakt, maar ook       liable to undergo certain changes, such
bilités de l’enquêteur de terrain mais            van het feit dat het gebruik van sommige      as warehouses and wholesale emporiums.
aussi selon le fait que certains bâtiments        gebouwen fluctueert, zoals bij magazijnen
sont propices à une certaine réversibilité        en groothandels.                              The workshop is the place where an ac-
d’usage, par exemple les entrepôts et les                                                       tual productive activity (whether of the
commerces de gros.                                Een werkplaats is een locatie waar daad-      artisanal or industrial type) takes place,
                                                  werkelijk een (ambachtelijke of indus-        as opposed to goods storage.
L’atelier est le lieu où se déroule une           triële) productieactiviteit plaatsvindt,
activité productive effective (de type            in tegenstelling tot opslag.                  Finally, this study does not deal with
artisanal ou industriel), contrairement                                                         activities involving the production of
à l’entreposage.                                  Ook productieactiviteiten van immateriële     intangible goods in the sense of the
                                                  goederen in de betekenis van het GBP          PRAS, as such activities are covered by
Enfin, les activités de production de biens       vallen niet onder deze studie, aangezien      the Observatory of Office Buildings. Until
immatériels au sens du PRAS ne sont               zij worden behandeld in het Overzicht         now, these activities have tended to be
pas concernées par la présente étude              van het kantorenpark. Tot nu toe waren        housed in buildings more typologically
étant donné qu’elles sont traitées dans           deze activiteiten eerder gehuisvest in        similar to the office building.
le cadre de l’Observatoire des bureaux.           gebouwen die meer beantwoorden aan
Jusqu’à présent, ces activités étaient            de omschrijving als kantoorgebouw.            The Brussels Region has been divided in
plutôt abritées dans des bâtiments dont                                                         5 different industrial neighbourhoods.
la typologie se rapprochait davantage de          Het Gewest werd opgedeeld in 5 indus-         The axis along the canal counts as pref-
celle de l’immeuble de bureau.                    triële wijken. De as langs het kanaal geldt   erential location for productive activities
                                                  als voorkeurslocatie voor productieac-        and has been delimited in three zones,
La Région a été divisée en 5 quartiers in-        tiviteiten en werd afgebakend aan de          depending age and typology of the in-
dustriels. L’axe du canal, soit la localisation   hand van drie zones volgens de leeftijd       dustrial buildings. One zone is rather old
préférentielle des activités productives,         en de typologie van de industriële ge-        and lies in the middle of the more recent
a été délimité en 3 zones selon l’âge et          bouwen. De zone in het midden van de          zones, to the North and to the South.
la typologie du bâti industriel : ancien et       as is eerder oud en ligt tussen de meer       The parts West and East of the Region
entre mitoyens au centre ; plus récent et         recente zones, richting het Noorden           seem to be less significant in terms of
en ordre ouvert au nord et au sud. Les            en richting het Zuiden. De delen in het       location for workshops and warehouses.
parties est et ouest de la Région appa-           Westen en het Oosten van het Gewest
raissent moins significatives en termes           blijken minder significant in termen van
de localisation des ateliers et entrepôts.        werkplaatsen en magazijnen.

QUARTIERS INDUSTRIELS
INDUSTRIËLE WIJKEN
INDUSTRIAL DISTRICTS

                                                                        9
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
1
                   A LOGISTIQUE À BRUXELLES :
                  L
                  SECTEUR INDISPENSABLE MAIS MÉCONNU
                  LOGISTIEK IN BRUSSEL:
                  EEN ONMISBARE MAAR WEINIG BEKENDE SECTOR
                   OGISTICS IN BRUSSELS:
                  L
                  AN ESSENTIAL BUT UNKNOWN SECTOR

