VICTOR BESME (1834-1904) - UN HÉRITAGE URBANISTIQUE IMMENSE, DES LIGNES FORCES DES GRANDS TRACÉS URBAINS À LA RICHESSE DES ENVIRONNEMENTS ...
←
→
Transcription du contenu de la page
Si votre navigateur ne rend pas la page correctement, lisez s'il vous plaît le contenu de la page ci-dessous
VICTOR BESME VICTOR BESME
(1834-1904) (1834-1904)
EEN ONTZAGWEKKENDE
UN HÉRITAGE URBANISTIQUE STEDENBOUWKUNDIGE
IMMENSE, DES LIGNES NALATENSCHAP, VAN DE
FORCES DES GRANDS TRACÉS GROTE STADSTRACÉS TOT EEN
URBAINS À LA RICHESSE DES WAARDEVOLLE DAGELIJKSE
ENVIRONNEMENTS QUOTIDIENS OMGEVING
UNE CARRIÈRE EEN
D’INSPECTEUR WEGOPZICHTER
VOYER, MET EEN
46 ANS LOOPBAAN VAN
AU SERVICE DE 46 JAAR TEN
LA COLLECTIVITÉ DIENSTE VAN DE
GEMEENSCHAP
Victor Besme se forme en dessin comme inspecteur voyer des Vanaf 1847 bekwaamt Victor Besme dienst treedt als wegopzichter van de
et architecture à l’Académie des faubourgs de Bruxelles en 1858. zich in de bouw- en tekenkunst aan Brusselse buitenwijken. Tegelijkertijd
Beaux-Arts de Bruxelles dès 1847. Parallèlement, il a également laissé de Academie voor Schone Kunsten heeft hij Brussel een belangrijk
Diplômé géomètre arpenteur en à Bruxelles une œuvre architecturale van Brussel. In 1851 behaalt hij zijn en betekenisvol architecturaal
1851, il débute sa carrière dans le importante et significative de diploma van landmeter en begint hij oeuvre in eclectische stijl nagelaten,
secteur des chemins de fer avant l’éclectisme stylistique typique de la zijn loopbaan bij de spoorwegen, voor kenmerkend voor de tweede helft van
d’entrer à la Province de Brabant seconde moitié du XIXe siècle. hij in 1858 bij de provincie Brabant in de negentiende eeuw.
Victor Besme (© Fonds Victor Besme). Victor Besme (© Fonds Victor Besme). Carte de libre-parcours / Gratis vervoersbewijs Tramways bruxellois, 1899 Bureau de Victor Besme au 32 rue Jourdan (maison démolie) / Kantoor van Intérieur de la maison personnelle de Victor Besme (vestibule, salon, salle à manger) sise rue Jourdan 32 / Interieur
(© Fonds Victor Besme). Victor Besme aan de Jourdanstraat 32 (gesloopte woning). van de eigen woning van Victor Besme (vestibule, salon, eetkamer) gelegen aan de Jourdanstraat 32.
(Gustave Hamesse © Fonds Victor Besme). (Ferdinand Buyle, 1911 © Fonds Victor Besme).
Extraits des carnets de notes de Victor Besme : esquisses de tracés et profils de voiries / Pagina’s uit de notitieboekjes van Victor Besme: schetsen van tracés en profielen wan wegen (© Fonds Victor Besme). Esquisse d’un projet d’aménagement du Jardin du Roi entre l’avenue Louise
et les étangs d’Ixelles (non daté) / Schets van het plan voor de Koningstuin
tussen Louizalaan en de vijvers van Elsene (zonder datum)
(© Fonds Victor Besme).UN GRAND DÉFI : EEN HEUSE
AMÉNAGER UITDAGING:
LE TERRITOIRE DE BUITENWIJKEN
DES FAUBOURGS VAN DE JONGE
DE LA JEUNE HOOFDSTAD
CAPITALE RUIMTELIJK
ORDENEN
Victor Besme fait face aux grands et des marchandises impliquant la Victor Besme wordt geconfronteerd niet kan zonder een gestructureerde
défis des villes européennes en structuration spatiale de la nouvelle met de typische uitdagingen van ruimtelijke aanleg van de nieuwe ste-
pleine croissance démographique agglomération urbaine. Son métier Europese steden die kreunen onder delijke agglomeratie. In zijn functie
et engagées dans d’expansion le place au cœur des dynamiques du een bevolkingsexplosie in de context zal hij impact hebben op alle aspec-
industrielle : l’assainissement d’un développement territorial : voiries, van een verregaande industrialise- ten van de de territoriale ontwikke-
environnement mis sous pression chemins de fer, canal, égouttage, ring: een omgeving die onder druk ling: wegen, spoorwegen, kanaal,
ainsi que la mobilité des personnes distribution d’eau, éclairage public… staat saneren en het goederen- en riolering, waterdistributie, openbare
personenverkeer stroomlijnen, wat verlichting,...
