OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES - Immobilier logistique et état des lieux 2017
←
→
Transcription du contenu de la page
Si votre navigateur ne rend pas la page correctement, lisez s'il vous plaît le contenu de la page ci-dessous
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES Immobilier logistique et état des lieux 2017 OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN Logistiek vastgoed en stand van zaak 2017 OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES Logistics Real Estate and Survey 2017 4/2018 1
TABLE DES MATIÈRES INTRODUCTION 03 MÉTHODOLOGIE 08 1. A LOGISTIQUE À BRUXELLES : L SECTEUR INDISPENSABLE MAIS MÉCONNU 10 1.1 Quelques définitions 11 1.2 Les espaces structurants de la logistique bruxelloise 12 1.3 L’immobilier logistique à Bruxelles : situation et morphologie 16 1.4 Les entreprises logistiques et de commerce de gros à Bruxelles : profil et géographie 26 1.5 Quelle évolution et quels enjeux pour Bruxelles ? 33 1.6 Les Centres de Distribution Urbaine (CDU), solution pour la logistique en ville ? 39 2. CTIVITÉS PRODUCTIVES À BRUXELLES, A ÉTAT DES LIEUX EN 2017 41 2.1 Superficie totale 41 2.2 Localisation des activités productives 44 2.3 Evolution des activités productives 48 2.4 Ateliers et entrepôts à Bruxelles par secteur d’activités 50 2.5 La vacance 59 2.6 Les conversions vers d’autres affectations que les activités productives 62 2.7 Les démolitions 66 2.8 Les projets 67 2.9 Les ZEMU (zones d’entreprises en milieu urbain) 68 CONCLUSION 71 ANNEXES 74 NOTES 77 JUIN 2018
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 INTRODUCTION C e numéro de l’Observatoire apporte un éclairage approfondi sur l’immobilier logistique en Région de Bruxelles-Capitale. La logistique a en effet connu un développement considérable ces dernières années, notamment lié aux nouveaux modes de consommation, dont le recours La place réservée aux industries dans la ville, s’agissant d’ac- tivités manufacturières de grande ampleur, de petits ateliers disséminés dans le tissu urbain ou d’entrepôts, est en effet depuis longtemps l’objet de toutes les attentions dans un contexte de croissance démographique soutenue, laquelle à l’e-commerce. Par définition, l’e-commerce suppose des trouve à se loger, entre autres, dans des immeubles issus de livraisons directes au consommateur final en passant par des la reconversion d’immeubles initialement affectés à un autre centres de distribution une fois les marchandises arrivées en ville. usage. C’est le cas d’immeubles de bureaux vides (cf. à ce sujet l’Observatoire des bureaux), mais aussi, et de plus en Plus largement, la logistique s’inscrit dans le cadre de l’évo- plus, d’anciens ateliers et entrepôts, comme on le lira dans lution économique de la 2ème moitié du 20ème siècle. Suite à les pages qui suivent. La tendance n’est pas neuve puisque l’éclatement des chaines de production industrielle, la logis- le premier observatoire des activités productives avait déjà tique est devenue un secteur économique à part entière, qui mis en avant la conversion en logements de 644.000 m² en regroupe des tâches telles que le transport, la manutention, le l’espace de 15 ans (soit de 1997 à 2011). stockage etc. La concurrence entre fonctions urbaines donc est forte, Ce secteur est relativement complexe et peu médiatisé. Il est dans un environnement dont la surface n’est pas extensible pourtant d’une importance clé pour l’économie bruxelloise à l’infini. L’optimisation du foncier, y compris des bâtiments et au cœur des enjeux urbanistiques, environnementaux et existants, est une des seules façons de permettre le maintien sociaux actuels de l’agglomération. des activités dans la ville. À l’initiative de Bruxelles-Mobilité, une attention particulière a On n’oubliera toutefois pas le rôle capital de l’activité productive été consacrée à l’immobilier logistique. C’est ainsi que l’IGEAT et des ateliers dans la ville, leur participation au métabolisme (Institut de Gestion de l’Environnement et d’Aménagement urbain, le gisement d’emplois qu’ils constituent, leur proxi- du Territoire de l’ULB) a, à la fin de l’année 2015, dressé le mité immédiate avec le marché urbain et ses consommateurs, profil logistique du tissu bâti artisanal et industriel bruxel- mais aussi les flux générés en termes de déplacements et de lois, en relevant, pour les immeubles concernés, le nombre logistique, cette dernière accompagnant, forcément mais à de portes à poids lourds, l’accès à ces derniers et les facilités des échelles diverses, toute activité productive dans la ville. de stationnement hors voirie, l’existence ou non de disposi- tifs de réfrigération, la hauteur sous plafond etc. Ce relevé La présente publication offre par ailleurs une première occasion spécifiquement voué à la logistique s’inscrit dans le Plan d’examiner la situation dans les Zones d’Entreprises en Milieu Stratégique pour le Transport de Marchandises en Région de Urbain (ZEMU), définies par le PRAS démographique (Plan Ré- Bruxelles Capitale adopté par le Gouvernement le 11/07/2013 gional d’Affectation du Sol), entré en vigueur le 21/12/2013 2. et dont une des mesures vise la connaissance plus fine de ce type d’immobilier. L’Observatoire des Activités Productives offrait à cet égard une opportunité intéressante de diffusion des résultats. Cette publication est aussi un complément indispensable au cahier n°4 de l’Observatoire de la Mobilité que Bruxelles Mobilité a publié en 2015 sur le transport de marchandises et la logistique à Bruxelles1, qui identifiait la problématique, dressait un état des lieux et définissait les enjeux du transport de marchandises à Bruxelles. Ce nouveau numéro de l’Observatoire des Activités pro- ductives est aussi, plus largement, l’occasion de refaire le point sur la situation des activités productives en Région de Bruxelles-Capitale : où sont-elles localisées ? De quel type d’activité s’agit-il ? Quelle est la typologie des immeubles les abritant ? Y a-t-il une éventuelle diffusion de ces activités en dehors de l’axe historique du canal ? Quelle place veut-on encore leur accorder en ville ? 3
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 INHOUD INLEIDING 05 OVER DE METHODE 08 1. OGISTIEK IN BRUSSEL : EEN ONMISBARE L MAAR WEINIG BEKENDE SECTOR 10 1.1 Enkele définities 11 1.2 De structurerende ruimten van de Brusselse logistiek 12 1.3 Logistiek vastgoed in Brussel : situering en morfologie 16 1.4 Logistieke bedrijven en groothandel in Brussel : profiel en geografie 26 1.5 Welke evolutie en welke mogelijkheden voor Brussel ? 33 1.6 Stedelijke distributiecentra (SDC), oplossing voor de logistiek in de stad ? 39 2. RODUCTIEACTIVITEITEN IN BRUSSEL, P STAND VAN ZAKEN IN 2017 41 2.1 Totale oppervlakte 41 2.2 Locatie van productieactiviteiten 44 2.3 Evolutie van productieactiviteiten 48 2.4 Werkplaatsen en opslagplaatsen in Brussel per activiteitensector 50 2.5 Leegstand 59 2.6 Reconversie naar andere bestemmingen dan productieactiviteiten 62 2.7 Afbraak 66 2.8 Projecten 67 2.9 OGSO’s (ondernemingsgebieden in een stedelijke omgeving) 68 BESLUIT 71 BIJLAGEN 74 NOTEN 77 JUNI 2018 4