L    a logistique et le transport de marchan-
     dises sont indispensables pour une
ville, en assurant l’approvisionnement des
commerces, des populations, des chantiers,
des industries, ainsi que l’évacuation des
déblais et déchets et la commercialisation
de la production économique. À Bruxelles,
l’axe du canal et ses alentours jouent un
rôle clé en la matière.
                                                L   ogistiek en goederentransport zijn
                                                    essentieel voor een stad en zorgen
                                                voor de bevoorrading van bedrijven,
                                                bewoners, werven en fabrieken, maar
Tout d’abord, de nombreuses infrastruc-         ook voor de afvoer van afgravingen en
tures clés y sont localisées. Il s’agit no-     afvalstoffen en de commercialisering van
tamment des sites liés au commerce de
gros : le marché matinal ou les abattoirs
d’Anderlecht par exemple. De plus, le
                                                de economische productie. In Brussel
                                                spelen de kanaalas en zijn omgeving
                                                hierin een sleutelrol.
                                                                                            L   ogistics and freight transport are
                                                                                                essential for a city, supplying busi-
                                                                                            nesses, populations, construction sites
Port de Bruxelles est un espace majeur                                                      and factories, removing waste of all
pour le transport de marchandises. Plus         Om te beginnen zijn hier veel belangrijke   kinds and bringing economic output to
généralement, la bonne accessibilité            infrastructuren gevestigd, zoals sites      market. In Brussels, the Canal axis and
routière, la morphologie semi-industrielle      die verbonden zijn aan de groothan-         its surroundings play a key role here.
des abords du canal et la proximité des         del, bijvoorbeeld de vroegmarkt of de
                                                slachthuizen in Anderlecht. Bovendien       First, much of the key infrastructure is
consommateurs urbains sont des facteurs                                                     located here. This includes sites related to
attractifs majeurs.                             is de haven van Brussel een belangrijk
                                                gebied voor het goederentransport.          the wholesale trade such as the Brussels
                                                Meer in het algemeen zijn de goede          early morning market or the Anderlecht
                                                toegankelijkheid, de semi-industriële       slaughterhouses. The Port of Brussels is
                                                morfologie van de kanaalomgeving en         another major space for freight transport.
                                                de nabijheid van stedelijke consumenten     More generally, good road accessibility,
                                                belangrijke aantrekkingsfactoren.           the semi-industrial landscape of the area
                                                                                            around the Canal and the proximity of
                                                                                            urban consumers are major factors in
                                                                                            this area’s attractiveness.

                                                                   10
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES    I    OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I   OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