Promotion des connexions ferroviaires Projet d’assainissement de la vallée du Maelbeek par la construction de nouveau Le collecteur du Maelbeek en construction : passage sous les voies de chemin de fer et débouché dans la Senne à hauteur de l’actuel pont Teichmann /
et fluviales entre Bruxelles et le port collecteurs / Ontwerp voor de sanering van de Maalbeekvallei door het bouwen Bouw van de collector van de Maalbeek: loopt onder de spoorwegen en mondt uit in de Zenne ter hoogte van de huidige Teichmannbrug (© Fonds Victor Besme).
d’Anvers / Promotie van de verbindin- van nieuwe collectoren (1893) (© Fonds Victor Besme).
gen per spoor of via het water tussen
Brussel en de haven van Antwerpen
(1881-1895) (© Fonds Victor Besme).
Projet d’assainissement de la vallée de la Senne (1864) avec, en rouge : la canalisation de la Senne, les Profil du boulevard de ceinture à hauteur de Koekelberg Voutement de la Woluwe à hauteur de la nouvelle Projet de percement du futur boulevard Léopold II à Molenbeek-Saint-Jean. Le pont de Luttre à Forest vers 1900 / De Luttrebrug in Vorst rond 1900
nouveaux collecteurs du centre-ville, le boulevard de ceinture, le raccordement ferroviaire ouest, le futur (voiries, éclairage, plantations, égouts) / Profiel van de ringlaan avenue de Tervueren / Overwelving van de Woluwe Relevé des parcelles concernées / Ontwerp voor het doortrekken van de latere (carte postale coll. Banque Belfius / postkaart verz. Belfius Bank © Académie
boulevard Léopold II, le futur quartier Nord… / Plan voor de sanering van de Zennevallei (1864) met in het ter hoogte van Koekelberg (wegen, verlichting, beplanting, ter hoogte van de nieuwe Tervurenlaan (1895) Leolpold II laan in Sint-Jans-Molenbeek. Opmeting van de betrokken percelen royale de Belgique – SPRB/GOB).
rood : kanalisering van de Zenne, de nieuwe collectoren van de binnenstad, de ringlaan, de westelijke riolen) (© Fonds Victor Besme). (© Fonds Victor Besme). (1869) (© Fonds Victor Besme).
spoorwegaansluiting, de toekomstige Leopold II laan, de toekomstige Noordwijk (© Fonds Victor Besme).UNE RÉPONSE EEN VISIE EN
VISIONNAIRE : EEN ANTWOORD:
LE PLAN GLOBAL HET GLOBALE
D’EXTENSION ET UITBREIDINGS- EN
D’EMBELLISSE- VERFRAAIINGS-
MENT PLAN
Victor Besme présente annuellement Als wegopzichter voor de
au Conseil provincial, dès 1859, buitenwijken legt Victor Besme
son rapport d’inspecteur voyer des vanaf 1859 jaarlijks zijn rapport aan
faubourgs qu’il utilise comme un outil de Provincieraad voor. Hij gebruikt
pour exprimer et faire adopter par het rapport als een hefboom om de
les autorités une vision prospective overheid warm te maken voor zijn
ambitieuse qu’il traduit régulièrement ambitieuze visie die haar neerslag
dans des plans qui vont faire date. vindt in opeenvolgende plannen die
geschiedenis zullen schrijven.
Plan inséré dans la brochure Plan annexé à la brochure de
de 64 pages / Plan opgenomen 97 pages / Plan in bijlage van de
in de brochure van 64 pagina’s: brochure van 97 pagina’s : Faubourgs
Plan d’ensemble pour l’extension de Bruxelles – Plan d’ensemble pour
et l’embellissement de l’extension et l’embellissement de
l’agglomération bruxelloise, l’agglomération bruxelloise – Travaux
Bruxelles, 1863 de voirie en général . Habitations de
(© Fonds Victor Besme). la classe moyenne. Logements de la
classe ouvrière, Bruxelles, 1866
(© Fonds Victor Besme).UN BOULEVARD STUKJE
CIRCULAIRE BIJ BEETJE NAAR
RÉALISÉ PAR EEN RINGLAAN
TRONÇONS
SUCCESSIFS
PENDANT
UN SIÈCLE
Victor Besme structure le dévelop- susceptibles de prolongations. Victor Besme brengt structuur aan buiten kunnen worden verlengd.