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 INLEIDING D eze editie van het Overzicht biedt een diepgaande kijk op logistiek vastgoed in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De logistiek heeft de afgelopen jaren een aanzienlijke ontwikkeling doorgemaakt, die met name verband houdt met nieuwe consumptiepatronen, waaronder de introductie De plaats die voorbehouden is aan de industrie in de stad, zoals grootschalige productieactiviteiten, kleine ateliers verspreid over het stedelijk weefsel of opslagplaatsen, staat al langer in het centrum van de aandacht. In de context van de aanhoudende bevolkingsgroei worden onder andere woningen gerealiseerd van e-commerce. Online aankopen betekenen rechtstreekse in gerenoveerde gebouwen die oorspronkelijk bestemd waren leveringen aan de eindverbruiker via distributiecentra, zodra voor een ander gebruik. Dit is het geval voor leegstaande de goederen in de stad zijn aangekomen. kantoorgebouwen (zie over dit onderwerp het Overzicht van het kantorenpark), maar ook, en in toenemende mate, voor Meer in het algemeen maakt de logistiek deel uit van de eco- oude werkplaatsen en pakhuizen, zoals beschreven wordt op nomische evolutie van de tweede helft van de 20ste eeuw. Door de volgende bladzijden. Deze trend is niet nieuw, aangezien de versnippering van industriële productieketens is logistiek in het eerste Overzicht van de productieactiviteiten al spra- een volwaardige economische sector geworden, met taken ke is van een reconversie naar huisvesting van 644.000 m² als vervoer, handling en opslag. in een periode van 15 jaar (van 1997 tot 2011). Deze sector is relatief complex en krijgt minder media-aan- De concurrentie tussen stedelijke functies is dan ook groot, in dacht, maar is van cruciaal belang voor de Brusselse econo- een omgeving waarvan de oppervlakte niet oneindig rekbaar mie. Logistiek heeft immers een centrale plaats in de huidige is. Het optimaliseren van het vastgoed, inclusief bestaande stedenbouwkundige, ecologische en sociale uitdagingen van gebouwen, is een van de weinige manieren om de activiteiten de agglomeratie. in de stad in stand te houden. Op initiatief van Brussel Mobiliteit ging er bijzondere aandacht We mogen echter niet vergeten dat de productieactiviteiten naar het logistieke vastgoed. Zo heeft IGEAT (Institut de en de werkplaatsen in de stad van vitaal belang zijn, dat ze Gestion de l’Environnement et d’Aménagement du Territoire een rol spelen in het stedelijk metabolisme, dat ze banen de l’ULB) eind 2015 het logistieke profiel van het traditionele opleveren, dat ze dicht bij de stedelijke markt en de consu- en industriële bouwweefsel in Brussel opgesteld, met een menten staan, maar ook dat ze stromen genereren op het vlak beschrijving van onder meer het aantal poorten voor vracht- van verplaatsingen en logistiek. De logistiek speelt zich af op wagens, de toegang tot deze poorten en parkeerterreinen verschillende niveaus, maar is noodzakelijk bij elke produc- naast de straat, de aan- of afwezigheid van koelsystemen tieactiviteit in de stad. en de hoogte onder het plafond. Dit onderzoek naar de lo- gistieke sector maakt deel uit van het Strategisch Plan voor Deze publicatie biedt ook een eerste gelegenheid om de het Goederenvervoer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, situatie te onderzoeken in de Ondernemingsgebieden in dat de regering op 11/07/2013 heeft goedgekeurd en dat een stedelijke omgeving (OGSO), zoals gedefinieerd in het als een van de maatregelen heeft: een meer gedetailleerde demografisch GBP (Gewestelijk Bestemmingsplan), dat op kennis van dit type vastgoed. In dit kader bood het Overzicht 21/12/20132 in werking is getreden. van de productieactiviteiten een interessante gelegenheid om de resultaten te verspreiden. Deze publicatie is ook een noodzakelijke aanvulling op katern 4 van het Kenniscentrum van de Mobiliteit dat Brussel Mobiliteit in 2015 publiceerde over het goederentransport en de logistiek in Brussel1, dat de problematiek scherpstelde, een inventaris opmaakte en de uitdagingen van het goederentransport in Brussel definieerde. Meer in het algemeen is deze nieuwe editie van het Overzicht van de productieactiviteiten ook een gelegenheid om de toestand van de productieactiviteiten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te evalueren. Waar zijn ze gevestigd? Wat voor soort activiteit is het? Wat is de typologie van de gebouwen waarin ze zijn gehuisvest? Is er een verspreiding van de activiteiten buiten de historische as van het kanaal? Welke plaats willen we deze activiteiten nog geven in de stad? 5
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 CONTENTS INTRODUCTION 07 METHODOLOGY 08 1. OGISTICS IN BRUSSELS : L AN ESSENTIAL BUT UNKNOWN SECTOR 10 1.1 Some definitions 11 1.2 Key spaces in Brussels logistics 12 1.3 Logistics buildings in Brussels : situation and morphology 16 1.4 Logistics and wholesaling businesses in Brussels : profile and geography 26 1.5 Trends and implications for Brussels 33 1.6 Urban distribution centres (UDCs) : a solution for logistics in the city ? 39 2. RODUCTIVE ACTIVITIES IN BRUSSELS : P 2017 SURVEY 41 2.1 Total area 41 2.2 Location of productive activities 44 2.3 Changes in productive activities 48 2.4 Workshops and warehouses in Brussels by activity sector 50 2.5 Vacant premises 59 2.6 Conversions to designated uses other than productive activities 62 2.7 Demolitions 66 2.8 Projects 67 2.9 ZEMU’s (Enterprise zones in an Urban Setting) 68 CONCLUSION 71 ADDENDUM 74 NOTES 77 JUNE 2018 6