1.1  Quelques définitions                      1.1 Enkele definities                        1.1 Some definitions
La logistique est l’activité dont l’objet      Logistiek is de activiteit die ten doel      Logistics is the activity by which goods
est d’assurer, d’organiser et de prendre       heeft de uitwisseling van goederen en de     and associated information are conveyed
en charge les échanges de marchandises         daarmee verband houdende informatie          between economic actors. This makes
et d’informations liées entre les acteurs      tussen economische actoren te verze-         it a composite sector, combining ware-
économiques. Dès lors, c’est un secteur        keren, te organiseren en te verzorgen.       housing, handling and transportation
composite, regroupant des activités d’en-      Het gaat hierbij om een samengestelde        (by any mode), order picking, packaging,
treposage, de manutention, de transport,       sector die activiteiten bundelt zoals op-    but also tracking and IT, administrative
quel que soit le mode de préparation de        slag, verwerking, transport - ongeacht       or legal support for the exchanges and
commandes, d’emballage, mais aussi de          de vervoerswijze - ordervoorbereiding,       orders involved.
suivi et support informatique, adminis-        verpakking, maar ook opvolging en in-
tratif ou juridique de ces échanges et         formatica, administratieve en juridische     This activity can be carried out in-house,
des commandes.                                 ondersteuning van deze uitwisselingen        i.e. directly by businesses on their own
                                               en orders.                                   behalf. For example, some manufacturers
Cette activité peut être réalisée en compte                                                 or large-scale retailers organise and un-
propre, c’est-à-dire prise en charge           Deze activiteit kan voor eigen rekening      dertake the storage and transportation
directement par une entreprise. C’est          worden uitgeoefend, d.w.z. rechtstreeks      of their goods themselves.
le cas par exemple d’un industriel ou          door een vennootschap. Dit is bijvoor-
d’une entreprise de grande distribution,                                                    Alternatively, businesses may use the
                                               beeld het geval bij een industrieel of       services of logistics specialists for some or
qui organisent et prennent en charge           groot distributiebedrijf, dat de opslag
eux-mêmes le stockage et le transport                                                       all of the tasks of transportation, storage,
                                               en het transport van zijn goederen zelf      order management and so on; logistics
de leurs marchandises.                         organiseert en verzorgt.                     activities are then said to be outsourced.
L’entreprise peut aussi avoir recours à        Het bedrijf kan ook een beroep doen op       It is outsourcing of this kind that has led
des spécialistes de la logistique, pour        logistieke specialisten voor het geheel of   to the development of logistics service
prendre en charge tout ou partie des           een deel van de taken, zoals transport,      providers – from small regional carriers
tâches, transport, entreposage, gestion        opslag of orderbeheer. We spreken dan        or warehousers to multinationals.
des commandes… On parle alors de               over handelen voor rekening van derden.
compte d’autrui. C’est par le biais de cette                                                Urban logistics occupies a special position
                                               Door deze uitbestedingen of door de con-     in all this. It involves all tasks related to
sous-traitance ou contractualisation de        tractuele verbintenissen van deze taken
ces tâches que se sont développés les                                                       the exchange of goods produced and
                                               zijn logistieke dienstverleners ontstaan,    consumed in the city: transporting goods
prestataires logistiques, qui peuvent être     zowel regionale kleine transporteurs en
de petits transporteurs ou entreposeurs                                                     to retailers, services and end consumers,
                                               magazijniers als internationale spelers.     disposing of waste and products for
régionaux, mais aussi des multinationales.
                                               De stedelijke logistiek neemt daarbij        recycling, handling goods produced
Dans ce cadre, la logistique urbaine           een bijzondere plaats in. Het gaat om        in urban areas and so on. The urban
prend une place particulière. Il s’agit de     alle taken in verband met de uitwisseling    environment presents various logisti-
l’ensemble des tâches liées aux échanges       van geproduceerde en geconsumeerde           cal constraints: pressure on real estate
de marchandises produites et consom-           goederen in de stad, zoals het vervoer       which limits the availability of space for
mées en ville : transport de biens vers les    van goederen naar handelaars, diensten       logistics, a high level of sensitivity to the
commerçants, services et consomma-             en eindverbruikers, de verwijdering van      nuisances caused by logistics, especially
teurs finaux, évacuation des déchets et        afval en te recycleren producten en de       freight transport, the more severe con-
produits à recycler, prise en charge des       afhandeling van goederen die in de stad      gestion of the transport axes and poor
marchandises produites en milieu urbain…       zijn geproduceerd.                           accessibility for goods vehicles, and the
Le milieu urbain présente différentes                                                       individualisation of goods flows to end
contraintes logistiques : pression sur le      De stedelijke omgeving kent verschillende    consumers. Operators specialising in
foncier qui limite la disponibilité d’espace   logistieke beperkingen: de druk op het       urban logistics have therefore emerged.
pour la logistique, forte sensibilité aux      vastgoed die de beschikbaarheid van
nuisances induites par la logistique et en     ruimte voor logistiek beperkt, de grote      Among these logistics services there is
particulier le transport de marchandises,      gevoeligheid voor de overlast van logis-     one particular sector called the whole-
plus forte congestion des axes de trans-       tiek en in het bijzonder voor het vervoer    sale trade. This consists of companies
port et mauvaise accessibilité pour les        van goederen, de grotere congestie op        which mediate between the production
véhicules de marchandises, atomisation         de transportroutes en de slechte be-         of goods and their retail sale. Operators
des flux à destination des consommateurs       reikbaarheid voor vrachtwagens en de         in this sector, wholesalers, collect from
finaux. Dès lors, des acteurs spécialisés      versnippering van de verkeersstromen         manufacturers, farmers and logistics
dans la logistique urbaine voient le jour.     naar de eindverbruikers. Daardoor ont-       operators the goods that will be sold
                                               staan er bedrijven die gespecialiseerd       by retailers. Wholesalers perform in-
Au sein de ces prestations logistiques         zijn in de stedelijke logistiek.             termediate storage, order picking, load
apparait un secteur particulier, le com-                                                    consolidation and deconsolidation and
merce de gros. Il s’agit d’entreprises dont    Binnen deze logistieke diensten neemt een    packaging for the products which will
l’objet est d’assurer l’intermédiation entre   bepaalde sector een bijzondere plaats in,    then be sold through retail outlets to
la production de biens et leur vente au        de groothandel. Dit zijn ondernemingen       consumers.
détail. Ces acteurs, les grossistes, col-      die als tussenpersoon optreden tussen de
lectent, auprès d’industriels, d’agricul-      productie van goederen en de detailhan-
teurs, de logisticiens, les marchandises       del. De groothandelaars verzamelen de
qui seront vendues chez les commerçants        goederen bij de fabrieken, landbouwers
détaillants. Les grossistes assurent des       en logistieke bedrijven en verkopen deze
activités de stockage intermédiaire, de        door aan detailhandelaars. Groothande-
préparation de commandes, de grou-             laars zorgen voor de vooruitgeschoven
page et dégroupage et d’emballage des          voorraad3, ordervoorbereiding, groupage,
produits qui seront ensuite vendus au          verdeling en verpakking van producten,
détail aux consommateurs finaux par le         die vervolgens in de detailhandel aan de
biais des commerces.                           eindverbruiker worden verkocht.