pement territorial en projetant de Ce réseau d’avenues, rues, places et in de groei van de stad door nieuwe Dit netwerk van lanen, straten,
nouveaux quartiers périphériques squares organise le lotissement et le buitenwijken in te plannen die met pleinen en binnenpleinen bepaalt
reliés entre eux par une large cein- mode de répartition des bâtiments à y elkaar verbonden worden door een de wijze waarop gronden worden
ture de boulevards sur laquelle se construire et des parcs à y aménager, brede ring van lanen waarop zich gro- verkaveld, gebouwen opgetrokken
greffent les grands axes assurant en tenant compte du relief. te assen enten die voor de verbinding en parken aangelegd, dat alles
la connexion avec le centre-ville et met het stadscentrum zorgen en naar rekening houdend met het reliëf.
La Grande Ceinture divisée en 13 tronçons :
1. du Bois de la Cambre à la chaussée de Wavre ;
5
2. de la chaussée de Wavre au square
Montgomery ;
3. du square Montgomery à la place Meiser ;
4. de la place Meiser au pont Van Praet ;
5. contourner le domaine royal
6. le boulevard de Smet de Naeyer ;
6
7. le plateau de Koekelberg et les avenues
Sermon et Bossaert ;
8. Molenbeek-Saint-Jean et le boulevard
Mettewie ;
9. Anderlecht, de la chaussée de Ninove à la rue
4
7 du Charroi ;
10. la rue du Charroi et l’avenue du Pont du
Luttre ;
11. les avenues Wielemans-Ceuppens, Reine
Marie-Henriette et Besme ;
Le pont de l’avenue de la Couronne sur la rue Gray et la 12. les avenues Albert et Winston Churchill ; L’entrée de l’avenue Albert à la place Vanderkindere vers 1900 / Het begin L’avenue du Pont de Luttre vers 1900 / Luttrebruglaan rond 1900
vallée du Maelbeek vers 1900 / De brug van de Kroonlaan 8 13. traverser au contourner le bois de la Cambre ? van de Albertlaan aan de Vanderkindereplein rond 1900 (carte postale (carte postale coll. Banque Belfius / postkaart verz. Belfius Bank
over de Graystraat en de Maalbeekvallei rond 1900 coll. Banque Belfius / postkaart verz. Belfius Bank © Académie royale de © Académie royale de Belgique – SPRB/GOB).
(carte postale coll. Banque Belfius / postkaart verz. Belfius Belgique – SPRB/GOB).
Bank © Académie royale de Belgique – SPRB/GOB).
3
De Grote Ring opgedeeld in 13 delen:
1. van het Ter Kamerenbos tot de
Waversesteenweg;
2. van de Waversesteenweg tot het
Montgomeryplein;
3. van het Montgomeryplein tot het Meiserplein;
9 4. van het Meiserplein tot de Van Praetbrug;
5. rondom het koninklijk domein
2
6. de de Smet de Naeyerlaan;
7. het plateau van Koekelberg, de Sermon Laan
en de Bossaertlaan;
11 8. Sint-Jans-Molenbeek en de Mettewielaan;
10
1
9. Anderlecht, van de Ninoofsesteenweg tot de
Gerijstraat;
13 10. de Gerijstraat en de Luttrebruglaan;
11. de Wielemans Ceuppenslaan, de Koningin
12 Maria-Hendrikalaan en de Besmelaan;
12. de Albertlaan en de Winston Churchilllaan;
13. door of rond het Ter Kamerenbos?
Le boulevard Saint-Michel à hauteur du collège Saint- Les boulevards de la Grande Ceinture. Le fonds de plan URBIS (trame verte) reporté sur le plan de 1866 de Vue panoramique depuis l’église de Laeken sur l’avenue de la Reine L’avenue de la Reine depuis le pont de Laeken vers 1900 /
Michel vers 1900 / De Sint-Michielslaan ter hoogte van de Victor Besme / De lanen van de Grote Ring. UrbIS basiskaart (groen achtergrond) overgebracht op de plan van (avec le passage à niveau) et la rue des Palais jusqu’à place de la Reine vers De Koninginnelaan vanop de Lakenbrug rond 1900 (carte postale
Sint-Michielscollege rond 1900 (carte postale coll. Banque 1866 van Victor Besme (© SPRB/GOB). 1900 / Panoramische zicht vanuit de kerk van Laken op de Koninginnelaan coll. Banque Belfius / postkaart verz. Belfius Bank © Académie royale
Belfius / postkaart verz. Belfius Bank © Académie royale (met de overweg) en de Paleizenstraat tot de Koninginneplein rond 1900 de Belgique – SPRB/GOB).
