De cirkel rond maken voor beton bestaan oplossingen

La page est créée Jérémy Gregoire
 
CONTINUER À LIRE
De cirkel rond maken voor beton bestaan oplossingen
INNOVATIE
INNOVATION

             De cirkel rond maken
                                               voor beton bestaan
                                                      oplossingen

                      Boucler la boucle
                                         les solutions existent
                                                 pour le béton

              Net zoals de opwarming van het            L’épuisement des ressources
              klimaat is ook de uitputting van          naturelles est devenu, au même
              de natuurlijke hulpbronnen een            titre que le réchauffement
              wereldwijde uitdaging geworden.           climatique, un enjeu planétaire.
              De meeste grondstoffen voor               Si les matières premières du
              beton zijn overal ter wereld te           béton sont pour la plupart
              vinden in bijna onuitputtelijke           disponibles en quantités
              hoeveelheden, maar dat geldt              quasiment inépuisables,
              niet noodzakelijk voor alle               partout sur la planète, il n’en
              hulpbronnen die nodig zijn om             va pas nécessairement de
              een product van hoge kwaliteit            même de toutes les ressources
              te fabriceren.                            nécessaires à la fabrication d’un
                                                        produit de qualité.
              Het is dan ook noodzakelijk om onze
              hulpbronnen optimaal te beheren. Zoals    Gérer de manière optimale les différentes
              voor zo veel materialen gebeurt dit       ressources est une nécessité. Cette
              seriegewijs, van de meest hoogwaardige    gestion se réalise, comme pour de
              tot de meest alledaagse toepassing. Het   nombreux matériaux en cascade, de
              ultieme doel is om helemaal geen afval    l’application la plus noble à la plus
              meer te produceren.                       commune. Le but ultime est de supprimer
                                                        totalement toute production de déchets.
              Natuurlijk staat de fabrikant niet
              alleen in dit proces: het succes hangt    Le fabricant n’est bien entendu pas isolé
              af van de bijdrage van alle betrokken     dans ce processus;
              partijen. Jammer genoeg bestaan er         le succès dépend de l’intervention
              heel wat oude gebouwen die ooit eens      de toutes les parties concernées. Il
              zullen moeten worden afgebroken           existe malheureusement un gisement
              en die alleen maar hun einde zullen       important de bâtiments anciens qu’il
              kunnen vinden in de minst hoogstaande     sera nécessaire de démolir un jour et qui
              terugwinningstoepassingen.                malheureusement ne pourront trouver
                                                        d’issue que dans les applications de
              In een concept van duurzaam bouwen        revalorisation les moins nobles.
              hebben alle spelers in de bouwkunst dan
              ook een belangrijke rol te spelen.        Dans un concept de construction durable,
                                                        tous les intervenants dans l’art de
                                                        construire ont donc un rôle important à
                                                        jouer.

Beton211                         28
De cirkel rond maken voor beton bestaan oplossingen
INNOVATIE
                                                                                                                                INNOVATION

Produceren met steeds minder materiaal                                   Une production de plus en plus économe en matériaux
De fabricage van betonproducten is de afgelopen decennia sterk           La fabrication des produits en béton a fortement évolué au
geëvolueerd. Dankzij een betere technologische beheersing,               cours des dernières décennies. Grâce à une meilleure maîtrise
zowel wat de grondstoffen (cement, granulaat, toeslagstoffen,            technologique, au niveau des matières premières (ciment,
wapeningsstaal...) als wat de kennis van de materialen betreft,          granulats, adjuvants, aciers d’armature…) ainsi qu’au niveau de
worden fijnere en slankere constructies opgetrokken. Door de             la connaissance des matériaux, les constructions se font plus
perfectionering van de berekeningsnormen wordt de wapening               «fines», plus élancées. Par le perfectionnement des normes
lichter, waardoor aanzienlijke hoeveelheden staal worden                 de calcul, les armatures se font plus légères, économisant des
uitgespaard.                                                             quantités importantes d’acier.