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 INTRODUCTION T his edition of the Observatory takes an in-depth look at logistics real estate in the Brussels-Capital Region. Logis- tics has undergone considerable development in recent years, as a result in particular of new consumption patterns, including the use of e-commerce. By definition, e-commerce These questions are important, because the place reserved for industry in the city – whether large-scale manufacturing, small workshops scattered throughout the urban fabric or warehouses – has long been the focus of attention in a context of sustained population growth, in which converted buildings involves direct deliveries to the final consumer via distribution originally constructed for some other purpose are among the centres once the goods have arrived in the city. housing solutions used. Empty office buildings are re-used in this way (see the Observatory of Office Buildings on this More broadly, logistics represents part of the economic subject), but so too, and to an increasing degree, are former changes of the second half of the 20th century. Following the workshops and warehouses, as will become clear from this fragmentation of the industrial production chains, logistics publication. This is not a new trend, incidentally: the first has become an economic sector in its own right, combining Observatory of Productive Activities already highlighted the activities such as transport, handling, storage and so on. conversion of 644,000 m² of space into housing over a period As a sector, it is relatively complex and receives little media of 15 years (from 1997 to 2011). attention, yet it is of key importance for the economy of Brus- Competition between urban functions is therefore intense, sels and central to the city’s current urban, environmental and in an environment whose size is not infinitely extensible. social challenges. Optimising the property stock, including existing buildings, On the initiative of Brussels Mobility, special attention has is one of the only ways to keep activities in the city. been paid to logistics real estate. Thus, at the end of 2015, However, we must not forget the vital role played by productive IGEAT (the ULB Institute for Environmental Management and activity and workshops in the city, their contribution to urban Regional Development) produced a logistical profile of arti- life, the source of employment they represent, their close sanal and industrial real estate in Brussels, recording for each proximity to the urban market and its consumers, but also building the number of truck entrances, access to them and the movements they generate in terms of travel and logistics. off-road parking facilities, whether or not there were refriger- Logistics in particular is an inevitable accompaniment, on ation facilities, the ceiling height, etc. This survey specifically various scales, to any productive activity in the city. dedicated to logistics was part of the Strategic Plan for Goods Transportation in the Brussels-Capital Region adopted by the The present publication also offers an initial opportunity to Government on 11/07/2013, one of the measures of which examine the situation in the Enterprise zones in an Urban concerned acquiring a more detailed knowledge of this type Setting (ZEMUs), defined by the demographic PRAS (Specific of real estate. In this context, the Observatory of Productive Land Use Plan) which came into force on 21/12/20132. Activities represented a useful opportunity to publicise the results. This publication is also an essential complement to Mobility Observatory 4, published by Brussels Mobility in 2015, on freight transport and logistics in Brussels1, which outlined the issues, drew up an inventory and defined the challenges facing freight transport in Brussels. More broadly, this new edition of the Observatory of Productive Activities also provides an opportunity to review the current state of productive activities in the Brussels-Capital Region: where are they located? What types of activity are involved? What is the typology of the buildings that house these ac- tivities? Are they spreading beyond the historic axis of the Canal? What place do we still want to give them in the city? 7
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 MÉTHODOLOGIE OVER DE METHODE METHODOLOGY L es données traitées dans cette publi- cation sont issues, au départ, d’une mise à jour de la situation des lieux iden- D e gegevens die in deze publicatie wor- den verwerkt zijn in eerste instantie afgeleid van een update van de situatie T he data processed in this publication originally derived from an update on the sites identified in 2011, based tifiés en 2011, à partir de relevés de van de geïdentificeerde locaties in 2011, on field surveys carried out by IGEAT terrain effectués en 2015 par l’IGEAT. op basis van veldonderzoeken die IGEAT in 2015. The buildings were listed, as Les bâtiments ont été répertoriés, tout in 2015 heeft uitgevoerd. De gebouwen well as the activity taking place in them, comme l’activité qui s’y déroule, selon en de activiteit die er plaatsvindt zijn according to a classification into broad une classification en grandes catégories geïnventariseerd volgens een indeling activity categories and according to their d’activités et selon leur typologie (atelier, in categorieën van hoofdactiviteiten typology (workshop, warehouse, of old entrepôt, de type ancien ou récent). en volgens hun typologie (werkplaats, or recent type). magazijn, oud of recent type). Sont pris en compte les bâtiments dont Buildings with a floor space of more than la superficie de plancher occupée par De studie betreft gebouwen met een 1,000 m² used for productive activities des activités productives est supérieure vloeroppervlakte van meer dan 1.000 m² were included. In addition, all buildings à 1.000 m². En outre, tous les immeubles voor productieactiviteiten. Ook alle ge- occupied by a company on the same occupés par une entreprise sur un même bouwen die een onderneming gebruikt site were included in the database, even site ont été intégrés dans la base de don- op hetzelfde terrein zijn in de databank where each individual building had a floor nées, même si chacune des superficies opgenomen, ook al bedraagt elke afzon- space of less than 1,000 m², but the prise individuellement est inférieure à derlijke oppervlakte minder dan 1.000 m², total exceeded 1,000 m² for the entire 1.000 m² mais dont la somme dépasse als de som van de oppervlakten van het site concerned. 