de Belgique – SPRB/GOB). (carte postale coll. Banque Belfius / postkaart verz. Belfius Bank © Académie
royale de Belgique – SPRB/GOB).UN PLAN EEN DOORDACHT
GLOBAL DÉCLINÉ EN AANGEPAST
ET ADAPTÉ POUR PLAN VOOR DE
LA CRÉATION AANLEG VAN
DE NOUVEAUX NIEUWE WIJKEN
QUARTIERS
Victor Besme, fort de l’adoption acteurs privés. Il participe ainsi Victor Besme ziet zijn plan de privésector kan doorduwen.
de son plan par les plus hautes au dessin de nombreux de sites goedgekeurd door de hoogste Op die manier is hij medeontwerper
autorités, poursuit sa mise en suburbains par l’ouverture de overheid zodat hij de uitvoering ervan van tal van voorstedelijke sites:
œuvre locale avec les communes, places, l’alignement des bâtisses sur op plaatselijk vlak met de gemeenten, pleinen worden aangelegd, lanen
les services techniques provinciaux les avenues et rues, l’agrément de de technische provinciediensten of en straten uitgelijnd, en parken en
ou l’administration des Ponts et parcs et jardins… het Bestuur van Bruggen en Wegen tuinen worden verfraaid...
Chaussées ainsi qu’avec d’autres maar ook met actoren uit
Plan des voiries et quartiers projetés entre le parc Élisabeth et le parc de Laeken / Projet pour le quartier compris entre la rue Th. Verhaegen et l’avenue Van Volxem, Plan de lotissement des abords du parc de Forest /
Plan van de voorgestelde wegen en wijken tussen Elisabethpark en het park van Laken y compris les futurs parc de Forest et Duden (avec le parcellaire ancien à l’arrière- Verkavelingsplan van de wijk rond het park van Vorst (circa 1900)
(1900) (© Fonds Victor Besme). plan) / Plan voor de wijk gelegen tussen Th. Verhaegenstraat en de Van Volxemlaan, (© Fonds Victor Besme).
met het latere Dudenpark en het park van Vorst (met de voormalige kadasterplan
op de achtergrond) (1872-1874) (© Fonds Victor Besme).
Projet de plan pour le quartier Cureghem à Anderlecht avec l’implantation de l’école vétérinaire / Projet de plan pour le quartier du Projet de plan pour le percement de l’avenue de Tervueren / Plan voor het doortrekken van de Tervurenlaan (1894) (© Fonds Victor Besme). Projet pour le quartier Josaphat autour des futurs avenues Rogier, L. Bertrand et boulevard
Ontwerpplan voor de Kuregemwijk in Anderlecht met de situering van de veeartsenijschool futur parc Élisabeth / Plan voor de Lambermont (avec le parcellaire ancien à l’arrière-plan) / Plan voor de Josaphatwijk rondom
(1890-1891) (© Fonds Victor Besme). wijk van het latere Elisabethpark de latere Rogier-, L. Bertrand- en Lambermontlaan (met de voormalige kadasterplan op de
(© Fonds Victor Besme). achtergrond) (1872-1874) (© Fonds Victor Besme).UN ARCHITECTE EEN
DE SON TEMPS BOUWMEESTER
À L’ÉCOUTE VAN ZIJN TIJD,
ATTENTIVE MET EEN OPEN
DE CLIENTS GEEST VOOR EEN
TRÈS VARIÉS ERG DIVERSE
KLANTENKRING
Victor Besme produit tant pour pénitentiaire ou militaire, église, Zowel openbare opdrachtgevers als een slachthuis, een school, een
la commande publique que privée maison communale, mais aussi pour particulieren vinden hun weg naar gemeentehuis, maar ook menig
et utilise le répertoire complet des de nombreuses maisons privées, Victor Besme, die het hele gamma burgerhuis, zoals zijn eigen woonst
styles « néo » à sa disposition. dont la sienne rue Jourdan ou le van neostijlen bespeelt. in de Jourdanstraat of het prachtige
On le trouve à l’œuvre pour des magnifique hôtel Peltzer, We treffen hem aan op de bouwplaats Peltzerhotel aan de Louizalaan, een
projets publics d’envergure locale ou chef d’œuvre néo-Louis XVI sur van grootschalige plaatselijke juweeltje in pure Louis XVI-stijl.