                                                                    11
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES    I    OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I    OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

1.2 Les espaces structurants                   1.2 De structurerende ruim-                   1.2 Key spaces in Brussels
de la logistique bruxelloise                   ten van de Brusselse logistiek                logistics
Les abords du canal abritent plusieurs in-     De omgeving van het kanaal herbergt           The area around the Canal is home to
frastructures et bâtiments qui concentrent     verschillende infrastructuren en ge-          various facilities and buildings that con-
et organisent les flux de marchandises         bouwen die de goederenstroom voor             centrate and organise the flow of goods
approvisionnant l’agglomération bruxel-        de Brusselse agglomeratie bij elkaar          supplying the Brussels urban region.
loise. Il s’agit notamment :                   brengen en organiseren.                       These include:
• Du marché matinal. Espace situé depuis      • Vroegmarkt. Sinds 1973 gelegen aan het     • The early morning market. Located by
  1973 le long du canal, à proximité du           kanaal, in de buurt van de Van Praetbrug      the Canal near the Van Praet bridge
  pont Van Praet, il s’agit du plus grand         en de grootste groothandelsmarkt              since 1973, this is the largest wholesale
  marché de gros du pays. Ses 40.000 m²           van het land. De opslagplaatsen van           market in the country. Its 40,000 m² of
  d’entrepôts accueillent un peu moins            40.000 m² bieden ruimte aan bijna             warehouses accommodate just under
  de 120 grossistes spécialisés dans les          120 gespecialiseerde groothandels in          120 wholesalers specialising in food
  produits alimentaires. Les principaux           voedingswaren. De belangrijkste klanten       products. The main customers are re-
  clients sont les commerçants et les             zijn handelaars en restauranthouders.         tailers and restaurateurs. Every week,
  restaurateurs. Chaque semaine, près de          Wekelijks worden bijna 10.000 ton             nearly 10,000 tons of goods are traded
  10.000 tonnes de marchandises y sont            goederen verhandeld, waarvan 40%              there, 40% of which are destined for
  échangées, 40 % étant à destination             bestemd is voor het Brussels Hoofd-           the Brussels-Capital Region. Open
  de la Région de Bruxelles-Capitale.             stedelijk Gewest. De vroegmarkt is            six days a week, it employs around
  Ouvert six jours sur sept, il emploie           zes dagen per week geopend, stelt             400 people and is managed through
  environ 400 personnes et est géré par           ongeveer 400 mensen te werk en wordt          a non-profit organisation created by
  le biais d’une ASBL créée par la Ville          beheerd door een vzw die opgericht            the City of Brussels.
  de Bruxelles.                                   werd door Brussel-Stad.
                                                                                             • The Port of Brussels. The Port’s 85
• Du Port de Bruxelles. Son domaine de        • Haven van Brussel. De 85 ha industrie-        hectares of industrial space are home
   85 ha de surfaces industrielles abrite         terreinen herbergen tal van bedrijven         to many companies, representing about
  de nombreuses entreprises, qui repré-           die werk bieden aan ongeveer 6.000            6,000 direct jobs. It has a container ter-
  sentent environ 6.000 emplois directs. Il       mensen. De haven heeft een contai-            minal and the TIR Centre, a 160,000 m²
  dispose d’un terminal à conteneurs et du        nerterminal en het TIR-centrum, een           warehouse. Waterway-related activ-
  centre TIR, un entrepôt de 160.000 m².          opslagplaats van 160.000 m². De bin-          ities focus on heavy goods, building
  Les activités fluviales se concentrent sur      nenvaart is gericht op zware goederen,        materials, cement, fuel, construction
  les marchandises lourdes, matériaux de          bouwmaterialen, cementfabrieken,              rubble and waste. These activities are
  construction, cimenteries, carburants,          brandstoffen, uitgegraven materia-            concentrated in the outer harbour, in
  déblais et déchets. Ces activités se            len en afvalstoffen. Deze activiteiten        the north of the Region, where accessi-
  concentrent dans l’avant-port, au nord          vinden voornamelijk plaats in de voor-        bility by water is better because of the
  de la Région, où l’accessibilité fluviale       haven, in het noorden van het Gewest,         larger size of the Canal, and where the
  est meilleure, en raison du gabarit plus        waar de bereikbaarheid via het water          industrial premises are more compatible
  important du canal, et où les espaces           beter is door de grotere omvang van           with current standards, being spacious
  industriels se rapprochent des stan-            het kanaal en waar industrieterreinen         and benefiting from good road access.