1.000 m² pour l’ensemble du site concerné. hele terrein meer dan 1.000 m² bedraagt. Given the availability of information, all Vu la disponibilité des informations, tous Gezien de beschikbaarheid van informa- buildings managed by citydev.brussels les bâtiments gérés par citydev.brussels tie, werden alle gebouwen onder beheer were taken into account, including those ont été comptabilisés, en ce compris les van citydev.brussels meegeteld, inclusief of less than 1,000 m². bâtiments de moins de 1.000 m². gebouwen van minder dan 1.000 m². Subsequent checks were carried out for Des vérifications ultérieures ont été réali- Voor alle gebouwen met een vloeropper- all buildings with a floor space greater sées pour tous les bâtiments d’une super- vlakte van meer dan 2.000 m² werden than 2,000 m² in order to ascertain ficie de plancher supérieure à 2.000 m² latere verificaties uitgevoerd om de the situation in 2017 and ensure that afin de s’assurer de la situation en 2017 situatie in 2017 vast te stellen en een zo the survey was as accurate as possible. et de disposer d’un état des lieux le plus representatief mogelijke stand van zaken These verifications included identifying représentatif qui soit. Ces vérifications te verkrijgen. Deze verificaties betreffen buildings demolished between 2015 portent notamment sur l’identification vooral de identificatie van gebouwen and 2017, establishing whether or not des bâtiments démolis entre 2015 et die tussen 2015 en 2017 zijn gesloopt, planning permission issued during the 2017, la mise en œuvre ou non des permis de toepassing van stedenbouwkundige same period had been implemented and d’urbanisme délivrés durant cette même vergunningen die in deze periode zijn checking whether buildings found to be période et la vacance des bâtiments re- afgegeven en de leegstand van gebou- empty in the 2015 survey were still vacant. levés vides en 2015. L’examen de photos wen die in 2015 als leegstaand werden This additional work involved examining aériennes, des informations contenues beschreven. Ze werden uitgevoerd door aerial photos, looking up information dans NOVA (la plateforme régionale de onderzoek van luchtfoto’s, de informa- contained in NOVA (the regional platform traitement des demandes de permis tie in NOVA (het gewestelijk platform for processing planning applications, d’urbanisme, gérée par Bruxelles Ur- voor de behandeling van aanvragen managed by Brussels Urban Planning banisme et Patrimoine - BUP), le travail van stedenbouwkundige vergunningen, and Heritage (BUP-BSE)), field work and de terrain et le recours à la littérature beheerd door Brussel Stedenbouw en reviewing the professional literature. professionnelle ont permis ce type de Erfgoed - BSE), veldwerk en het gebruik travail complémentaire. van vakliteratuur. It should be noted that the study focuses purely on buildings and not on industrial Précisons que l’étude porte uniquement De studie heeft evenwel alleen betrekking sites (e.g. open-air depots). sur les bâtiments et non sur les terrains op gebouwen en niet op industrieter- industriels (dépôts à ciel ouvert, par reinen (bijvoorbeeld opslagplaatsen in With regard to activity classifications, exemple). open lucht). ancillary buildings are included with the main designated use with which the site En ce qui concerne les classifications Voor de classificatie van activiteiten valt is associated, based on floor space. The des activités, l’affectation accessoire een bijkomende bestemming onder de same reasoning applies to the classifi- est rapportée à l’affectation principale à hoofdbestemming waar deze bij hoort, cation of building types: a warehouse laquelle elle est associée, le critère étant omdat het criterium de gebruikte op- which is accessory to a workshop will be celui de la superficie occupée. Le même pervlakte is. Dezelfde redenering geldt regarded as a workshop. On the other 8
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 raisonnement vaut pour la qualification voor de kwalificatie van gebouwtypes: hand, office space which is ancillary to des types de bâtiments : un entrepôt een opslagruimte van een werkplaats workshops or warehouses has not been accessoire à un atelier sera considéré wordt als werkplaats beschouwd. Daar- included in this study. comme atelier. Par contre, les superficies entegen wordt kantoorruimte bij een de bureaux accessoires aux ateliers ou aux werkplaats of opslagplaats niet in deze However, the distinction between work- entrepôts n’ont pas été comptabilisées studie meegeteld. shops and warehouses is not always very dans la présente étude. clear. The possibility cannot be ruled out Het onderscheid tussen werkplaats en that it will be interpreted differently – in La limite entre la notion d’atelier et opslagplaats is echter niet altijd even good faith – from one survey to another. d’entrepôt n’est toutefois pas toujours duidelijk. Er kunnen zich verschillende, This may be because of the viewpoint of très claire. On n’est pas à l’abri d’une maar goed bedoelde interpretaties voor- the field investigator, or it could arise interprétation différente mais de bonne doen, afhankelijk van de veldonderzoeker from the fact that some buildings are foi d’un relevé à l’autre selon les sensi- die de inventarisatie opmaakt, maar ook liable to undergo certain changes, such bilités de l’enquêteur de terrain mais van het feit dat het gebruik van sommige as warehouses and wholesale emporiums. aussi selon le fait que certains bâtiments gebouwen fluctueert, zoals bij magazijnen sont propices à une certaine réversibilité en groothandels. The workshop is the place where an ac- d’usage, par exemple les entrepôts et les tual productive activity (whether of the commerces de gros. Een werkplaats is een locatie waar daad- artisanal or industrial type) takes place, werkelijk een (ambachtelijke of indus- as opposed to goods storage. L’atelier est le lieu où se déroule une triële) productieactiviteit plaatsvindt, activité productive effective (de type in tegenstelling tot opslag. Finally, this study does not deal with artisanal ou industriel), contrairement activities involving the production of à l’entreposage. Ook productieactiviteiten van immateriële intangible goods in the sense of the goederen in de betekenis van het GBP PRAS, as such activities are covered by Enfin, les activités de production de biens vallen niet onder deze studie, aangezien the Observatory of Office Buildings. Until immatériels au sens du PRAS ne sont zij worden behandeld in het Overzicht now, these activities have tended to be pas concernées par la présente étude van het kantorenpark. Tot nu toe waren housed in buildings more typologically étant donné qu’elles sont traitées dans deze activiteiten eerder gehuisvest in similar to the office building. le cadre de l’Observatoire des bureaux. gebouwen die meer beantwoorden aan Jusqu’à présent, ces activités étaient de omschrijving als kantoorgebouw. The Brussels Region has been divided in plutôt abritées dans des bâtiments dont 5 different industrial neighbourhoods. la typologie se rapprochait davantage de Het Gewest werd opgedeeld in 5 indus- The axis along the canal counts as pref- celle de l’immeuble de bureau. triële wijken. De as langs het kanaal geldt erential location for productive activities als voorkeurslocatie voor productieac- and has been delimited in three zones, La Région a été divisée en 5 quartiers in- tiviteiten en werd afgebakend aan de depending age and typology of