nationale : abattoir, école, bâtiment l’avenue Louise. of nationale openbare werken:
Église Saint-Gilles à Chevet de l’église Saint-Gilles / Ancienne maison communale de Projet de décoration d’intérieur pour Façade et plan de l’élévation de l’hôtel Oscar Peltzer, avenue Louise 123 / Geveltekening en opstand van Jardin d’enfants n°19, rue de l’Eclusier Croquis pour un catafalque destiné à la célébration annuelle des victimes
Saint-Gilles / Sint- Apsis van de Sint-Gilliskerk Saint-Gilles / Voormalige gementehuis l’ancienne maison communale de de Oscar Peltzerwoning, Louizalaan 123 (A. de Ville de Goyet, 2016 © SPRB/GOB & AVB/SAB). Cogge 14 à Laeken / Kindertuin nr 19, de la révolution de 1830 en l’église Saints-Michel-et-Gudule / Schets
Gilliskerk in Sint-Gillis (Edmond Fierlants, circa 1867 van Sint-Gillis (A. de Ville de Goyet, Saint-Gilles / Schets voor interieurdecoratie Sluismeester Coggestraat 14 in Laken voor een katafalk voor de jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de
(A. de Ville de Goyet, © CIDEP). 2016 © SPRB/GOB). van de voormalige gementehuis van (1869-1871) (© Cellule Patrimoine Ville Revolutie van 1830 in de Sint-Michiel-en-Goedelekerk (1872-1875)
2011 © SPRB/GOB). Sint-Gillis (© Fonds Victor Besme). de Bruxelles / Erfgoedcel Stad Brussel). (© Fonds Victor Besme).
Manufacture de tabac AJJA à Molenbeek-Saint-Jean / Vestiges des abattoirs de Schaerbeek, rue de Jérusalem / Overblijfselen Atelier et dépôt Dumont de Chassart, avenue Van Volxem 400 à Forest / Atelier en opslagplaats Dumont de Chassart, Van Volwemlaan 400 Le Tir national inauguré en 1889 et démoli en 1963 (actuel site RTBF – boulevard Reyers) / De Nationale
Tabaksfabriek AJJA in Sint-Jans-Molenbeek (1874) van het slachthuis van Schaarbeek, Jeruzalemstraat (1864-1865) in Vorst (1890-1892) (A. de Ville de Goyet, 2016 © SPRB/GOB & Fonds Victor Besme). Schietbaan ingewijd in 1889 en gesloopt in 1963 (huidige VRTsite - Reyerslaan) (© Fonds Victor Besme).
(M.-Fr. Plissart © SPRB/GOB). (A. de Ville de Goyet © SPRB/GOB).UN PAYSAGE HET STADS-
URBAIN HÉRITÉ LANDSCHAP UIT
DU XIXE SIÈCLE, DE NEGENTIENDE
UNE RICHESSE EEUW: EEN TE
À PRÉSERVER KOESTEREN
ERFENIS
Victor Besme, soutenu par 50 années qui suivirent. Les tracés Victor Besme, geruggesteund door de jaren anticiperen. Vandaag loopt
l’ambition visionnaire et les moyens qu’il a dessinés constituent toujours gelijklopende visie en ambitie en de de ruimtelijke ordening van het
financiers important mobilisés par la structure urbaine principale de la aanzienlijke fondsen van Leopold II, Brussels Hoofdstedelijk Gewest nog
le roi Léopold II, anticipe les plus région bruxelloise et contribuent de zal zijn hele loopbaan instaan voor altijd grotendeels volgens tracés die
majestueux développements du manière efficace à la distribution et de majestueuze ontwikkeling van door hem werden bedacht, waardoor
paysage urbain bruxellois mis en à l’intelligibilité de la ville. het Brusselse stadslandschap en het stadspatroon en de opbouw
place de son vivant et au cours des die van de vijftig daaropvolgende ervan zeer helder blijven.
L’urbanisation du plateau de Koekelberg / Verstedelijking L’urbanisation de la vallée du Paruck (Berchem-Sainte-Agathe, Koekelberg, L’avenue de Tervueren et le parc de Woluwe / Tervurenlaan en het Woluwepark L’avenue de Tervueren et les boulevards de la Grande Ceinture / L’avenue de Tervueren entre le palais Stoclet et le Cinquantenaire /
van de plateau van Koekelberg Molenbeek-Saint-Jean) / Verstedelijking van de Paruckvallei (Schmitt-GlobalView, 2015 © SPRB/GOB). Tervurenlaan en de lanen van de Grote Ring Tervurenlaan tussen Stocletpaleis en Jubelpark
(W. Robberechts, 2014 © SPRB/GOB). (Sint-Agatha-Berchem, Koekelberg, Sint-Jans-Molenbeek) (Schmitt-GlobalView, 2015 © SPRB/GOB). (Schmitt-GlobalView, 2015 © SPRB/GOB).
(Schmitt-GlobalView, 2015 © SPRB/GOB).