Marché matinal                                                                               Port de Bruxelles
Vroegmarkt                                                                                   Haven van Brussel
Early morning market                                                                         Port of Brussels

                                                                    12
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES   I    OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN    I    OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES    4/2018

   dards actuels : grande taille et bonne        liggen die aan de huidige standaard            The industrial port area is also home
   accessibilité routière. L’espace indus-       beantwoorden: grote omvang en goede            to many wholesale and logistics activ-
   trialo-portuaire abrite également de          toegankelijkheid over de weg. In het           ities which do not necessarily use the
   nombreuses activités de commerce de           industriële havengebied vinden ook             waterway, but take advantage of the
   gros et de logistique, qui ne mobilisent      veel groothandels- en logistieke ac-           availability of suitable industrial sites.
   pas nécessairement la voie d’eau, mais        tiviteiten plaats, die niet noodzakelijk
                                                                                             • The Anderlecht slaughterhouses. This
   profitent de la disponibilité d’espaces       gebruikmaken van de waterweg, maar
   industriels adaptés à leur activité.          profiteren van de beschikbaarheid van          is an old facility – it dates back to the
                                                 industriële gronden die zijn aangepast         late 19th century – but it is still active.
• Des abattoirs d’Anderlecht. Infrastruc-                                                      It represents 2 to 3% of the Belgian
                                                 aan hun activiteit.
   ture ancienne, datant de la fin du XIXe                                                      slaughter market (and 100% of the
   siècle, mais toujours active, elle re-     • Slachthuizen van Anderlecht. Oude              Brussels market), and has attracted
   présente 2 à 3 % du marché belge              infrastructuur uit het einde van de            various meat wholesalers to the nearby
   (et 100 % du marché bruxellois) de            19de eeuw, maar nog steeds actief.             area. New developments are underway,
   l’abattage et concentre à ses abords          Vertegenwoordigen 2 à 3% van de                including the foodmet, a modern build-
   des activités de commerce de gros             Belgische slachthuizen (en 100% van            ing of almost 15,000 m² containing a
   de la viande. De nouveaux dévelop-            de Brusselse) en zorgen voor een con-          new market hall, shops and an urban
   pements y ont cours, notamment le             centratie van vleesgroothandels in deze        rooftop farm.
   foodmet, bâtiment moderne de près             buurt. Er zijn nieuwe ontwikkelingen
                                                                                             • Large warehousing, commercial or
   de 15.000 m² abritant une nouvelle            gaande, waaronder de Foodmet, een
   halle pour le marché, des commerces           modern gebouw van bijna 15.000 m²              exhibition centres, such as the bpost
   et une ferme urbaine sur le toit.             met een nieuwe markthal, winkels en            sorting centre on the site of a former
                                                 een stadsboerderij op het dak.                 coking plant, the Cokerie du Marly, by
• De grands centres d’entreposage,                                                             the Canal at the northern edge of the
   de commerce ou d’exposition, tels le       • Grote centra voor opslag, handel of            Region, through which all mail passes
   centre de tri de bpost sur le site de         beurzen, zoals het sorteercentrum              from Brussels and Flemish Brabant
   l’ancienne Cokerie du Marly, à la limite      van bpost op de site van de voormalige         and all Belgian parcels of bpost, or
   nord de la Région le long du canal, où        cokesfabriek Marly, aan de noorde-             Euroveiling, the wholesale market for
   transitent tout le courrier de Bruxelles      lijke grens van het Gewest aan het             flowers and plants, in Chaussée de
   et du Brabant flamand et tous les colis       kanaal, waar alle post uit Brussel en          Vilvoorde near the Van Praet bridge.
   belges de l’entreprise ou Euroveiling,        Vlaams-Brabant en alle Belgische pakjes
   le marché de gros des fleurs et plantes,      van het bedrijf passeren, of Euroveiling,
   chaussée de Vilvoorde à proximité du          de groothandelsmarkt voor bloemen en
   pont Van Praet.                               planten, aan de Vilvoordsesteenweg in
                                                 de buurt van de Van Praetbrug.