the in- dustriels. L’axe du canal, soit la localisation hand van drie zones volgens de leeftijd dustrial buildings. One zone is rather old préférentielle des activités productives, en de typologie van de industriële ge- and lies in the middle of the more recent a été délimité en 3 zones selon l’âge et bouwen. De zone in het midden van de zones, to the North and to the South. la typologie du bâti industriel : ancien et as is eerder oud en ligt tussen de meer The parts West and East of the Region entre mitoyens au centre ; plus récent et recente zones, richting het Noorden seem to be less significant in terms of en ordre ouvert au nord et au sud. Les en richting het Zuiden. De delen in het location for workshops and warehouses. parties est et ouest de la Région appa- Westen en het Oosten van het Gewest raissent moins significatives en termes blijken minder significant in termen van de localisation des ateliers et entrepôts. werkplaatsen en magazijnen. QUARTIERS INDUSTRIELS INDUSTRIËLE WIJKEN INDUSTRIAL DISTRICTS 9
1 A LOGISTIQUE À BRUXELLES : L SECTEUR INDISPENSABLE MAIS MÉCONNU LOGISTIEK IN BRUSSEL: EEN ONMISBARE MAAR WEINIG BEKENDE SECTOR OGISTICS IN BRUSSELS: L AN ESSENTIAL BUT UNKNOWN SECTOR L a logistique et le transport de marchan- dises sont indispensables pour une ville, en assurant l’approvisionnement des commerces, des populations, des chantiers, des industries, ainsi que l’évacuation des déblais et déchets et la commercialisation de la production économique. À Bruxelles, l’axe du canal et ses alentours jouent un rôle clé en la matière. L ogistiek en goederentransport zijn essentieel voor een stad en zorgen voor de bevoorrading van bedrijven, bewoners, werven en fabrieken, maar Tout d’abord, de nombreuses infrastruc- ook voor de afvoer van afgravingen en tures clés y sont localisées. Il s’agit no- afvalstoffen en de commercialisering van tamment des sites liés au commerce de gros : le marché matinal ou les abattoirs d’Anderlecht par exemple. De plus, le de economische productie. In Brussel spelen de kanaalas en zijn omgeving hierin een sleutelrol. L ogistics and freight transport are essential for a city, supplying busi- nesses, populations, construction sites Port de Bruxelles est un espace majeur and factories, removing waste of all pour le transport de marchandises. Plus Om te beginnen zijn hier veel belangrijke kinds and bringing economic output to généralement, la bonne accessibilité infrastructuren gevestigd, zoals sites market. In Brussels, the Canal axis and routière, la morphologie semi-industrielle die verbonden zijn aan de groothan- its surroundings play a key role here. des abords du canal et la proximité des del, bijvoorbeeld de vroegmarkt of de slachthuizen in Anderlecht. Bovendien First, much of the key infrastructure is consommateurs urbains sont des facteurs located here. This includes sites related to attractifs majeurs. is de haven van Brussel een belangrijk gebied voor het goederentransport. the wholesale trade such as the Brussels Meer in het algemeen zijn de goede early morning market or the Anderlecht toegankelijkheid, de semi-industriële slaughterhouses. The Port of Brussels is morfologie van de kanaalomgeving en another major space for freight transport. de nabijheid van stedelijke consumenten More generally, good road accessibility, belangrijke aantrekkingsfactoren. the semi-industrial landscape of the area around the Canal and the proximity of urban consumers are major factors in this area’s attractiveness. 10
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 1.1 Quelques définitions 1.1 Enkele definities 1.1 Some definitions La logistique est l’activité dont l’objet Logistiek is de activiteit die ten doel Logistics is the activity by which goods est d’assurer, d’organiser et de prendre heeft de uitwisseling van goederen en de and associated information are conveyed en charge les échanges de marchandises daarmee verband houdende informatie between economic actors. This makes et d’informations liées entre les acteurs tussen economische actoren te verze- it a composite sector, combining ware- économiques. Dès lors, c’est un secteur keren, te organiseren en te verzorgen. housing, handling and transportation composite, regroupant des activités d’en- Het gaat hierbij om een samengestelde (by any mode), order picking, packaging, treposage, de manutention, de transport, sector die activiteiten bundelt zoals op- but also tracking and IT, administrative quel que soit le mode de préparation de slag, verwerking, transport - ongeacht or legal support for the exchanges and commandes, d’emballage, mais aussi de de vervoerswijze - ordervoorbereiding, orders involved. suivi et support informatique, adminis- verpakking, maar ook opvolging en in- tratif ou juridique de ces échanges et formatica, administratieve en juridische This activity can be carried out in-house, des commandes. ondersteuning van deze uitwisselingen i.e. directly by businesses on their own en orders. behalf. For example, some manufacturers Cette activité peut être réalisée en compte or large-scale retailers organise and un- propre, c’est-à-dire prise en charge Deze activiteit kan voor eigen rekening dertake the storage and transportation directement par une entreprise. C’est worden uitgeoefend, d.w.z. rechtstreeks of their goods themselves. le cas par exemple d’un industriel ou door een vennootschap. Dit is bijvoor- d’une entreprise de grande distribution, Alternatively, businesses may use the beeld het geval bij een industrieel of services of logistics specialists for some or qui organisent et prennent en charge groot distributiebedrijf, dat de opslag eux-mêmes le stockage et le transport all of the tasks of transportation, storage, en het transport van zijn goederen zelf order management and so on; logistics de leurs marchandises. organiseert en verzorgt. activities are then said to be outsourced. L’entreprise peut aussi avoir recours à Het bedrijf kan ook een beroep doen op It is outsourcing of this kind that has led des spécialistes de la logistique, pour logistieke specialisten voor het geheel of to the development of logistics service prendre en charge tout ou partie des een deel van de taken, zoals transport, providers – from small regional carriers tâches, transport, entreposage, gestion opslag of orderbeheer. We spreken dan or warehousers to multinationals. des commandes… On parle alors de over handelen voor rekening van derden. compte d’autrui. C’est par le biais de cette Urban logistics occupies a special position Door deze uitbestedingen of door de con- in all this. It involves all tasks related to sous-traitance ou contractualisation de tractuele verbintenissen