Le boulevard Brand Whitlock / Brand Whitlocklaan Le boulevard Général Jacques, les casernes et le site de la VUB / Le parc Duden à Forest / Het Dudenpark in Vorst La vallée du Maelbeek à hauteur du Jardin du Roi à Ixelles / De Maalbeekvallei L’avenue de la Reine et le pont de Laeken / Koninginnelaan en Lakenbrug
(Schmitt-GlobalView, 2014 © SPRB/GOB). Generaal Jacqueslaan, de kazernes en de VUB campus (Schmitt-GlobalView, 2014 © SPRB/GOB). ter hoogte van de Koningstuin (Schmitt-GlobalView, 2015 © SPRB/GOB). (A. de Ville de Goyet, 2016 © SPRB/GOB)
(Schmitt-GlobalView, 2015 © SPRB/GOB).EN SAVOIR MEER WETEN?
PLUS...
BRUXELLES PATRIMOINES ERFGOED BRUSSEL
Le patrimoine, richesse du cadre Het erfgoed verrijkt het leven in
de vie à Bruxelles, est inscrit Brussel en maakt deel uit van het
dans le projet urbain régional. gewestelijke stadsproject. Ontdek alle
Découvrez toutes les facettes du facetten van het Brusselse erfgoed
patrimoine bruxellois dans une revue in een driemaandelijks tijdschrift dat
trimestrielle à la portée de tous. voor iedereen toegankelijk is.
N°21 – Dossier Victor Besme Nr. 21 – Dossier Victor Besme
moines
Retrouvez dans ce numéro Erfgoed Brussel Reeds verschenen Dit nummer belicht
DOSSIER VICTOR BESME
DOSSIER VICTOR BESME
alle aspecten van de
eptembre 2013 013 - Décembre 2014 001 - November 2011 006-007 - September 2013 013 - December 2014
m’as-tu vu ? Lieux de culte Terug naar school Brussel, m’as-tu vu ? Cultusgebouwen
toutes les facettes de
mbre 2013 014 - Avril 2015 002 - Juni 2012 008 - November 2013 014 - April 2015
es industrielles La Forêt de Soignes De Hallepoort Industriële architectuur Zoniënwoud
mbre 2013 015-016 - Septembre 2015 003-004 - September 2012 009 - December 2013 015-016 - September 2015
dins Ateliers, usines et bureaux De Kunst van het bouwen Parken en tuinen Ateliers, fabrieken en kantoren
stamvader van de
014 005 - December 2012 010 - April 2014
l’œuvre de l’architecte-
ste Dewin Hôtel Dewez Jean-Baptiste Dewin
eptembre 2014 Extra nummer 2013 011-012 - September 2014
mémoire Het erfgoed schrijft onze geschiedenis Geschiedenis en herinnering
urbaniste avant la lettre REEDS VERSCHENEN
Laatste nummers
Erfgoed Brussel Reeds verschenen
Brusselse bouwmeesters
DOSSIER RECYCLAGE DES STYLES
DOSSIER DE GEMEENTEHUIZEN
Erfgoed Brussel Reeds verschenen
DOSSIER STADSARCHEOLOGIE
DOSSIER STIJLEN GERECYCLEERD
en stadsplanners, dankzij
001 - November 2011 Extra nummer 2013 010 - April 2014
Terug naar school Het erfgoed schrijft onze geschiedenis Jean-Baptiste Dewin 001 - November 2011 Extra nummer 2013 010 - April 2014
Terug naar school Het erfgoed schrijft onze geschiedenis Jean-Baptiste Dewin
002 - Juni 2012 006-007 - September 2013 011-012- September 2014
De Hallepoort Brussel, m’as-tu vu ? Geschiedenis en herinnering 002 - Juni 2012 006-007 - September 2013 011-012- September 2014
De Hallepoort Brussel, m’as-tu vu ? Geschiedenis en herinnering
003-004 - September 2012 008 - November 2013 013- December 2014
003-004 - September 2012 008 - November 2013 013- December 2014
N°017
De kunst van het bouwen Industriële architectuur Cultusgebouwen
De kunst van het bouwen Industriële architectuur Cultusgebouwen
005 - December 2012 009 - December 2013
005 - December 2012 009 - December 2013 014- April 2015
Hôtel Dewez Parken en tuinen
Hôtel Dewez Parken en tuinen Zoniënwoud
DECEMBER 2015
ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL
001 002 003-004 005 Extra nummer 2013
November 2011 Juni 2012 September 2012 December 2012 Het erfgoed schrijft