                                     Abattoirs d’Anderlecht
                                     Slachthuizen van Anderlecht
                                     Anderlecht slaughterhouses

                                                                   13
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES    I    OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I    OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

En conséquence, les emplois et entre-          Hierdoor zijn de arbeidsplaatsen en           As a result, jobs and businesses related
prises liés au transport de marchandises       bedrijven die verband houden met goe-         to freight transport are clustered around
se regroupent aux abords du canal.             derenvervoer geconcentreerd rond het          the Canal.
                                               kanaal.
Il s’agit notamment des grossistes. Leurs                                                    In particular, there are the wholesalers,
clients, les commerçants détaillants, se       Hieronder vallen ook groothandelaars.         whose customers, the retailers, are con-
concentrent dans les espaces urbains           Hun klanten, de detailhandelaars, zijn        centrated in the centre of the city. As
centraux. L’activité étant peu intégrée,       eerder centraal in de stad gevestigd.         their activity is not very integrated, but
c’est-à-dire qu’elle reste composée            Aangezien deze activiteit weinig geïnte-      still consists of large numbers of small
de nombreux petits acteurs indépen-            greerd is en blijft bestaan uit vele kleine   independent operators, proximity to this
dants, la proximité avec cette clientèle est   zelfstandige bedrijfjes, is nabijheid bij     clientele is vital. The wholesalers are able
fondamentale. Les grossistes trouvent          dit cliënteel van fundamenteel belang.        to find suitable semi-industrial buildings
dans les quartiers bordant le canal des        Groothandelaars vinden in de wijken           in the districts next to the Canal which
bâtiments semi-industriels adaptés,            aan het kanaal aangepaste semi-indus-         are accessible to heavy vehicles and can
accessibles aux véhicules lourds et où ils     triële gebouwen die toegankelijk zijn         be used to store goods. These companies
peuvent entreposer des marchandises.           voor vrachtwagens en waar ze goederen         together bring some 10,000 jobs to the
Ces entreprises regroupent environ une         kunnen opslaan. Bij deze bedrijven in         districts alongside the Canal.
dizaine de milliers d’emplois dans les         de wijken aan het kanaal werken zo’n
quartiers bordant le canal.                    tienduizend mensen.

                                                                                             Quai de Willebroeck
                                                                                             Willebroekkaai
                                                                                             Quai de Willebroeck

De même, les petits transporteurs et           Evenzo vinden we aan het kanaal tal van       Similarly, small carriers and logistics
logisticiens, spécialisés dans la desserte     kleine transport- en logistiekbedrijfjes      operators specialising in servicing the
et la messagerie urbaine (qui concerne les     die gespecialiseerd zijn in stadsdiensten     city and running courier services (for
petits colis3) ou l’entreposage de faibles     en koeriers (kleine pakjes3) of opslag van    small parcels3) or small-scale storage, are
volumes, sont nombreux le long du canal,       kleine hoeveelheden. Zij worden aange-        numerous alongside the Canal; they take
en profitant des mêmes avantages que           trokken door dezelfde voordelen als de        advantage of the same benefits as the
les grossistes, bâti adapté, proximité de      groothandelaars: aangepaste gebouwen,         wholesalers, namely suitable buildings,
la ville et relativement bonne accessibilité   de nabijheid van de stad en een relatief      proximity to the city and relatively good
routière. Ils représentent environ 5.000       goede toegankelijkheid over de weg. Ze        road accessibility. They represent about
emplois.                                       stellen ongeveer 5.000 mensen tewerk.         5,000 jobs.