van deze taken ces tâches que se sont développés les the exchange of goods produced and zijn logistieke dienstverleners ontstaan, consumed in the city: transporting goods prestataires logistiques, qui peuvent être zowel regionale kleine transporteurs en de petits transporteurs ou entreposeurs to retailers, services and end consumers, magazijniers als internationale spelers. disposing of waste and products for régionaux, mais aussi des multinationales. De stedelijke logistiek neemt daarbij recycling, handling goods produced Dans ce cadre, la logistique urbaine een bijzondere plaats in. Het gaat om in urban areas and so on. The urban prend une place particulière. Il s’agit de alle taken in verband met de uitwisseling environment presents various logisti- l’ensemble des tâches liées aux échanges van geproduceerde en geconsumeerde cal constraints: pressure on real estate de marchandises produites et consom- goederen in de stad, zoals het vervoer which limits the availability of space for mées en ville : transport de biens vers les van goederen naar handelaars, diensten logistics, a high level of sensitivity to the commerçants, services et consomma- en eindverbruikers, de verwijdering van nuisances caused by logistics, especially teurs finaux, évacuation des déchets et afval en te recycleren producten en de freight transport, the more severe con- produits à recycler, prise en charge des afhandeling van goederen die in de stad gestion of the transport axes and poor marchandises produites en milieu urbain… zijn geproduceerd. accessibility for goods vehicles, and the Le milieu urbain présente différentes individualisation of goods flows to end contraintes logistiques : pression sur le De stedelijke omgeving kent verschillende consumers. Operators specialising in foncier qui limite la disponibilité d’espace logistieke beperkingen: de druk op het urban logistics have therefore emerged. pour la logistique, forte sensibilité aux vastgoed die de beschikbaarheid van nuisances induites par la logistique et en ruimte voor logistiek beperkt, de grote Among these logistics services there is particulier le transport de marchandises, gevoeligheid voor de overlast van logis- one particular sector called the whole- plus forte congestion des axes de trans- tiek en in het bijzonder voor het vervoer sale trade. This consists of companies port et mauvaise accessibilité pour les van goederen, de grotere congestie op which mediate between the production véhicules de marchandises, atomisation de transportroutes en de slechte be- of goods and their retail sale. Operators des flux à destination des consommateurs reikbaarheid voor vrachtwagens en de in this sector, wholesalers, collect from finaux. Dès lors, des acteurs spécialisés versnippering van de verkeersstromen manufacturers, farmers and logistics dans la logistique urbaine voient le jour. naar de eindverbruikers. Daardoor ont- operators the goods that will be sold staan er bedrijven die gespecialiseerd by retailers. Wholesalers perform in- Au sein de ces prestations logistiques zijn in de stedelijke logistiek. termediate storage, order picking, load apparait un secteur particulier, le com- consolidation and deconsolidation and merce de gros. Il s’agit d’entreprises dont Binnen deze logistieke diensten neemt een packaging for the products which will l’objet est d’assurer l’intermédiation entre bepaalde sector een bijzondere plaats in, then be sold through retail outlets to la production de biens et leur vente au de groothandel. Dit zijn ondernemingen consumers. détail. Ces acteurs, les grossistes, col- die als tussenpersoon optreden tussen de lectent, auprès d’industriels, d’agricul- productie van goederen en de detailhan- teurs, de logisticiens, les marchandises del. De groothandelaars verzamelen de qui seront vendues chez les commerçants goederen bij de fabrieken, landbouwers détaillants. Les grossistes assurent des en logistieke bedrijven en verkopen deze activités de stockage intermédiaire, de door aan detailhandelaars. Groothande- préparation de commandes, de grou- laars zorgen voor de vooruitgeschoven page et dégroupage et d’emballage des voorraad3, ordervoorbereiding, groupage, produits qui seront ensuite vendus au verdeling en verpakking van producten, détail aux consommateurs finaux par le die vervolgens in de detailhandel aan de biais des commerces. eindverbruiker worden verkocht. 11
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 1.2 Les espaces structurants 1.2 De structurerende ruim- 1.2 Key spaces in Brussels de la logistique bruxelloise ten van de Brusselse logistiek logistics Les abords du canal abritent plusieurs in- De omgeving van het kanaal herbergt The area around the Canal is home to frastructures et bâtiments qui concentrent verschillende infrastructuren en ge- various facilities and buildings that con- et organisent les flux de marchandises bouwen die de goederenstroom voor centrate and organise the flow of goods approvisionnant l’agglomération bruxel- de Brusselse agglomeratie bij elkaar supplying the Brussels urban region. loise. Il s’agit notamment : brengen en organiseren. These include: • Du marché matinal. Espace situé depuis • Vroegmarkt. Sinds 1973 gelegen aan het • The early morning market. Located by 1973 le long du canal, à proximité du kanaal, in de buurt van de Van Praetbrug the Canal near the Van Praet bridge pont Van Praet, il s’agit du plus grand en de grootste groothandelsmarkt since 1973, this is the largest wholesale marché de gros du pays. Ses 40.000 m² van het land. De opslagplaatsen van market in the country. Its 40,000 m² of d’entrepôts accueillent un peu moins 40.000 m² bieden ruimte aan bijna warehouses accommodate just under de 120 grossistes spécialisés dans les 120 gespecialiseerde groothandels in 120 wholesalers specialising in food produits alimentaires. Les principaux voedingswaren. De belangrijkste klanten products. The main customers are re- clients sont les commerçants et les zijn handelaars en restauranthouders. tailers and restaurateurs. Every week, restaurateurs. Chaque semaine, près de Wekelijks worden bijna 10.000 ton nearly 10,000 tons of goods are traded 10.000 tonnes de marchandises y sont goederen verhandeld, waarvan 40% there, 40% of which are destined for échangées, 40 % étant à destination bestemd is voor het Brussels Hoofd- the Brussels-Capital Region. Open de la Région de Bruxelles-Capitale. stedelijk Gewest. De vroegmarkt is six days a week, it employs around Ouvert six jours sur sept, il emploie zes dagen per week geopend, stelt 400 people and is managed through environ 400 personnes et est géré par ongeveer 400 mensen te werk en wordt a non-profit organisation