Terug naar school De Hallepoort De kunst van het bouwen Hôtel Dewez onze geschiedenis
Laatste nummers Laatste nummers
grâce à de nombreux
DOSSIER STADSARCHEOLOGIE
N°019-020 | Journées du Patrimoine 2016
VARIA REEDS VERSCHENEN
REEDS VERSCHENEN
N°015- 016 | Open Monumentendagen 2015 DOSSIER ATELIERS, FABRIEKEN EN KANTOREN
DOSSIER STADSARCHEOLOGIE
N°015- 016 | Open Monumentendagen 2015 DOSSIER ATELIERS, FABRIEKEN EN KANTOREN
DOSSIER STADSARCHEOLOGIE
DOSSIER DE GEMEENTEHUIZEN
De eigen woning van
N°019-020 | Open Monumentendagen 2016
Henry Lacoste in Oudergem N°014
APRIL 2015
N°015-016
SPECIAAL NUMMER - SEPTEMBER 2015
Open Monumentendagen ERFGOED BRUSSEL
001
Brussels Hoofdstedelijk Gewest November 2011
ERFGOED BRUSSEL
002
Juni 2012
ERFGOED BRUSSEL
003-004
September 2012
ERFGOED BRUSSEL
005
December 2012
ERFGOED BRUSSEL
Extra nummer 2013
Het erfgoed schrijft
N°017
DECEMBER 2015
N°015-016
SPECIAAL NUMMER - SEPTEMBER 2015
Open Monumentendagen ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL
N°017
DECEMBER 2015
Brussels Hoofdstedelijk GewestNovember 2011
001 002 003-004 005 Extra nummer 2013
Terug naar school De Hallepoort De kunst van het bouwen Hôtel Dewez onze geschiedenis Juni 2012 September 2012 December 2012 Het erfgoed schrijft
Erfgoedklassen & Burgerschap
Terug naar school De Hallepoort De kunst van het bouwen Hôtel Dewez onze geschiedenis
DOSSIER ZONIËNWOUD DOSSIER DOSSIER STADSARCHEOLOGIE
ATELIERS, FABRIEKEN EN KANTOREN DOSSIER DOSSIER STADSARCHEOLOGIE
VARIA VARIA ATELIERS, FABRIEKEN EN KANTOREN
PLUS De eigen woning van
VARIA
De Brusselse dierentuin PLUS
Internationaal Fotografisch Experiment Henry Lacoste in Oudergem De eigen woning van
Lakense parken in hun context met Monumenten Internationaal Fotografisch Experiment Henry Lacoste in Oudergem
Erfgoedklassen & Burgerschap met Monumenten
De Landschapsprijs van Erfgoedklassen & Burgerschap
de Raad van Europa
ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL
006-007 008 009 010 011-012 ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL
006-007 008 009 010 011-012
September 2013 November 2013 December 2013 April 2014 September 2014
Brussel, m’as-tu vu ? Industriële architectuur Parken en tuinen Jean-Baptiste Dewin Geschiedenis September 2013 November 2013 December 2013 April 2014 September 2014
en herinnering Brussel, m’as-tu vu ? Industriële architectuur Parken en tuinen Jean-Baptiste Dewin Geschiedenis
en herinnering
N°014 N°015-016
N°014 N°015-016
N°017
N°017
N°018
ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL
ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL
013 014 015-016 013 014 015-016
December 2014 April 2015 September 2015 December 2014 April 2015 September 2015
006-007 008 009 010 011-012
Cultusgebouwen Zoniënwoud Ateliers, fabrieken Cultusgebouwen Zoniënwoud Ateliers, fabrieken
en kantoren en kantoren
September 2013 November 2013 December 2013 April 2014 September 2014
April 2016 | N° 18
Brussel, m’as-tu vu ? Industriële architectuur Parken en tuinen Jean-Baptiste Dewin Geschiedenis
103 103 Dossier DE GEMEENTEHUIZEN
Varia HEMELSBRUSSEL
en herinnering EEN PUBLICATIE VAN BRUSSEL STEDELIJKE ONTWIKKELING EEN PUBLICATIE VAN BRUSSEL STEDELIJKE ONTWIKKELING ISBN 978-2-87584-119-3 EEN PUBLICATIE VAN BRUSSEL STEDELIJKE ONTWIKKELING
EEN PUBLICATIE VAN BRUSSEL STEDELIJKE ONTWIKKELING ISBN 978-2-87584-119-3 EEN PUBLICATIE VAN BRUSSEL STEDELIJKE ONTWIKKELING
SERB01_5004_BXLPatrimoines_n17_COVER_N_1401.indd 1-3 15/01/16 12:01