Daarnaast zijn nieuwe producten bedacht om verspilling van               De nouveaux produits ont été conçus pour éviter le gaspillage
beton, zoals het resterende beton aan het einde van de dag, te           de béton, en fin de journée par exemple: il y a quelques années
vermijden. Enkele jaren                                                                                         seulement, le béton
geleden werd dit reste-                                                                                         de fin de journée était
rende beton nog gewoon                                                                                          simplement mis au rebut,
als afval beschouwd, liet                                                                                       dans l’attente de durcir,
men het uitharden en                                                                                            et recyclé plus tard sous
werd het later gerecycled                                                                                       forme de granulats. Il
in de vorm van granulaat.                                                                                       existe aujourd’hui des
Vandaag bestaan er pro-                                                                                         produits qui permettent
ducten om deze grond-                                                                                           de valoriser ces matières
stoffen te valoriseren,                                                                                         premières, sous forme
bijvoorbeeld in de vorm                                                                                         de blocs empilables
van stapelbare blokken                                                                                          de soutènement ou de
voor steun- of scheidings-                                                                                      séparation par exemple.
doeleinden.
                                                                                                             Pendant la fabrication,
Tijdens de fabricage                                                                                         les chutes humides
worden de natte resten in                                                                                    sur machine sont
de machines meteen weer                                                                                      immédiatement remises
in het productieproces                                                                                       en production. Les
opgenomen. Niet-                                                                                             produits fabriqués non
conforme producten                                                                                           conformes sont mis
worden later vermalen en                                                                                     en attente jusqu’à leur
hergebruikt om nieuwe                                                                                        concassage et réutilisés
producten te maken.                                                                                          dans la fabrication de
Dit hergebruik wordt                                                                                         nouveaux produits. Cette
toegestaan door de                                                                                           réutilisation est autorisée
Europese normen, zonder beperkingen tot 10% van de massa.                dans les normes européennes, sans restrictions jusqu’à 10% en
                                                                         masse.
Vandaag recycleert een prefab fabriek alle afval en resten van de
fabricage intern. Verschillende studies van universiteiten hebben        Aujourd’hui, une usine de préfabrication recycle tous ses
trouwens aangetoond dat het hergebruik van gerecycleerde                 déchets et chutes de fabrication en interne. Plusieurs études
granulaten van eigen fabricage in nieuwe producten de                    universitaires ont d’ailleurs montré que la réutilisation de
mechanische sterkte van deze producten aanzienlijk verhoogt.             granulats recyclés de fabrication propres dans la production de
Dit zou worden verklaard door het feit dat niet noodzakelijk alle        nouveaux produits permettait d’augmenter de façon significative
cement in een product gebonden is en dat die binding wel tot             la résistance mécanique de ceux-ci. Ce phénomène trouverait
stand komt door het cement opnieuw met water in contact te               son explication dans le fait que dans un produit, toute la quantité
brengen.                                                                 de ciment n’est pas nécessairement liée et que sa remise en
                                                                         contact avec de l’eau permet cette liaison.
Flexibel en demontabel bouwen
In een tweede fase van het optimale beheer van de hulpbronnen            Construire flexible et démontable
speelt de ontwerper een doorslaggevende rol.                             Dans une seconde étape de gestion optimale des ressources, le
                                                                         concepteur joue un rôle prépondérant.
In landen zoals Nederland werd tientallen jaren geleden
het concept van industrieel, flexibel en demontabel bouwen               Dans des pays comme les Pays-Bas, le concept de construction
ontwikkeld. Dit concept houdt in dat de constructie tijdens haar         industrialisée, flexible et démontable a été développé il y a
levensduur moet kunnen worden aangepast aan de nieuwe                    plusieurs décennies. Il implique que la construction doit pouvoir,
behoeften van de eigenaar en de gebruikers, bij voorkeur door            pendant sa durée de vie, être adaptée aux besoins nouveaux
bestaande elementen te demonteren en te hergebruiken.                    du propriétaire et des utilisateurs, et ce de préférence par le
                                                                         démontage et la réutilisation des éléments existants.

                                                                    29                                                               Beton211
INNOVATIE
INNOVATION

                      PRODUCT                                         PRODUIT
                    HERGEBRUIK ALS PRODUCT                      REUTILISATION COMME PRODUIT
                       In dezelfde toepassing                       Dans la même application
                     In een andere toepassing                      Dans une autre application

               RECYCLAGE VAN DE BESTANDDELEN                    RECYCLAGE DES CONSTITUANTS

                  TERUGWINNING VAN ENERGIE                        VALORISATION ENERGETIQUE

                  HERGEBRUIK VAN DE RESIDU’S                      REUTILISATION DES RESIDUS

                     ONVERMIJDELIJK AFVAL                                DECHET ULTIME

                       De logische opeenvolging van               La séquence logique de l’utilisation
                  het duurzame gebruik van een product                   durable d’un produit