created by le biais d’une ASBL créée par la Ville beheerd door een vzw die opgericht the City of Brussels. de Bruxelles. werd door Brussel-Stad. • The Port of Brussels. The Port’s 85 • Du Port de Bruxelles. Son domaine de • Haven van Brussel. De 85 ha industrie- hectares of industrial space are home 85 ha de surfaces industrielles abrite terreinen herbergen tal van bedrijven to many companies, representing about de nombreuses entreprises, qui repré- die werk bieden aan ongeveer 6.000 6,000 direct jobs. It has a container ter- sentent environ 6.000 emplois directs. Il mensen. De haven heeft een contai- minal and the TIR Centre, a 160,000 m² dispose d’un terminal à conteneurs et du nerterminal en het TIR-centrum, een warehouse. Waterway-related activ- centre TIR, un entrepôt de 160.000 m². opslagplaats van 160.000 m². De bin- ities focus on heavy goods, building Les activités fluviales se concentrent sur nenvaart is gericht op zware goederen, materials, cement, fuel, construction les marchandises lourdes, matériaux de bouwmaterialen, cementfabrieken, rubble and waste. These activities are construction, cimenteries, carburants, brandstoffen, uitgegraven materia- concentrated in the outer harbour, in déblais et déchets. Ces activités se len en afvalstoffen. Deze activiteiten the north of the Region, where accessi- concentrent dans l’avant-port, au nord vinden voornamelijk plaats in de voor- bility by water is better because of the de la Région, où l’accessibilité fluviale haven, in het noorden van het Gewest, larger size of the Canal, and where the est meilleure, en raison du gabarit plus waar de bereikbaarheid via het water industrial premises are more compatible important du canal, et où les espaces beter is door de grotere omvang van with current standards, being spacious industriels se rapprochent des stan- het kanaal en waar industrieterreinen and benefiting from good road access. Marché matinal Port de Bruxelles Vroegmarkt Haven van Brussel Early morning market Port of Brussels 12
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 dards actuels : grande taille et bonne liggen die aan de huidige standaard The industrial port area is also home accessibilité routière. L’espace indus- beantwoorden: grote omvang en goede to many wholesale and logistics activ- trialo-portuaire abrite également de toegankelijkheid over de weg. In het ities which do not necessarily use the nombreuses activités de commerce de industriële havengebied vinden ook waterway, but take advantage of the gros et de logistique, qui ne mobilisent veel groothandels- en logistieke ac- availability of suitable industrial sites. pas nécessairement la voie d’eau, mais tiviteiten plaats, die niet noodzakelijk • The Anderlecht slaughterhouses. This profitent de la disponibilité d’espaces gebruikmaken van de waterweg, maar industriels adaptés à leur activité. profiteren van de beschikbaarheid van is an old facility – it dates back to the industriële gronden die zijn aangepast late 19th century – but it is still active. • Des abattoirs d’Anderlecht. Infrastruc- It represents 2 to 3% of the Belgian aan hun activiteit. ture ancienne, datant de la fin du XIXe slaughter market (and 100% of the siècle, mais toujours active, elle re- • Slachthuizen van Anderlecht. Oude Brussels market), and has attracted présente 2 à 3 % du marché belge infrastructuur uit het einde van de various meat wholesalers to the nearby (et 100 % du marché bruxellois) de 19de eeuw, maar nog steeds actief. area. New developments are underway, l’abattage et concentre à ses abords Vertegenwoordigen 2 à 3% van de including the foodmet, a modern build- des activités de commerce de gros Belgische slachthuizen (en 100% van ing of almost 15,000 m² containing a de la viande. De nouveaux dévelop- de Brusselse) en zorgen voor een con- new market hall, shops and an urban pements y ont cours, notamment le centratie van vleesgroothandels in deze rooftop farm. foodmet, bâtiment moderne de près buurt. Er zijn nieuwe ontwikkelingen • Large warehousing, commercial or de 15.000 m² abritant une nouvelle gaande, waaronder de Foodmet, een halle pour le marché, des commerces modern gebouw van bijna 15.000 m² exhibition centres, such as the bpost et une ferme urbaine sur le toit. met een nieuwe markthal, winkels en sorting centre on the site of a former een stadsboerderij op het dak. coking plant, the Cokerie du Marly, by • De grands centres d’entreposage, the Canal at the northern edge of the de commerce ou d’exposition, tels le • Grote centra voor opslag, handel of Region, through which all mail passes centre de tri de bpost sur le site de beurzen, zoals het sorteercentrum from Brussels and Flemish Brabant l’ancienne Cokerie du Marly, à la limite van bpost op de site van de voormalige and all Belgian parcels of bpost, or nord de la Région le long du canal, où cokesfabriek Marly, aan de noorde- Euroveiling, the wholesale market for transitent tout le courrier de Bruxelles lijke grens van het Gewest aan het flowers and plants, in Chaussée de et du Brabant flamand et tous les colis kanaal, waar alle post uit Brussel en Vilvoorde near the Van Praet bridge. belges de l’entreprise ou Euroveiling, Vlaams-Brabant en alle Belgische pakjes le marché de gros des fleurs et plantes, van het bedrijf passeren, of Euroveiling, chaussée de Vilvoorde à proximité du de groothandelsmarkt voor bloemen en pont Van Praet. planten, aan de Vilvoordsesteenweg in de buurt van de Van Praetbrug. Abattoirs d’Anderlecht Slachthuizen van Anderlecht Anderlecht slaughterhouses 13
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 En conséquence, les emplois et entre- Hierdoor zijn de arbeidsplaatsen en As a result, jobs and businesses related prises liés au transport de marchandises bedrijven die verband houden met goe- to freight transport are clustered around se regroupent aux abords du canal. derenvervoer geconcentreerd rond het the Canal. kanaal. Il s’agit notamment des grossistes. Leurs In particular, there are the wholesalers, clients, les commerçants détaillants, se Hieronder vallen ook groothandelaars. whose customers, the retailers, are con- concentrent dans les espaces urbains Hun klanten, de detailhandelaars, zijn centrated in the centre of the city. As centraux. L’activité étant peu intégrée, eerder centraal in de stad gevestigd. their activity is not very integrated, but c’est-à-dire qu’elle reste composée Aangezien deze activiteit weinig geïnte- still consists of large numbers of small de nombreux petits acteurs indépen- greerd is en blijft bestaan uit vele kleine independent operators, proximity to this dants, la proximité avec cette clientèle est zelfstandige bedrijfjes, is