SERB01_5004_BXLPatrimoines_n17_COVER_N_1401.indd 1-3 15/01/16 12:01
014 - April 2015 015-016 - September 2015 017 - December 2015 015-016 - September 2015 017 - December 2015 018 - April 2016
N°015- 016 | Open Monumentendagen 2015 DOSSIER ATELIERS, FABRIEKEN EN KANTOREN
N°014 N°015-016 Zoniënwoud Ateliers, fabrieken Stadsarcheologie Ateliers, fabrieken Stadsarcheologie De Gemeentehuizen
APRIL 2015 SPECIAAL NUMMER - SEPTEMBER 2015
Open Monumentendagen
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
en kantoren en kantoren
talrijke onuitgegeven
be style
DOSSIER ZONIËNWOUD DOSSIER
be style
ATELIERS, FABRIEKEN EN KANTOREN
N°017
VARIA
N°018
De Brusselse dierentuin
PLUS
Internationaal Fotografisch Experiment
Lakense parken in hun context met Monumenten
De Landschapsprijs van
de Raad van Europa
be heritage be heritage
be .brussels EEN PUBLICATIE VAN BRUSSEL STEDELIJKE ONTWIKKELING EEN PUBLICATIE VAN BRUSSEL STEDELIJKE ONTWIKKELING www.erfgoed.brussels www.erfgoed.brussels
be .brussels
ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL ERFGOED BRUSSEL
013 014 015-016
December 2014 April 2015 September 2015
Cultusgebouwen Zoniënwoud Ateliers, fabrieken
en kantoren
be style be style
Avril 2016 | N° 18
be heritage be heritage
be .brussels April 2016 | N° 18 be .brussels
Numéro spécial Speciaal nummer
Dossier LES HÔTELS COMMUNAUX Journées du Patrimoine Open Monumentendagen
documents inédits issus
103 Dossier DE GEMEENTEHUIZEN ISBN: 978-2-87584-132-2
Région de Bruxelles-Capitale Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Varia BRUCIEL be style Septembre 2016 | N° 19-20
10 3
Varia HEMELSBRUSSEL 20 3 be style September 2016 | N° 19-20
be heritage be heritage
Dossier RECYCLAGE DES STYLES EEN PUBLICATIE VAN BRUSSEL STEDELIJKE ONTWIKKELING
Dossier STIJLEN GERECYCLEERD
be .brussels be .brussels
ISBN 978-2-87584-119-3
ISBN 978-2-87584-130-8 9 782875 841322
ISBN 978-2-87584-132-2
SERB01_5004_BXLPatrimoines_n17_COVER_N_1401.indd 1-3 15/01/16 12:01 SERB01_6003_BXLPatrimoines_n19-20_COVER_N_DEF.indd 1-3 2/09/16 12:03
documenten uit de
SERB01_6001_BXLPatrimoines_n18_COVER_N_0806.indd 1-3 8/06/16 16:35
016 019-020 - Septembre 2016 017 - December 2015 018 - April 2016 019-020 - September 2016
N°021
ommunaux Recyclage des styles Stadsarcheologie De Gemeentehuizen Stijlen gerecycleerd
N°021
des archives familiales www.erfgoed.brussels
familiearchieven van
constituant le Fonds Victor het Fonds Victor Besme,
Besme, étudiées en détail
Décembre 2016 | N° 21 December 2016 | N° 21
Dossier VICTOR BESME Dossier VICTOR BESME
uitgevlooid door zijn
par son arrière-petit-fils, achterkleinzoon
Varia LE MÉMORIAL DE WATERLOO À EVERE Varia HET WATERLOO MEMORIAL TE EVERE
10 3 10 3
LA MAISON ET LE PARC HAP HET HAPHUIS
Thierry d’Huart. Thierry d’Huart.
ISBN 978-2-87584-137-7 ISBN 978-2-87584-136-0
27/01/17 10:19 SERB01_6004_BXLPatrimoines_n21_COVER_N_V3.indd 1-3 27/01/17 10:18
En vente à l’accueil au prix de 10 3 ! Te koop aan het onthaal voor slechts 10 3 !
Abonnement annuel : 293 Jaarlijks abonnement: 293
Visitez notre site Internet : www.patrimoine.brussels Bezoek onze website: www.erfgoed.brussels
http://patrimoine.brussels/decouvrir/publications/ http://erfgoed.brussels/nl/ontdekken/publicaties/tijdschrift-erfgoed-brussel/
revue-bruxelles-patrimoines/victor-besme victor-besme?set_language=nl
Rejoignez-nous sur Facebook Volg ons op Facebook
(www.facebook.com/BruxellesPatrimoinesErfgoedBrussel). (www.facebook.com/BruxellesPatrimoinesErfgoedBrussel).Vous pouvez aussi lire