             Met betrekking tot dit concept werd van        Ce concept a fait l’objet en Belgique, de
             2004 tot 2008 in België een R&D-project        2004 à 2008, d’un projet de Recherche &
             uitgevoerd dat werd gesubsidieerd door         Développement subsidié par la Région
             het Vlaams Gewest en ontwikkeld door           Flamande et développé par le CSTC et la
             het WTCB en de Katholieke Universiteit         Katholieke Universiteit Leuven. La FEBE y
             Leuven. FEBE verleende er zijn                 a apporté son soutien, essentiellement en
             medewerking aan, hoofdzakelijk op het          matière de communication. BETON s’est
             vlak van communicatie. In BETON werd           intéressé à ce projet à plusieurs reprises,
             verschillende keren aandacht besteed           notamment dans l’article «Construction
             aan het project, meer bepaald in het           industrielle, flexible et démontable: la
             artikel ‘Industrieel, flexibel en demontabel   conception porteuse d’avenir», paru dans
             bouwen: toekomstgericht ontwerpen’ dat         le numéro 190 de mars 2007.
             verscheen in nummer 190 van maart 2007.
                                                            Sur le terrain, le concept n’a pas encore
             In de praktijk is het concept nog niet         fait l’objet de nombreuses réalisations,
             vaak toegepast, in tegenstelling tot           contrairement à ce qui se passe au Pays-
             in Nederland. Er bestaan echter al             Bas. Il existe cependant déjà quelques
             enkele modelrealisaties zoals het              réalisations exemplaires, comme le
             gebouw van Barco View in Kortrijk, het         bâtiment de Barco View à Courtrai, le
             dispatchingcentrum van Willebroek of nog       centre de dispatching de Willebroek ou
             verschillende gebouwen van de KUL in de        plusieurs bâtiments de la KUL à Louvain,
             Koning Boudewijnlaan in Leuven.                sur la Koning Boudewijnlaan.

             De houding verandert echter en                 Toutefois, les mentalités évoluent et des
             gedeeltelijke toepassingen, bijv. in           applications partielles, notamment en
             vloeren, worden steeds talrijker.              planchers, se rencontrent de plus en plus
                                                            régulièrement.
             Op dezelfde manier maakt het gebruik van
             straatstenen de ondergrond gemakkelijk         Dans cette même optique, en pavage,
             toegankelijk als bijv. kabels moeten           l’utilisation de pavés permet d’accéder
             worden vervangen. Met een minimum              facilement au sous-sol, en cas de
             aan zorg kunnen de elementen worden            remplacement de câbles par exemple.
             weggehaald en teruggelegd en kan de            Avec un minimum de soins lors de la
             verharding zijn functie terug uitvoeren.       dépose et de la pose, le revêtement peut

Beton211                          30
INNOVATIE
                                                                                                                              INNOVATION

Een tweede hergebruikmogelijkheid, die nog minder vaak                   être remis en place et assurer sa fonction.
voorkomt maar perfect mogelijk is, bestaat in de demontage
en het hergebruik op een andere site. Deze benadering vereist            Une deuxième option de réutilisation encore moins fréquente,
echter een uitstekende logistiek, vooral wat de inventaris van de        mais parfaitement envisageable: le démontage et la réutilisation
gebruikte en beschikbare elementen betreft.                              sur un autre site. Cette approche nécessite néanmoins une
                                                                         logistique performante, notamment en matière d’inventaire des
Een laatste - en dit keer frequenter toegepast - voorbeeld van           éléments utilisés et rendus disponibles.
hergebruik ten slotte is het ‘uitkleden’ van de structuur bij
een ingrijpende renovatie: alleen de structuur gevormd door              Enfin, dernier exemple de réutilisation rencontrée régulièrement
de liggers, kolommen en vloeren wordt behouden terwijl alles             cette fois, le désossage de la structure lors d’une rénovation
eromheen volledig wordt weggehaald, gerecycleerd en vervangen            lourde: seule la structure poutres-colonnes-planchers est
door een nieuwe aankleding.                                              maintenue, l’habillage est enlevé complètement, recyclé et
                                                                         remplacé par de nouveaux aménagements.
De ultieme oplossing: afbraak en recyclage
De ultieme valorisatie van beton schuilt in de recyclage van             La solution ultime: la démolition et le recyclage
de bestanddelen, aangezien energieterugwinning niet van                  La valorisation ultime du béton réside dans le recyclage de ses
toepassing is.                                                           constituants, puisque le recyclage énergétique ne s’applique pas.

Er zijn namelijk bepaalde gevallen waarin afbraak gewoon                 Il existe en effet un certain nombre de cas où la démolition
noodzakelijk is. Dat is in het bijzonder zo voor oude gebouwen           s’avère nécessaire. C’est plus particulièrement le cas de vieux
waarvan de structuur niet meer aan de huidige behoeften                  bâtiments dont la structure ne convient plus aux besoins actuels
voldoet en waarbij de renovatiekosten zo hoog zouden zijn en             et dont la rénovation serait à ce point coûteuse et les résultats
de resultaten zo weinig overtuigend dat het op het vlak van              peu probants qu’il est justifié, sur le plan de la durabilité, de
duurzaamheid verantwoord is om opnieuw te bouwen om aan de               reconstruire aux normes modernes.
moderne normen te voldoen.
                                                                         Le recyclage des matériaux constituants constitue alors la
In dat geval is recyclage van de bestanddelen de beste optie. Hoe        meilleure option. Plus la démolition sera sélective, meilleures
selectiever de afbraak, hoe groter de recyclagemogelijkheden             seront les possibilités de recyclage comme matière première
als grondstof voor nieuwe betonproducten. De afbraak van                 pour de nouveaux produits en béton. La démolition d’un pont par
een brug bijv., die over het algemeen bestaat uit prefab of ter          exemple, généralement constitué de béton armé préfabriqué ou