nabijheid bij clientele is vital. The wholesalers are able fondamentale. Les grossistes trouvent dit cliënteel van fundamenteel belang. to find suitable semi-industrial buildings dans les quartiers bordant le canal des Groothandelaars vinden in de wijken in the districts next to the Canal which bâtiments semi-industriels adaptés, aan het kanaal aangepaste semi-indus- are accessible to heavy vehicles and can accessibles aux véhicules lourds et où ils triële gebouwen die toegankelijk zijn be used to store goods. These companies peuvent entreposer des marchandises. voor vrachtwagens en waar ze goederen together bring some 10,000 jobs to the Ces entreprises regroupent environ une kunnen opslaan. Bij deze bedrijven in districts alongside the Canal. dizaine de milliers d’emplois dans les de wijken aan het kanaal werken zo’n quartiers bordant le canal. tienduizend mensen. Quai de Willebroeck Willebroekkaai Quai de Willebroeck De même, les petits transporteurs et Evenzo vinden we aan het kanaal tal van Similarly, small carriers and logistics logisticiens, spécialisés dans la desserte kleine transport- en logistiekbedrijfjes operators specialising in servicing the et la messagerie urbaine (qui concerne les die gespecialiseerd zijn in stadsdiensten city and running courier services (for petits colis3) ou l’entreposage de faibles en koeriers (kleine pakjes3) of opslag van small parcels3) or small-scale storage, are volumes, sont nombreux le long du canal, kleine hoeveelheden. Zij worden aange- numerous alongside the Canal; they take en profitant des mêmes avantages que trokken door dezelfde voordelen als de advantage of the same benefits as the les grossistes, bâti adapté, proximité de groothandelaars: aangepaste gebouwen, wholesalers, namely suitable buildings, la ville et relativement bonne accessibilité de nabijheid van de stad en een relatief proximity to the city and relatively good routière. Ils représentent environ 5.000 goede toegankelijkheid over de weg. Ze road accessibility. They represent about emplois. stellen ongeveer 5.000 mensen tewerk. 5,000 jobs. 14
OBSERVATOIRE DES ACTIVITÉS PRODUCTIVES I OVERZICHT VAN DE PRODUCTIEACTIVITEITEN I OBSERVATORY OF PRODUCTIVE ACTIVITIES 4/2018 Chaussée de Vilvorde Vilvoordsesteenweg Chaussée de Vilvorde Par contre, les activités d’entreposage et De activiteiten van grootschalige op- On the other hand, large-scale ware- de logistique à grande échelle privilégient slag- en logistiekbedrijven vinden we housing and logistics activities favour the la périphérie proche, et en particulier les eerder terug in de nabije periferie, voor- near periphery, especially the area near abords du Ring et des axes autoroutiers. al in de omgeving van de Ring en de the Brussels Ring and the motorways. Les opérateurs ont besoin de surfaces snelwegen. De bedrijven hebben grote These operators need plenty of space to importantes pour stationner les véhicules terreinen nodig om hun voertuigen te park vehicles and store goods. In addition, et entreposer les marchandises. De plus, parkeren en hun goederen op te slaan. they often cover a wider area than the ils rayonnent souvent à une échelle plus Bovendien bedienen ze vaak een groter Brussels urban region, and therefore étendue que l’agglomération bruxelloise gebied dan de Brusselse agglomeratie need access to the motorway network. et doivent donc disposer d’un accès au en daarom moeten ze toegang hebben réseau autoroutier. tot de snelwegen. Du côté des flux de marchandises, on Wat de goederenstroom betreft, wordt In terms of the flow of goods, it is es- estime que l’économie de la Région geschat dat de economie van het Brus- timated that the economy of the Brus- de Bruxelles-Capitale génère environ sels Hoofdstedelijk Gewest ongeveer sels-Capital Region generates around 800.000 mouvements par semaine4. 800.000 bewegingen per week gene- 800,000 movements per week4. The retail Le commerce de détail serait à l’origine reert4. De helft van deze trajecten zou sector is thought to account for half of de la moitié de ces trajets, le reste étant voor rekening zijn van de detailhandel, these journeys, with the remainder con- généré par les livraisons des bureaux, de de rest zou worden gegenereerd door sisting of deliveries to offices, factories l’industrie et des chantiers. Ceci illustre leveringen aan kantoren, fabrieken en and construction sites. This underlines l’importance du transport de marchan- bouwwerven. Dit illustreert het belang the importance of freight transport for dises pour la vie économique de tous les van het goederenvervoer voor het eco- the economic life of all Brussels districts, quartiers bruxellois, y compris ceux qui nomische leven in alle Brusselse wijken, including those without any industrial or n’abritent pas d’activités industrielles ook deze waar geen industriële of trans- transport activity. ou de transport. portactiviteiten plaatsvinden. In this context, the Canal axis acts as Dans ce cadre, l’axe du canal opère comme In dit kader fungeert de kanaalas als een an interface. Whether between shops une interface. Que ce soit entre les com- interface. In de kanaalzone worden veel and wholesalers, tertiary activities and merces et les grossistes, les activités ter- goederenstromen voorbereid, tijdelijk their suppliers, construction sites and tiaires et leurs fournisseurs, les chantiers opgeslagen en verhandeld: tussen winkels their materials, or related to waste, et leurs matériaux, ou pour les déchets, en groothandels, tertiaire activiteiten numerous goods flows pass through de nombreux flux de biens transitent, en hun toeleveranciers, bouwwerven or are prepared and exchanged in the sont échangés et sont préparés dans la en bouwmaterialen en afvalstoffen. Canal Area. Although there are fewer zone du canal. Si les activités industrielles Hoewel er minder industriële activiteiten industrial activities there and the use y sont moins nombreuses et le recours à zijn en het gebruik van de waterwegen of the waterway itself is of marginal la voie d’eau marginal, cet espace reste marginaal is, blijft deze ruimte cruciaal importance, this area remains crucial for crucial pour l’organisation du transport voor de organisatie van het goederen- the organisation of freight transport for de marchandises pour des raisons de vervoer omwille van de beschikbaarheid reasons of availability of space, the pres- disponibilité d’espaces, de présence van ruimte, de aanwezigheid van infra- ence of infrastructure and the suitable d’infrastructures ou de morphologie structuur of de aangepaste morfologie morphology of the urban fabric. adaptée du tissu urbain. van het stedelijk weefsel. 15
Vous pouvez aussi lire