                                                                    14
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES     I    OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN   I   OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES   4/2018

                                                                                             Chaussée de Vilvorde
                                                                                             Vilvoordsesteenweg
                                                                                             Chaussée de Vilvorde

Par contre, les activités d’entreposage et      De activiteiten van grootschalige op-        On the other hand, large-scale ware-
de logistique à grande échelle privilégient     slag- en logistiekbedrijven vinden we        housing and logistics activities favour the
la périphérie proche, et en particulier les     eerder terug in de nabije periferie, voor-   near periphery, especially the area near
abords du Ring et des axes autoroutiers.        al in de omgeving van de Ring en de          the Brussels Ring and the motorways.
Les opérateurs ont besoin de surfaces           snelwegen. De bedrijven hebben grote         These operators need plenty of space to
importantes pour stationner les véhicules       terreinen nodig om hun voertuigen te         park vehicles and store goods. In addition,
et entreposer les marchandises. De plus,        parkeren en hun goederen op te slaan.        they often cover a wider area than the
ils rayonnent souvent à une échelle plus        Bovendien bedienen ze vaak een groter        Brussels urban region, and therefore
étendue que l’agglomération bruxelloise         gebied dan de Brusselse agglomeratie         need access to the motorway network.
et doivent donc disposer d’un accès au          en daarom moeten ze toegang hebben
réseau autoroutier.                             tot de snelwegen.

Du côté des flux de marchandises, on            Wat de goederenstroom betreft, wordt         In terms of the flow of goods, it is es-
estime que l’économie de la Région              geschat dat de economie van het Brus-        timated that the economy of the Brus-
de Bruxelles-Capitale génère environ            sels Hoofdstedelijk Gewest ongeveer          sels-Capital Region generates around
800.000 mouvements par semaine4.                800.000 bewegingen per week gene-            800,000 movements per week4. The retail
Le commerce de détail serait à l’origine        reert4. De helft van deze trajecten zou      sector is thought to account for half of
de la moitié de ces trajets, le reste étant     voor rekening zijn van de detailhandel,      these journeys, with the remainder con-
généré par les livraisons des bureaux, de       de rest zou worden gegenereerd door          sisting of deliveries to offices, factories
l’industrie et des chantiers. Ceci illustre     leveringen aan kantoren, fabrieken en        and construction sites. This underlines
l’importance du transport de marchan-           bouwwerven. Dit illustreert het belang       the importance of freight transport for
dises pour la vie économique de tous les        van het goederenvervoer voor het eco-        the economic life of all Brussels districts,
quartiers bruxellois, y compris ceux qui        nomische leven in alle Brusselse wijken,     including those without any industrial or
n’abritent pas d’activités industrielles        ook deze waar geen industriële of trans-     transport activity.
ou de transport.                                portactiviteiten plaatsvinden.
                                                                                             In this context, the Canal axis acts as
Dans ce cadre, l’axe du canal opère comme       In dit kader fungeert de kanaalas als een    an interface. Whether between shops
une interface. Que ce soit entre les com-       interface. In de kanaalzone worden veel      and wholesalers, tertiary activities and
merces et les grossistes, les activités ter-    goederenstromen voorbereid, tijdelijk        their suppliers, construction sites and
tiaires et leurs fournisseurs, les chantiers    opgeslagen en verhandeld: tussen winkels     their materials, or related to waste,
et leurs matériaux, ou pour les déchets,        en groothandels, tertiaire activiteiten      numerous goods flows pass through
de nombreux flux de biens transitent,           en hun toeleveranciers, bouwwerven           or are prepared and exchanged in the
sont échangés et sont préparés dans la          en bouwmaterialen en afvalstoffen.           Canal Area. Although there are fewer
zone du canal. Si les activités industrielles   Hoewel er minder industriële activiteiten    industrial activities there and the use
y sont moins nombreuses et le recours à         zijn en het gebruik van de waterwegen        of the waterway itself is of marginal
la voie d’eau marginal, cet espace reste        marginaal is, blijft deze ruimte cruciaal    importance, this area remains crucial for
crucial pour l’organisation du transport        voor de organisatie van het goederen-        the organisation of freight transport for
de marchandises pour des raisons de             vervoer omwille van de beschikbaarheid       reasons of availability of space, the pres-
disponibilité d’espaces, de présence            van ruimte, de aanwezigheid van infra-       ence of infrastructure and the suitable
d’infrastructures ou de morphologie             structuur of de aangepaste morfologie        morphology of the urban fabric.
adaptée du tissu urbain.                        van het stedelijk weefsel.

                                                                     15
Vous pouvez aussi lire