                                                                    31                                                             Beton211
DUURZAAMHEID
DURABILITE

               plaatse gestort gewapend beton, levert        coulé, produit des gravats relativement
               na verwijdering van de wapening en na         homogènes, après enlèvement des
               vermaling vrij homogeen puin op dat bijv.     armatures et concassage, qui peuvent par
               kan worden gebruikt in de onderlaag van       exemple être utilisés dans la couche non
               straatstenen of boordstenen. Bovendien        esthétique de pavés ou bordures. Il existe
               bestaat in België sinds 1996 een              par ailleurs en Belgique depuis 1996
               certificatie van gerecycleerd granulaat die   une certification des granulats recyclés,
               wordt georganiseerd door de vzw Copro.        organisée par l’asbl Copro.

               Als laatste oplossing kan afbraakpuin dat     En dernier recours, les gravats de
               weinig homogeen is of een veranderlijke       démolition très peu homogènes, ou de
               samenstelling heeft probleemloos worden       composition variable, peuvent être utilisés
               gebruikt voor wegfunderingen.                 sans inconvénients en fondation routière.

               Aangezien de oplossingen bestaan en           Parce que les solutions existent et qu’un
               er zich een markt heeft ontwikkeld,           marché s’est développé, il existe très
               is er maar heel weinig gerecycleerd           peu de granulats recyclés en béton
               betongranulaat beschikbaar op de              disponibles sur le marché belge: plus de
               Belgische markt: meer dan 90% wordt           90% sont effectivement recyclés dans des
               daadwerkelijk gerecycleerd in duurzame        applications durables.
               toepassingen.
                                                             Eviter les déchets.
               Afval voorkomen                               En quelques années, le secteur de la
               De bouwsector heeft in enkele jaren           construction a appris à réduire le volume
               tijd geleerd om het afvalvolume te            des déchets et à les recycler lorsqu’il
               verminderen en om het afval dat echt niet     est impossible de les éviter. Les déchets
               kan worden voorkomen te recycleren.           de démolition constituent encore un vrai
               Het afval als gevolg van afbraak stelt        défi, qui ne sera rencontré complètement
               ons nog voor een grote uitdaging, die         que dans de nombreuses années; les
               pas over vele jaren volledig zal worden       bâtiments qui sont démolis aujourd’hui
               vervuld: de gebouwen die vandaag worden       ont été construits à une époque où
               afgebroken werden gebouwd in een              personne ne se préoccupait de recyclage.
               tijd waarin niemand gaf om recyclage.         Les combinaisons de matériaux dont la
               Hoogwaardige recyclage wordt bemoeilijkt      séparation est parfois impossible, ou en
               door combinaties van materialen die           tous cas coûteuse, rendent un recyclage
               soms onmogelijk of in elk geval slechts       noble plus difficile. C’est pourquoi, les
               tegen een hoge kostprijs van elkaar           contraintes de la démolition doivent être
               te scheiden zijn. Daarom moet van bij         prises en compte dès la conception d’un
               het projectontwerp rekening worden            projet. Réutiliser des éléments, sur place
               gehouden met de beperkingen van               ou ailleurs, recycler les composants
               afbraak. Om elementen – ter plaatse of        et matières premières nécessite
               elders – te hergebruiken of componenten       une réflexion préalable approfondie;
               en grondstoffen te recycleren moet er         construire en matériaux homogènes ou
               vooraf grondig over zijn nagedacht en het     qui peuvent être séparés aisément lors de
               is dan ook noodzakelijk om te bouwen met      la démolition devient une nécessité.
               homogene materialen of materialen die
               gemakkelijk van elkaar kunnen worden          De nombreux exemples concrets prouvent
               gescheiden bij afbraak.                       néanmoins que ces préoccupations
                                                             peuvent parfaitement être rencontrées
               Niettemin zijn er tal van concrete            grâce à la construction en béton
               voorbeelden die aantonen dat aan              préfabriqué.
               deze vereisten perfect kan worden
               tegemoetgekomen dankzij het gebruik van       (ED)
               prefab beton.

               (ED)

Beton211                           32
Vous pouvez aussi lire